فضای مجازی و کرونا
حمیدضیایی‌پرور
فعال رسانه
ظاهرا این به عادت معمولی مسئولان تبدیل شده است که در هر ماجرایی که رخ می‌دهد، فضای مجازی را به‌عنوان یکی از عوامل مقصر موضوع جلوه می‌دهند. در قدیم رسانه‌ها و خبرنگار‌ها مرغ عروسی و عزا بودند و هرچه می‌شد، رسانه‌ها را مقصر می‌دانستند، اما حالا زمانه پیشرفت کرده است و رسانه‌ها جای خود را به فضای مجازی داده‌اند!
کرونا گسترش پیدا کرده است، چرا که فضای مجازی اطلاعات غلط به مردم می‌دهد! ترس و وحشت در جامعه حکم‌فرما شده است، چون فضای مجازی مردم را می‌ترساند! شایعات زیاد شده، چون فضای مجازی باعث و بانی گسترش شایعات شده است! ماسک کم است و الکل و ژل پیدا نمی‌شود، چون فضای مجازی باعث شده است مردم هجوم ببرند ماسک و الکل بخرند! مشارکت در انتخابات کم بود، چون فضای مجازی مردم را تحریک کرد که پای صندوق‌های رأی نروند!
یک دیالوگ در فیلم «خوب بد جلف» هست که نقش اول فیلم بعد از دستگیری می‌گوید یک مرغ بود که انجیر می‌خورد و نوکش کج بود، دلیل آن هم ما بودیم، اصلا سوراخ‌هایی که در نان سنگک وجود دارد هم دلیلش ما هستیم! حالا شده است حکایت فضای مجازی که هر مسئولی از هر جای کشور می‌خواهد برای ناکارآمدی و مشکلات اقتصادی، معیشتی، اقتصادی، بین‌المللی و فرهنگی دلیل بیاورد، فضای مجازی را مطرح می‌کند.
و، اما کرونا. واقعیت این است که رسانه‌های رسمی کشور تا پیش از اعلام رسمی مرگ ۲ نفر بر اثر کرونا در قم، اصلا گزارشی از وضعیت فراگیری کرونا در کشور منتشر نکرده بودند. در همه جای دنیا اصلی‌ترین وظیفه رسانه‌ها، کشف حقیقت است، اما در ایران رسانه‌ها بلندگوی سازمان‌های رسمی دولتی (حاکمیتی) هستند؛ بنابراین تا زمانی که دولت خبری اعلام نکند، رسانه‌ای هم خبر را منتشر نمی‌کند. رسانه‌های ارتباط جمعی کشور
(Mass Media) به ۳ دسته مکتوب، خبرگزاری و آنلاین و رادیو و تلویزیون تقسیم می‌شوند. به رادیو و تلویزیون رسانه ملی می‌گویند، اما رسانه دولت (حاکمیت) است نه رسانه مردم. مطبوعات یا رسانه‌های مکتوب که سال‌هاست به دلایل مختلف مخاطبان خود را از دست داده‌اند و شمارگان آن‌ها در بدترین وضعیت دوران تاریخ مطبوعات کشور قرار دارد و اساسا تأثیر چندانی در تصمیمات و رفتار‌های مردم و دولت ندارند. خبرگزاری‌ها و سایت‌های خبری آنلاین که تا حدودی بین رسانه‌های مکتوب، رادیو و تلویزیون قرار دارند و البته همچنان به دلایل مختلف نتوانسته‌اند نقش اصلی خود را که رکن چهارم دموکراسی است، ایفا کنند. اما در سال‌های اخیر دسته‌ای دیگر از رسانه‌ها در دنیا ظهور و بروز یافته‌اند که به آن‌ها رسانه‌های اجتماعی (Social Media) می‌گویند. این رسانه‌ها رسانه‌های شهروندی هستند، یعنی انبوهی از رسانه‌های فردی هستند که بر بستر پلتفرم‌های اینترنتی ایجاد می‌شوند و مخاطبان اندک دارند، اما، چون تعداد این رسانه‌ها فراوان است، مخاطبان اندک رسانه‌های فراوان، سپهری از تولیدکنندگان محتوا و اخبار و دریافت‌کنندگان اطلاعات را شکل داده است که فرایند انتشار اطلاعات و اخبار و محتوا‌های متعدد در آن‌ها با فرایند رسانه‌های ارتباط جمعی کاملا متفاوت است. در همین ماجرای کرونا، این رسانه‌های اجتماعی در بستر فضای مجازی بودند که اطلاعات اولیه مربوط به این ویروس منحوس را منتشر کردند. خطرات، صدمات، آسیب‌ها حوه پیشگیری از ابتلا به آن و مقایسه با سایر کشور‌های دنیا و انتقال تجربیات مردمی و مشاهدات و یافته‌های پزشکان و متخصصان و ارائه کمبود‌ها و مشکلات بیمارستان‌ها و مراکز درمانی، ابتدا در این رسانه‌ها منتشر می‌شود. رسانه‌های اجتماعی آیینه اجتماع هستند و مسئولان به‌جای سنگ افکندن بر این آیینه، از آن برای خبرگیری، نظارت، تصمیم‌گیری و شفافیت و رسیدگی به مسائل و مشکلات مردم استفاده کنند.
