مبدا تعیین مسافت شهر مشهد از سایر شهر‌ها کجاست؟

به گزارش شهرآرانیوز، محدوده شهر‌ها در تعریف قانون رسمی کشور مورخ سال ۱۳۸۴ حد کالبدی موجود شهر در طرح جامع است و حریم شهر نیز به قسمتی از اراضی بلافصل پیرامون محدوده شهر گفته می‌شود که نظارت و کنترل شهرداری در آن ضرورت دارد، وضعیت روستا‌ها نیز باتوجه به طرح هادی روستایی تعیین و تکلیف می‌شود.

اما نکته قابل توجه این است که تعیین مسافت میان شهر‌ها در کشور‌های مختلف متفاوت است و از ساختمان‌های شهرداری گرفته تا ادارات مهم متغییر است. این اندازه گیری سابقه تاریخی دارد و محدود به امروزه نیست. در گذشته شهر‌ها دروازه‌هایی داشتنند و این دروازه‌ها مبدا و مقصد تعیین مسافت‌ها بوده‌اند. چنانچه در سفر پیاده شاه عباس صفوی از اصفهان به مشهد تعدادی از همراهان اقدام به تعیین مسافت میان این دو شهر با مرکزیت دروازه‌های شهر کردند.

اما پس از گسترش شهر‌ها و تخریب دروازه‌های عظیم دور شهر‌ها نیاز به تعیین مبدایی بود تا بتوان فاصله شهر‌ها را تعیین کرد. از این رو طبق اسناد و اثار موجود در مرکز اسناد شهرداری مشهد بخش نامه‌ای فوری در ۲۶ آذر ماه سال ۱۳۳۷ از سوی وزیر کشور به سایر شهرستان‌ها ابلاغ می‌شود تا هر شهری به صورت جداگانه میدان مرکز شهر را تعیین و پاسخ را به وزارت کشور ارسال نماید تا فواصل شهر‌های ایران را طبق آن تعیین کنند.

گویا پاسخ به این نامه با پیچیدگی‌هایی همراه بوده است و مجددا در ۲۶ آذر ماه این سال نامه دیگری با امضای وزیر کشور ارسال می‌شود که هرچه سریعتر پاسخ مناسب به تهران ارسال شود. برای نخستین بار شهرداری مشهد ذیل نامه فوق پاسخ می‌دهد که میدان شهدای کنونی (میدان شاه وقت) مرکز شهر است و میبایست مبدا تعیین مسافت تعیین گردد.

کشمکش برای این پاسخ تا دو ماه بعد از این نامه ادامه می‌یابد و نهایتا در هشتم بهمن ماه احمد یغمایی رییس انجمن شهر وقت طی نامه‌ای اعلام میدارد که با بررسی‌های انجام شده به این نتیجه رسیده‌اند که فلکه آستان قدس رضوی یا همان فلکه حضرت از هر جهت مرکز شهر مشهد محسوب می‌گردد.

این مرکزیت در سال‌های بعدی با گسترش شهر مشهد تغییر می‌یابد و بررسی‌های ما برای یافتن نقطه مبدا شهر مشهد در تعیین مسافت‌ها در روزگار کنونی به نتیجه‌ای نرسید.