خانواده و جوانی جمعیت درچشم‌انداز بیست‌ساله مشهد

اسلام به‌عنوان مکتبی انسان‌ساز، بیشترین عنایت را به تکریم، تنزیه و تعالی خانواده دارد و این نهاد مقدس را کانون تربیت و مهد مودت و رحمت می‌شمارد؛ بنابراین پایبندی و ترویج خانواده متعادل به‌عنوان الگوی خانواده ایرانی‌اسلامی با تأکید بر محور‌هایی که در سیاست‌های ابلاغ‌شده از‌سوی رهبر معظم انقلاب وجود دارد، تأثیر بی‌بدیلی در رسیدن جامعه به الگوی ایرانی‌اسلامی پیشرفت خواهد داشت.

ضروری است همه برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌گذاری‌ها در تمام سطوح، حق‌مدارانه و با الهام از نگرش توحیدی و در‌ راستای تعالی و مصالح خانواده باشد. در‌این‌راستا تلاش بر این اساس است که با جلب مشارکت تمامی نهاد‌های مسئول در این امر مهم و بر اساس کانون‌هایِ تمرکز سیاست‌های دوره ششم شورای اسلامی شهر در کمیسیون بانوان و خانواده مبتنی بر:

• محوریت نهاد خانواده در شهر به‌عنوان عنصر اصلی هویت شهری،
• تبیین مفهوم شهر بر‌مبنای نهاد خانواده به‌عنوان واحد بنیادی و سنگ‌بنای جامعه شهری،
• نقش و جایگاه بانوان در تمامی عرصه‌های فردی و اجتماعی با توجه به محوریت زن در نهاد خانواده،
• تعالی شاخص‌های خانواده محوری در سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی شهری و نظامات فضایی کالبدی خدماتی،
• افزایش میزان و تأثیر مشارکت بانوان در فعالیت‌های اجتماعی،
• و پایداری، تداوم و باروری نهاد خانواده،

 گام برداشته شود.

در چارچوب خانواده، نقش زن نمادی از جریان زندگی و روح‌بخشی و انسان‌سازی و اعتلاگری است و زنان مسلمان با الگو‌برداری از بانوی زنان عالم حضرت فاطمه‌زهرا (س) به‌عنوان آینه تمام‌نمای زندگی انسانی، رهبران فکری و عاطفی جامعه هستند که قادرند با ابعاد روحانی خویش سرمایه‌های ارزشمند انسانی را در چارچوب خانواده‌ای سالم به بالندگی و شکوفایی برسانند. 

بستر این مهم، پرورش زنان و از قِبل آن خانواده‌ای متعالی است که با بررسی و شناسایی مسائل حوزه زنان و خانواده در تمامی ابعاد توسعه جامعه و پیگیری رفع آن بر اساس تمامی ظرفیت‌های در اختیار قابل دستیابی است. دوره ششم شورای اسلامی شهر با شعار «تعالی زیست‌پذیری شهری» سعی در آماده‌سازی شهر برای حضور و رشد و سلامت زنان و در نتیجه خانواده دارد. 

موضوع دیگر در پویایی و پایداری نهاد خانواده، موضوع جمعیت است. بسیاری از کشور‌های دنیا در مواجهه با چالش‌های جمعیتی و کاهش فرزندآوری دو راهبرد را پیش گرفتند؛ یکی راهبرد حمایت اقتصادی از خانواده و دیگری راهبرد ارزش‌گذاری برای فرزندآوری. درواقع فرزندآوری بایستی به یک ارزش اجتماعی و فرهنگی عمومی تبدیل شود تا هم به لحاظ کلان و ساختاری و هم به لحاظ فرهنگی و اجتماعی چالش جمعیتی کشور حل شود.

پرواضح است که اقدام مؤثر در عرصه فرزندآوری به‌هیچ‌وجه تک‌نهادی نبوده و حضور جهادی زنجیره‌ای از نهاد‌ها و مؤسسات مرتبط با این موضوع راهبردی را ذیل سیاست‌های ابلاغی نظام می‌طلبد.

لزوم نگاه آینده‌نگرانه در مسئله جمعیت و تبعات جبران‌ناپذیر بحران انفجار سالمندی در عرصه‌های مختلف امنیتی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی می‌طلبد که رؤسای قوای سه‌گانه و تمامی مدیران در بخش‌های مختلف حاکمیتی نسبت به استفاده حداکثری از فرصت پنجره جمعیتی طی حدود بیست سال آینده همت بگمارند و یکی از اولویت‌های مدیریت‌شهری در تدوین سند چشم‌انداز بیست‌ساله مشهد در افق۱۴۲۴ نیز موضوع خانواده و جوانی جمعیت باشد.

بر اساس سناریوی حد پایین سازمان ملل در افق‌های زمانی پنجاه‌ساله که با روند فعلی کاهش میزان باروری کل در کشور همسوست، ۲۲/۷ درصد از جمعیت ایران یعنی رقمی در حدود ۲۰‌میلیون نفر در سال۱۴۲۰ سالمند خواهند بود که با بسته‌شدن فرصت طلایی پنجره جمعیتی، در سال۱۴۸۰ جمعیت ایران با کاهشی چشمگیر به ۳۱ میلیون نفر خواهد رسید که ۴۷‌درصد آن یعنی نیمی از جمعیت، قشر سالمند خواهند بود؛ کشوری سی‌ویک میلیونی با ۱۵میلیون سالمند!

هزینه‌های گزاف نگهداری سالمندان، کم‌شدن نیروی کار و به تبع آن تولید ملی، افزایش مشکلات اجتماعی و ناهنجاری‌های فرهنگی به‌دلیل فرهنگ غیربومی نیروی کار مهاجر، ضعیف‌شدن نیروی دفاعی کشور و کاهش جمعیت جوان و نخبه کشور فقط بخشی از عوارض و نتایج پیری و سالمندی کشور خواهد بود.

یکی از چالش‌های جدی مدیریت شهری در صورت حفظ‌نکردن جوانی جمعیت، ضرورت احداث مراکز متعدد نگهداری از سالمندان و تأمین هزینه‌های سرسام‌آور مراقبت و نگهداری از آنان خواهد بود!

در ادامه حتما بخوانید شیب نزولی نرخ باروری در کشور متوقف شد

شورای اسلامی شهر در جایگاه نماینده مردمی از استاندار محترم خراسان رضوی به‌عنوان مهم‌ترین رکن نهادی استان در تحقق سیاست‌های نظام و مسئول راهبری، برنامه‌ریزی، هماهنگی بین‌بخشی و نظارت و ارزیابی قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در سطح استان، درخواست می‌کند برنامه عملیاتی و اجرایی مدونی را با در‌نظر‌داشتن نقش همه دستگاه‌های مسئول در حوزه خانواده و جمعیت ابلاغ و پیگیری کنند.

امید است با ایفای نقش همه ذی‌اثران موضوع مهم خانواده و جمعیت، در تربیت نسلی با هویت ایرانی‌اسلامی و آشنا و آمیخته با آرمان‌های انقلاب، برخوردار از اعتماد‌به‌نفس ملی و روحیه مقاومت، خودساخته، دانا و دانشمند و کارآمد و ماهر، در تحقق برخی آثار مبارک نهاد خانواده در اجتماع کوشا باشیم.