اگر امروز در همه کشور تدابیر بهداشت فردی به‌شدت رعایت می‌شود، این موضوع محصول اطلاع‌رسانی شفاف و البته همراه با واقعیت‌های ترسناکی است که این رسانه‌های اجتماعی به مردم منتقل کردند.
اگر به امید رسانه‌های ارتباط جمعی بودیم که تا همین روز مرگ ۲ بیمار در قم، مملکت را گل و بلبل جلوه می‌دادند و امروز شاهد فاجعه ملی در کشور می‌بودیم.
در واقع فضای مجازی و رسانه‌های اجتماعی نجات‌بخش جان صد‌ها و هزاران شهروند ایرانی در ماجرای کرونا شده است. به همین دلیل است که باید قدر آن را بدانیم و به بهانه ۴ تا کانال و اکانت فیک و شایعه پراکن، کل این فضا را زیر سؤال نبریم. مگر خبر دروغ و فیک در رسانه‌های رسمی وجود ندارد؟ خبر دروغی که به‌تازگی صداوسیما درباره دیجی‌کالا منتشر کرد، مگر یادمان رفته است؟ امروز مرجعیت رسانه‌های رسمی و ارتباط‌جمعی ایران از بین رفته است و مردم به رسانه‌های اجتماعی و فضای مجازی و شبکه‌های ماهواره‌ای اعتماد بیشتری دارند تا روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها و صداوسیمای ایران. مسئولان سعی کنند از همین ظرفیت رسانه‌های اجتماعی موجود و پلتفرم‌های اینترنتی برای اطلاع‌رسانی به مردم و اقناع آن‌ها استفاده کنند. مردم در رسانه‌های اجتماعی خودشان درباره خودشان و وضعیت جامعه اطلاع‌رسانی می‌کنند و رسانه‌های رسمی و دولت‌مردان از موضوع جا مانده‌اند.
کرونا گسترش پیدا کرده است، چرا که فضای مجازی اطلاعات غلط به مردم می‌دهد! ترس و وحشت در جامعه حکم‌فرما شده است، چون فضای مجازی مردم را می‌ترساند! شایعات زیاد شده، چون فضای مجازی باعث و بانی گسترش شایعات شده است! ماسک کم است و الکل و ژل پیدا نمی‌شود، چون فضای مجازی باعث شده است مردم هجوم ببرند ماسک و الکل بخرند! مشارکت در انتخابات کم بود، چون فضای مجازی مردم را تحریک کرد که پای صندوق‌های رأی نروند!
یک دیالوگ در فیلم «خوب بد جلف» هست که نقش اول فیلم بعد از دستگیری می‌گوید یک مرغ بود که انجیر می‌خورد و نوکش کج بود، دلیل آن هم ما بودیم، اصلا سوراخ‌هایی که در نان سنگک وجود دارد هم دلیلش ما هستیم! حالا شده است حکایت فضای مجازی که هر مسئولی از هر جای کشور می‌خواهد برای ناکارآمدی و مشکلات اقتصادی، معیشتی، اقتصادی، بین‌المللی و فرهنگی دلیل بیاورد، فضای مجازی را مطرح می‌کند.
