«حیات» شهیدان در قرآن

شهدا سرمایه‌های معنوی بسیار باارزش و تأثیرگذار همیشگی و جاویدان‌اند. شهدای دوران هشت سال دفاع مقدس و شهدای مدافع حرم و شهدای راه قدس، مجموعه ماندگار و بزرگی هستند که راهنمای نسل‌های آینده ایران اسلامی و انقلاب اسلامی خواهند بود. آنان همواره زنده‌اند و باید راه و پیام و اهداف این شهیدان و ارزش‌های آنان را شناخت و در همان راه گام برداشت.

زنان گرچه فرصت‌های حضور در صحنه‌های نبرد را نداشته‌اند و از این‌رو تعداد زنان شهید در مقایسه با مردان شهید محدود است، همین زنان می‌توانند از شهادت که بزرگ‌ترین سرمایه معنوی برای کشور ایران و پایداری انقلاب اسلامی است، پاسداری کنند. نقش زنان در حفظ و حمایت از این سرمایه‌های معنوی دفاع مقدس، بسیار مهم است. زنان، شهیدپرور بوده‌اند و جوانان آماده شهادت در دامان آنان تربیت شده و به جبهه‌ها رفته‌اند و در دفاع مقدس در راه خدا به درجه رفیع شهادت رسیده‌اند. اکنون زنان می‌توانند حماسه شهیدان را زنده بدارند تا همگان از آنان درس بگیرند.

در قرآن کریم دوبار تصریح شده است که شهیدان «اموات» نیستند، بلکه «احیا» هستند.

خدای متعال در سوره بقره می‌فرماید: «وَلاَ تَقُولُواْ لِمَنْ یُقْتَلُ فِی سَبیلِ ا... أَمْوَاتٌ بَلْ أَحْیَاء وَلَکِن لاَّ تَشْعُرُونَ: و به آنها که در راه خدا کشته می‌شوند، مردگان نگویید، بلکه آنان زنده‌اند ولی شما نمی‌فهمید». (بقره، آیه ۱۵۴). در موضوع حیات و شهادت، این آیه از محکمات قرآن و نص است.

این آیه، همه انسان‌ها را از به‌کار بردن واژه میت برای شهیدان نهی می‌کند. نباید کسی بگوید یا بنویسد که شهید مرده است؛ همه باید تصریح کنند که شهیدان زنده‌اند. لازم است تعبیر زنده بودن شهیدان، همواره در یاد مردم باشد و آثار زنده بودن شهیدان در زندگی آنان مشاهده شود. به حکم همین آیه، انسان‌های زنده در دنیا، نمی‌توانند کیفیت حیات شهیدان را درک کنند ولی باید با شهیدان به‌عنوان انسان‌های زنده ارتباط برقرار کنند و سبک زندگی آنها را ادامه بدهند.

در سوره آل‌عمران نیز خدای سبحان فرموده است: «وَلاَ تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُواْ فِی سَبِیلِ‌ا... أَمْوَاتًا بَلْ أَحْیَاء عِندَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ فَرِحِینَ بِمَا آتَاهُمُ ا... مِن فَضْلِهِ وَیَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذِینَ لَمْ یَلْحَقُواْ بِهِم مِّنْ خَلْفِهِمْ أَلاَّ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلاَ هُمْ یَحْزَنُونَ یَسْتَبْشِرُونَ بِنِعْمَه مِّنَ ا... وَفَضْلٍ وَأَنَّ ا... لاَ یُضِیعُ أَجْرَ الْمُؤْمِنِینَ: هرگز گمان مبر کسانی که در راه خدا کشته شدند، مردگان‌اند، بلکه آنان زنده‌اند و نزد پروردگارشان روزی داده می‌شوند. آنها به‌خاطر نعمت‌های فراوانی که خداوند از فضل خود به ایشان بخشیده است، خوشحال‌اند و به کسانی که دنبال ایشان‌اند و هنوز به آنها ملحق نشده‌اند، مژده می‌دهند که نه ترسی بر آنهاست و نه غمی خواهند داشت. از نعمت و فضل او مسرورند و می‌بینند که خداوند پاداش مؤمنان را ضایع نمی‌کند». (آل‌عمران، آیات ۱۶۹ تا ۱۷۱)

شایان توجه است که آیه سوره بقره هشدار می‌دهد که «نگویید» و همچنین آیه دیگر این سوره تصریح می‌کند که «گمان هم نکنید» و «در ذهنتان هم نیاید» و «خیال هم نکنید» که شهیدان مرده‌اند. این آیه نیز به پیامبر (ص) و پیروان پیامبر (ص) یادآوری می‌کند که شهیدان زنده‌اند.

هر دو آیه به‌کار بردن واژه «اموات» را برای شهیدان، نفی کرده‌اند و در هر دو آموزش داده شده است که شهیدان «احیا» هستند.

اما اینکه حیات شهیدان چگونه است و به چه معنی است، برای ما روشن نیست. حیات شهیدان را تنها شهیدان درک می‌کنند. در آیات سوره آل‌عمران از رزق و روزی شهیدان ازسوی پروردگارشان نیز سخن گفته شده است: «شهیدان از آنچه خدا به آنان داده است، شادمان و خوشحال‌اند و به مجاهدان و شهیدان آینده نیز بشارت می‌دهند که نگرانی و ترسی نداشته باشند؛ خداوند پاداش مؤمنان شهید و مجاهدانی را که هنوز شهید نشده‌اند، ضایع نمی‌کند».

رزق و فرح و بشارت دادن به بازماندگان شهادت، از مظاهر حیات شهیدان است. شادی شهیدان به الطاف الهی است نه عمل خودشان و الطاف الهی را تفضل الهی می‌دانند، نه پاداش خون خود.

شهیدان از هم‌رزمان خود دل نمی‌کنند و آینده‌ای خوب را به آنان بشارت می‌دهند. شهیدان زندگی جمعی دارند و به یکدیگر ملحق می‌شوند و در انتظار یاران و هم‌رزمان خویش هستند. علاقه آنان به سعادت و شهادت دیگران و ملحق شدن آنان به کاروان عزت و شرف شهیدان، یک ارزش بزرگ و پایدار است که شهیدان به آن وفادارند. کامیابی شهیدان، همیشگی است و هرگز غم از دست دادن نعمتی را ندارند و این حقیقت را به راهیان نور و شهادت، مژده می‌دهند.

هرکاری که زنده بودن شهیدان را نشان بدهد و هر سخن که حیات شهیدان را رواج دهد، بر بازماندگان شهیدان و رزمندگان و یاران شهیدان و عموم مردم و دولت و حاکمان لازم است.

در ادامه حتما بخوانید دروغ، سرآغاز همه بدی‌ها

رفتار و گفتار همه مردم باید در راه بزرگداشت مقام و یاد شهیدان و ادامه اهداف آنان باشد. براساس آیاتی که به حیات شهیدان در سوره بقره و آل‌عمران اشاره می‌کنند، نباید واژه اموات برای شهیدان استعمال شود و از میت نامیدن آنها، به‌شدت نهی شده است.