دستگیری ۳ متهم ماجرای تیراندازی در چالوس + ویدئو کمبود ۸۰۰ دستگاه اتوبوس برای جابه‌جایی زائران در دهه پایانی ماه صفر فرمانده انتظامی خراسان رضوی: ورود خودرو از مبادی ورودی مشهد ۱۲ درصد افزایش داشته است| آماده‌باش کامل در ایام دهه آخر ماه صفر رئیس دانشگاه علوم پزشکی مشهد: در دهه آخر ماه صفر کمبودی در حوزه‌های بهداشت، درمان و دارو نداریم قتل شریک تجاری در باغ ویلا + انداختن جسد در چاه | متهم در آستانه قصاص آغاز طرح «هم‌محله‌ای امام‌رضا(ع)» با محوریت ارتقای فرهنگ میزبانی زائران در مشهد و خراسان رضوی پیش‌بینی اسکان ۹۶۹ هزار نفرشب زائر در مشهد طی دهه پایانی صفر ۱۴۰۴ حقوق سرایداران مدارس افزایش می‌یابد (۲۷ مرداد ۱۴۰۴) وقتی میراث آینده شهر در خطر است   مدارس از نیمه شهریور ۱۴۰۴ بازگشایی می‌شود؟ واکنش پلیس مازندران به فیلم تیراندازی در چالوس + فیلم (۲۷ مرداد ۱۴۰۴) لزوم درج نرخ ترک تحصیل در کارنامه عملکرد استان‌ها برای ارزیابی کیفی آموزش منطقه‌ای سال تحصیلی ۱۴۰۵ - ۱۴۰۴ با ورود فناوری به روش‌های تدریس همراه خواهد بود قرارگیری ۶۱۴ مرکز فنی و حرفه‌ای رایگان در اختیار آموزش و پرورش بازدید و نظارت پیاپی مسئولان آموزش و پرورش از فرآیند ثبت‌نام مدارس عضو کمیسیون آموزش مجلس: طرح آغاز مدارس از ۵ سالگی در راستای افزایش بهره‌وری آموزش است خبر خوش برای بازنشستگان | مابه‌التفاوت حقوق فروردین بازنشستگان تأمین‌اجتماعی با حقوق مردادماه ۱۴۰۴ واریز می‌شود پذیرایی از زائران رضوی، زیر ذره‌بین بازرسان بهداشت و سلامت | زائران دهه آخر صفر مراقب گرمازدگی باشند اگر کبد چرب دارید، این چاشنی چربی‌سوز را مصرف کنید سطح ذخایر آبی سد فریمان به پایین‌ترین حد ممکن رسید محموله ۴ میلیارد تومانی قهوه قاچاق در راه مشهد زمین‌گیر شد (۲۷ مرداد ۱۴۰۴) آتش‌سوزی‌ مهیب در جنگل‌های جنوب اروپا با چندین کشته و هزاران آواره + ویدئو ۲۰ کشته و ۱۳۴ زخمی در حادثه انفجار و حریق کارخانه‌ای در روسیه (۲۷ مرداد ۱۴۰۴) شمار جان‌باختگان بارندگی‌های موسمی در پاکستان به ۶۵۷ تن افزایش یافت (۲۷ مرداد ۱۴۰۴) بارندگی سیل‌آسا پایتخت تجاریِ هند را مختل کرد| صدور هشدار قرمز برای بمبئی و مناطق اطراف آن (۲۷ مرداد ۱۴۰۴) چهارمین دریاچه بزرگ جهان کاملا خشک شد هشدار محیط زیست درمورد سوزاندن لاستیک‌های فرسوده استقرار ۵ هزار نیروی داوطلب جمعیت هلال‌احمر خراسان رضوی برای ارائه خدمات به زائران دهه پایانی صفر در مشهد و خراسان رضوی
سرخط خبرها

تمدن کاریزی فراموش شده

  • کد خبر: ۱۸۸۶۶۲
  • ۲۲ مهر ۱۴۰۲ - ۱۰:۵۳
تمدن کاریزی فراموش شده
واقعیت این است که سفره آب زیر زمینی مشهد که مادر مشهد بوده و تا الان مشهد را نوشانده است، در حال اغما به سر می‌برد.

بیایید زمان را به پیش از سال ۱۳۲۰  برگردانیم که فناوری حفر چاه و برداشت آب با استفاده از پمپ را نداشتیم. مردم از قنات ها، چشمه‌ها و رودخانه‌ها نیاز خود به آب را تأمین می‌کردند، تعرضی به طبیعت نداشتند و عادت کرده بودند با آنچه دارند، زندگی کنند. این تمدنی است که ما با آن بزرگ شدیم و رشد یافتیم و تمدن کاریزی نام گرفته است. این تمدن، ویژه شرایط اقلیمی ما بود و یادمان می‌داد که با قناعت پیشگی، روزگذران کنیم و با ابتکار و پشتکار، هر روز بهتر از دیروز باشیم.

با آمدن پمپ‌ها و سپس دخالت بیش از حد دولت (در سال ۱۳۴۲ که به حذف سازوکار محلی مدیریت آب و زمین انجامید)، رفته رفته راه و رسم آبا و اجدادی مان را کنار گذاشتیم و به آدم‌های دیگری تبدیل شدیم؛ آدم‌هایی آزمند که هر چه بتوانیم، شیره زمین را می‌مکیم و آب زیرزمینی را که منبع حیاتمان است، زوال می‌دهیم.