و، اما کرونا. واقعیت این است که رسانه‌های رسمی کشور تا پیش از اعلام رسمی مرگ ۲ نفر بر اثر کرونا در قم، اصلا گزارشی از وضعیت فراگیری کرونا در کشور منتشر نکرده بودند. در همه جای دنیا اصلی‌ترین وظیفه رسانه‌ها، کشف حقیقت است، اما در ایران رسانه‌ها بلندگوی سازمان‌های رسمی دولتی (حاکمیتی) هستند؛ بنابراین تا زمانی که دولت خبری اعلام نکند، رسانه‌ای هم خبر را منتشر نمی‌کند. رسانه‌های ارتباط جمعی کشور
(Mass Media) به ۳ دسته مکتوب، خبرگزاری و آنلاین و رادیو و تلویزیون تقسیم می‌شوند. به رادیو و تلویزیون رسانه ملی می‌گویند، اما رسانه دولت (حاکمیت) است نه رسانه مردم. مطبوعات یا رسانه‌های مکتوب که سال‌هاست به دلایل مختلف مخاطبان خود را از دست داده‌اند و شمارگان آن‌ها در بدترین وضعیت دوران تاریخ مطبوعات کشور قرار دارد و اساسا تأثیر چندانی در تصمیمات و رفتار‌های مردم و دولت ندارند. خبرگزاری‌ها و سایت‌های خبری آنلاین که تا حدودی بین رسانه‌های مکتوب، رادیو و تلویزیون قرار دارند و البته همچنان به دلایل مختلف نتوانسته‌اند نقش اصلی خود را که رکن چهارم دموکراسی است، ایفا کنند. اما در سال‌های اخیر دسته‌ای دیگر از رسانه‌ها در دنیا ظهور و بروز یافته‌اند که به آن‌ها رسانه‌های اجتماعی (Social Media) می‌گویند. این رسانه‌ها رسانه‌های شهروندی هستند، یعنی انبوهی از رسانه‌های فردی هستند که بر بستر پلتفرم‌های اینترنتی ایجاد می‌شوند و مخاطبان اندک دارند، اما، چون تعداد این رسانه‌ها فراوان است، مخاطبان اندک رسانه‌های فراوان، سپهری از تولیدکنندگان محتوا و اخبار و دریافت‌کنندگان اطلاعات را شکل داده است که فرایند انتشار اطلاعات و اخبار و محتوا‌های متعدد در آن‌ها با فرایند رسانه‌های ارتباط جمعی کاملا متفاوت است. در همین ماجرای کرونا، این رسانه‌های اجتماعی در بستر فضای مجازی بودند که اطلاعات اولیه مربوط به این ویروس منحوس را منتشر کردند. خطرات، صدمات، آسیب‌ها حوه پیشگیری از ابتلا به آن و مقایسه با سایر کشور‌های دنیا و انتقال تجربیات مردمی و مشاهدات و یافته‌های پزشکان و متخصصان و ارائه کمبود‌ها و مشکلات بیمارستان‌ها و مراکز درمانی، ابتدا در این رسانه‌ها منتشر می‌شود. رسانه‌های اجتماعی آیینه اجتماع هستند و مسئولان به‌جای سنگ افکندن بر این آیینه، از آن برای خبرگیری، نظارت، تصمیم‌گیری و شفافیت و رسیدگی به مسائل و مشکلات مردم استفاده کنند.
اگر امروز در همه کشور تدابیر بهداشت فردی به‌شدت رعایت می‌شود، این موضوع محصول اطلاع‌رسانی شفاف و البته همراه با واقعیت‌های ترسناکی است که این رسانه‌های اجتماعی به مردم منتقل کردند.
اگر به امید رسانه‌های ارتباط جمعی بودیم که تا همین روز مرگ ۲ بیمار در قم، مملکت را گل و بلبل جلوه می‌دادند و امروز شاهد فاجعه ملی در کشور می‌بودیم.
در واقع فضای مجازی و رسانه‌های اجتماعی نجات‌بخش جان صد‌ها و هزاران شهروند ایرانی در ماجرای کرونا شده است. به همین دلیل است که باید قدر آن را بدانیم و به بهانه ۴ تا کانال و اکانت فیک و شایعه پراکن، کل این فضا را زیر سؤال نبریم. مگر خبر دروغ و فیک در رسانه‌های رسمی وجود ندارد؟ خبر دروغی که به‌تازگی صداوسیما درباره دیجی‌کالا منتشر کرد، مگر یادمان رفته است؟ امروز مرجعیت رسانه‌های رسمی و ارتباط‌جمعی ایران از بین رفته است و مردم به رسانه‌های اجتماعی و فضای مجازی و شبکه‌های ماهواره‌ای اعتماد بیشتری دارند تا روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها و صداوسیمای ایران. مسئولان سعی کنند از همین ظرفیت رسانه‌های اجتماعی موجود و پلتفرم‌های اینترنتی برای اطلاع‌رسانی به مردم و اقناع آن‌ها استفاده کنند. مردم در رسانه‌های اجتماعی خودشان درباره خودشان و وضعیت جامعه اطلاع‌رسانی می‌کنند و رسانه‌های رسمی و دولت‌مردان از موضوع جا مانده‌اند.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
