زیرساخت داشتیم، با باد کرونا نمی‌لرزیدیم

امیری/شهرآرانیوز-گفتگو با حامد امان‌پور، نویسنده و کارگردان مشهدی، درباره موضوع تئاتر پساکرونا یا وضعیف فعلی تئاتر مشهد کمی دورتر از موضوعات مورد بحث روز هنرمندان شکل می‌گیرد که معتقدند کمک دولت راهکار فعلی برای برون‌رفت از این مسئله است. چراکه این نویسنده و کارگردان مشهدی برای شکل‌گیری گفتگو به عقب برمی‌گردد تا زیرساخت‌های تئاتر مشهد را بررسی کند. کارگردان آثاری، چون «چمدانی»، «شب به‌خیر آقای بوگارت»، «چمدان» و «نزدیک‌تر از نفس» معتقد است اگر زیرساخت‌ها درست بود، الان تئاتر مشهد تا این حد با باد کرونا نمی‌لرزید.

 

مسئله زیرساخت‌های ماست. ما برای اینکه بتوانیم هنگام بحران‌ها سرپا بمانیم، باید زیرساخت‌های مناسب داشته باشیم. در درجه اول به یک دانشکده هنر‌های دراماتیک نیاز داریم. متوجه نمی‌شوم دلیل اینکه هیچ پرسشگری دراین‌باره وجود ندارد چیست و چرا هیچ‌کسی برای تأسیس این دانشگاه کاری نمی‌کند؟! فکر می‌کنم دیگر وقت آن رسیده است که به داد فرهنگ و هنر برسیم. عجیب است که در دانشگاه فردوسی زبان لاتین تدریس می‌شود و هیچ ضربه‌ای به فرهنگ ما نمی‌زند، اما اگر تئاتر تدریس شود، ضربه می‌زند. نبود دانشگاه به معنای نبود هیچ کار مطالعاتی است، به معنای نبود مکانی برای اندیشه تئاتر، نبود هیچ کار پژوهشی. این خلأ باعث شده است تعداد زیادی از افراد صرفا برمبنای  تجربه وارد تئاتر شوند. الان که دانشگاه‌ها تعطیل شده بهترین فرصت است برای اینکه برای به وجود آمدن دانشگاه فکر اساسی کنیم. همچنان که الان در شهر سالن‌های تئاتر داریم و تئاتر اجرا می‌شود، مشکل تأسیس دانشگاه هنر‌های دراماتیک چیست؟ آن هم درحالی‌که دانشکده‌هایی مثل دانشکده فرهنگ و هنر داریم که اصلا کیفیت آموزشی مناسبی ندارند.   به نظرم هنوز این مسئله دغدغه اصلی نشده است. اما اگر دغدغه باشد و نگاه زیرساختی به آن داشته باشیم، در جریان‌هایی مثل همه‌گیری کمترین آسیب را متحمل می‌شویم.

دلیلش هم این است که جریان دانشگاهی دچار انجماد و یخ‌زدگی شده است. اما در صورتی که دانشگاه داشته باشیم، قرار نیست راه ناهمواری را طی کنیم. بحث من بر سر تغییر زاویه است. ما می‌توانیم از مشهد شروع کنیم. می‌توانیم  تئاتر دانشگاهی داشته باشیم. تئاتر دانشگاهی از تئاتر‌هایی است که همیشه در آن اندیشه هست، مثل خون تازه در رگ. وقتی دانشگاه نداریم، نیروی متخصص هم نداریم، پایان‌نامه هم نداریم، هیچ کار پژوهشی‌ای نداریم.

زیرساخت بعدی اداره ارشاد و انجمن نمایش است. انجمن نمایش ما الان مسئولیت‌پذیر نیست. با احترام به تمام رفقایم باید بگویم انجمن نمایش هیچ برنامه‌ای ندارد. در این مدت حتی ۲ خط بیانیه از این انجمن ندیده‌ایم. اداره ارشاد هم که متولی این داستان است، سکوت کرده است. تا حرفی می‌زنیم می‌گویند، مثل موسیقی تعطیل می‌شوید! مگر ما کودک هستیم که تهدید شویم. کرونا یک مثال کوچک است، اداره ارشاد در کدام جریان پشت هنرمندان ایستاده است؟

اصلا خوب شد کرونا آمد تا سقف سالن اصلی که در حال ریزش بود، تعمیر شود. دوست دارم از آقایان مسئول در اداره ارشاد بپرسم آیا از جشنواره‌های تئاتر استانی که ۲۰ سال برگزار می‌شود، گزارش کاری دارید؟ آیا بانک اطلاعاتی دقیقی از هنرمندان دارید؟ به نظر من ارشاد به دلیل نداشتن زیرساخت‌های قوی تا کنون برای تئاتر مشهد کاری نکرده و بیشتر مانع‌تراشی کرده است.

‌می‌دانم که یکی از بزرگ‌ترین معماران ایران قرار است پروژه‌ای برای تئاتر شهر بسازد. اما به‌نظرم این کار خیلی تأثیر ندارد. وقتی ما نه دانشگاه داریم و نه انجمنی قوی، این مکان را قرار است تحویل چه کسانی بدهیم؟ به‌نظرم شهرداری در درجه اول باید تکلیف مجتمع امام رضا (ع) را روشن کند که باید در اختیار هنرمندان باشد، اما بیشترین فضای آن اداری بوده و در دست کارمندان ارشاد است. فضای اداری‌ای که هر اتاقش ۵۰ متر است، درحالی‌که من هنرمند فضای تمرین و اجرا ندارم. از طرفی شهرداری تعداد زیادی پارک و فرهنگ‌سرا در اختیار دارد که می‌تواند به زیرساخت‌های تئاتر مشهد کمک کند. شاید کرونا نقطه توقفی باشد که به این چیز‌ها فکر کنیم.

باید امید داشت و حرکت کرد. قبل و بعد کرونا ۲ وضعیت متفاوت داریم. قبل از کرونا وضعیتی سست به دلیل نبود زیرساخت‌ها داشتیم، اما در وضعیت بعد کرونا باید به فکر درست‌کردن زیرساخت‌ها باشیم. باز هم می‌گویم که گام اول، تأسیس دانشکده هنر‌های دراماتیک است. ما از نظر مکانی مشکلی در زیرساخت‌ها نداریم؛ یعنی فضا به اندازه کافی هست. فقط مدیران باید اهالی فرهنگ و هنر را در این مکان‌ها جای دهند. در این صورت است که می‌توانیم جلو سیل مهاجرت بچه‌های مشهد و خراسان را به تهران بگیریم.