فاجعه غارت منابع مشترک، یک مدل مفهومی است که با یک مثال برگرفته از مقاله بوم شناس و فیلسوف معروف آمریکایی، گرت هاردین، آن را توضیح می‌دهم. مرتعی را تصور کنید که سه نفر گاودار، هر یک یک گاو در آن دارند. یک نفر، یک گاو اضافه می‌کند. دیگری به او نگاه می‌کند و او هم یکی دیگر اضافه می‌کند و ...، این روند آن قدر ادامه پیدا می‌کند تا وقتی که کم کم این مرتعِ بدون صاحب، به دلیل عدم تناسب تراکم دام با چراگاه، غارت و خشک می‌شود و از بین می‌رود. بشر این چالش را با نهادسازی حل کرده است؛ مثلا در یک ایل یا روستا، سازوکار و سازمانی شکل گرفته که با نظارت و دخالت، از تجاوز برخی به حریم دیگران جلوگیری کند. در دنیای جدید، مراقبت از این منابع مشترک به دولت‌ها واگذار شده است.

واقعیت این است که سفره آب زیر زمینی مشهد که مادر مشهد بوده و تا الان مشهد را نوشانده است، در حال اغما به سر می‌برد. در همین حال، هر سال به دلیل نگرانی از تأمین آب شرب شهر، به آبفا اجازه حفر چاه‌های جدید داده می‌شود. حداقل ۱۰ سال است که این جانب به بزرگان استان و کسانی دیگر، گفته ام مشهدی را که فقط بودجه یکی از نهادهایش در سال ۱۴۰۰، ۲۴ هزار میلیارد تومان بوده است، بگویید تا کمی از امورات روزمره غیر ضرور مثل گرانیت کردن پیاده رو‌ها دست بردارد و به جای آن برای تأمین آب شهر و شهروندان چاه بخرد.

کشاورزی که می‌خواهد چاهش را بفروشد، اگر خرده مالک است، پولی دستش می‌آید و مغازه یا وانتی می‌خرد و نابود نمی‌شود. اگر کشاورز ببیند رفتاری که با او می‌شود عادلانه است، خودش می‌شود یک سرباز برای مقابله با چاه‌های غیرمجاز؛ اما وقتی شرایط شبیه مثال بالا ست و هر کسی هر کار می‌خواهد می‌کند، او هم همراهی لازم را نمی‌کند. در این حالت، حتی با حضور یک لشکر گشت و بازرسی هم، اتفاقی که باید، نمی‌افتد.

موضوع، متهم کردن آدم‌ها نیست؛ نه کشاورز، نه نیرو‌های گشت و بازرسی و نه کارکنان سایر بخش ها. روش‌هایی که انتخاب کرده ایم، ما را به نقطه‌ای که هستیم، رسانده اند. دوستان آب منطقه‌ای در انتهای سال ۱۳۹۹ گفتند که حدود ۶۸۰۰ چاه غیر مجاز شناسایی کرده اند و برنامه داشتند تا طی سال ۱۴۰۰، تعداد ۱۲۰۰ حلقه چاه غیرمجاز را پر و مسلوب المنفعه کنند.

با اخلاص و جدیت تلاش کردند و حتی بیش از ۱۲۰۰ حلقه بستند؛ اما تا این‌ها را ببندند، چاه‌های غیر مجاز بیشتری حفر و شناسایی شد؛ به نحوی که در انتهای سال ۱۴۰۰ تعداد آن‌ها به بیش از ۷ هزار چاه غیر مجاز رسید؛ یعنی با وجود بستن تعداد زیادی چاه غیر مجاز، باز هم در مجموع این چاه‌ها افزایش داشتند. باید با دیدن واقعیت ها، به ریشه یابی شرایط پرداخت. یکی از دلایل، وجود باغ ویلا‌ها ست که با وجود ارزش افزوده‌ای که دارند، به راحتی نمی‌شود مدیریتشان کرد.

دلیل دیگر که برای آن نمونه‌های زیادی را می‌شود اشاره کرد، موضوع تعارض منافع است. برای نمونه یک سازمان به هر دو مسئولیت «کسب درآمد» و «حفاظت» از آب، گمارده شده است. در چنین شرایطی، احتمال آن است که سازمان برای حل و فصل مشکلات خود (که فوری هستند)، بیش از حفاظت (که امری مهم، ولی فاقد آثار فوری است) اقدام کند؛ مثال غیرآبی و نزدیک به ذهن آن، در شهرداری‌ها ست که همه می‌دانیم از تخلف‌های ساخت و ساز، پول گیرشان می‌آید؛ آن قدر که امروزه، بخش عمده‌ای از منابع مالی شهرداری‌ها از محل جرائم تأمین می‌شود.

در چنین حالتی، شهرداری‌ها به طور طبیعی و ناخودآگاه به شکل گرفتن تخلف، علاقه مند می‌شوند. راهکار اساسی برای حذف این وضعیت، اصلاح قانون است و البته اجرای کامل آن. نمونه‌های آبی برای تعارض منافع نیز متعدد و مفصل است که در یادداشت بعدی به تعدادی از آن‌ها اشاره خواهم کرد. اجازه بدهید خلاصه و نتیجه اش را پیشاپیش و همین جا بیان کنم: ما نسبت به منابع آب زیر زمینی مان جفا کرده و می‌کنیم.

گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
آخرین اخبار پربازدیدها چند رسانه ای عکس
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->