شناسایی نسب سادات با نرم‌افزار کتابخانه «انساب سادات»
مدیر مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه در جریان رونمایی از نرم‌افزار کتابخانه «انساب سادات»گفت: این نرم افزار شامل ۱۴۰ عنوان کتاب و رساله در ۱۹۲ جلد منابع گسترده‌ای در حوزه نسب‌شناسی را در بر می‌گیرد.
به گزارش شهرآرانیوز، آیین رونمایی از نرم‌افزار کتابخانه «انساب سادات» با عنوان بزرگترین کتابخانه انساب و شجره نامه سادات، با حضور اساتید و طلاب حوزه علمیه در این مؤسسه برگزار شد.
حجت الاسلام محمدعلی رحیمی ثابت در این آئین طی سخنانی گفت: دانش انساب در برابر فرهنگ و تمدن اسلامی از جایگاه خاصی برخوردار است و این اهمیت به دلایل گوناگون، از جمله جنبه‌های اعتقادی، مرتبط است.
مجری پروژه نرم افزار «انساب سادات» بیان کرد: در مقدمه کتب انساب، به آیه ۲۳ سوره «شوری» اشاره می‌شود که نه‌تنها بر احترام پیامبر نسبت به اهل بیت تأکید دارد، بلکه توجه ویژه‌ای را به فرزندان حضرت زهرا (س) و امام علی (ع) معطوف می‌کند.
وی ادامه داد: احترام گذاشتن به سادات و حفظ اصالت آنان امری ضروری است، ولی با این حال تا زمانی که شناخت کافی از آنها وجود نداشته باشد، عمل به توصیه‌های پیامبر (ص) درباره این خانواده دشوار خواهد بود.
هدف اولیه تدوین کتب انساب، شناسایی نسب سادات است
حجت الاسلام رحیمی ثابت گفت: علم انساب از منظر اعتقادی اهمیت ویژه‌ای دارد و پس از آن، مباحث فکری و پژوهشی پیرامون این دانش درک عمیق‌تری از مسئله ایجاد می‌کند؛ هدف اولیه تدوین کتب انساب، شناسایی نسب سادات و حفظ شجره‌نامه آنها بوده است، اما این آثار علاوه بر اینکه از نظر تاریخی ارزشمند هستند، کاربرد‌های دیگری نیز دارند.
مجری پروژه نرم افزار «انساب سادات» ادامه داد: در کتب انساب، شجره‌نامه علوی به تفصیل شرح داده می‌شود و شخصیت‌های برجسته این سلسله معرفی می‌شوند؛ سادات با مهاجرت به نقاط مختلف از جمله ایران، همواره مورد احترام مردم و توجه حاکمان قرار گرفته‌اند و روابط نزدیکی با عموم مردم برقرار ساخته‌اند.
وی یکی از مؤلفه‌های گسترش تشیع در ایران، حضور نسل‌های حضرت زهرا و امام علی (ع) بوده است که رفتار این خاندان با مردم نقشی اساسی در شکل‌گیری پیوند‌های اعتقادی داشته و شواهد بسیاری درباره نحوه تعامل آنها با جامعه موجود است.
حجت الاسلام رحیمی ثابت گفت: مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی تاکنون نرم‌افزار‌های متعددی در راستای تاریخ اسلام، تشیع و اهل بیت (ع) و همچنین تاریخ ایران تولید کرده است و نرم‌افزار انساب نیز بخشی ارزشمند از این تلاش پژوهشی برای حفظ میراث اسلامی به شمار می‌رود.
همچنین در ادامه حجت الاسلام «محمدحسین بهرامی» به فعالیت‌های مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی اشاره کرد و اظهار کرد: این مرکز در راستای توسعه علوم انسانی دیجیتال، که امروزه به عنوان یک رشته علمی میان‌رشته‌ای شناخته می‌شود، تلاش می‌کند تا محتوای علوم اسلامی را به گونه‌ای ارائه دهد که پژوهش در این حوزه‌ها تسهیل شود.
رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور بیان کرد: این مرکز به‌ویژه بر آن است که پژوهشگران علوم اسلامی، از جمله محققان در رشته‌های حدیث، تاریخ و فقه، به محتوای مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند.
مرکز مرکز تحقیقات کامپیوتری «نور» فراهم کردن زمینه برای تسهیل پژوهش‌ها است
وی ادامه داد: هدف مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور فراهم کردن زمینه‌ای برای تسهیل پژوهش‌ها و ارتقا کیفیت تحقیقات در این حوزه‌ها است؛ تلاش مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور بر حل مسائل هر علم و ارائه نظریات در آن مسائل نیست، بلکه ما فضا را فراهم می‌کنیم تا محققان از این ابزار برای پژوهش‌های خود بهره‌مند شوند.
رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور عنوان کرد: مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی بخشی از زیست‌بوم پژوهشی علوم اسلامی است و به تنهایی کارکرد خود را از دست می‌دهد و ما در مقدمات نیازمند و وابسته به تعامل با مؤسسات دیگر هستیم.
وی افزود: اگر میراث علوم اسلامی نباشد و محتوا در اختیار مرکز تحقیقات قرار نگیرد، نمی‌توانیم آثار فاخری را تولید کنیم؛ مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور باید به ابزاری در دست محققان و به زیرساختی برای گسترش پژوهش‌های علوم اسلامی مبدل شود که خوشبختانه این امر محقق شده است.
رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور افزود: اثر «انساب سادات» مبتنی بر تراث گذشتگان و پژوهش‌های متأخر است که در راستای آشناسازی جامعه با این نسل صورت گرفته و می‌تواند به عنوان یک منبع معتبر در تحقیقات علمی مورد استفاده قرار گیرد.
در ادامه این آیین حجت‌الاسلام «رضا مختاری» به اهمیت علم انساب و نقش سادات در آن اشاره کرد و گفت: سادات در تاریخ و فرهنگ اسلامی جایگاه ویژه‌ای دارند و پژوهش در زمینه انساب آنها نه‌تنها یک وظیفه علمی، بلکه یک مسئولیت اجتماعی و دینی است ضمن اینکه این پژوهش‌ها می‌توانند به حفظ هویت فرهنگی و مذهبی جامعه کمک کنند و از فراموشی نسل‌های سادات جلوگیری نمایند.
وی ابراز کرد: در متون دینی و تاریخی، به‌وضوح آمده است که خداوند برخی را مأمور کرده تا به تحقیق و پژوهش در مورد سادات بپردازند که این امر نشان‌دهنده اهمیت ویژه‌ای است که دین اسلام به نسل‌های سادات می‌دهد؛ سادات به‌عنوان الگو‌های اخلاقی و دینی در جامعه شناخته می‌شوند و پژوهش در مورد آنها می‌تواند به تبیین ارزش‌ها و آموزه‌های اسلامی کمک کند و همچنین، آرزوی بسیاری از مردم برای نسبت به سادات بودن، نشان‌دهنده احترام و ارادت عمیق به این نسل است.
نقش آیت‌الله مرعشی نجفی در حفظ نسخه‌های خطی و نشر کتب انساب
مدیر مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه افزود: از شخصیت‌های بارز که در علم انساب پژوهش‌ها و فعالیت‌های علمی و ریشه‌ای داشته‌اند می‌توان به آیت الله مرعشی نجفی اشاره کرد که با کوشش‌های خود در حفظ نسخه‌های خطی و نشر کتب انساب، به ترویج این علم پرداخته است.
وی ادامه داد: آیت الله مرعشی نجفی با تلاش‌های خود نه‌تنها به حفظ تاریخ و فرهنگ سادات کمک کرده، بلکه به پژوهشگران و علاقه‌مندان این حوزه نیز منابع ارزشمندی ارائه داده است.
حجت الاسلام مختاری گفت: علامه سید محمد اوذاتی نیز با تألیف جامع الانساب، گام بزرگی در معرفی نسل‌های سادات برداشته است که این کتاب، به‌ویژه در شرح نسل‌های موسی بن جعفر (ع)، به‌عنوان یک منبع معتبر شناخته می‌شود و نامه‌های او به علمای بلاد و غیرشیعه، نشان‌دهنده تلاش او در گسترش دانش انساب و ارتباط با دیگران است.
مدیر مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه افزود: این تعاملات علمی می‌تواند به تبادل دانش و تجربیات میان علمای مختلف کمک کند و به غنای علمی این حوزه بیفزاید.
وی تصریح کرد: در سطح بین‌المللی، یکی از علمای مصر در خصوص انساب نامه‌ای به علامه نوشته و از او دعوت کرده که اسناد انساب گردآوری شود که این تلاش‌ها در نهایت منجر به چاپ کتابی در ماه رجب ۱۳۷۴ قمری در مصر شد ضمن اینکه این اقدام نه‌تنها به ترویج علم انساب کمک کرده، بلکه می‌تواند به ایجاد یک شبکه علمی بین‌المللی در این زمینه منجر شود.
مدیر مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه اظهار کرد:، اما در این میان، چالش‌هایی نیز وجود دارد و برای اثبات سیادت در، وجود شهرت یا شجره نامه کافی است، اما بسیاری از سادات بدون شجره‌نامه هستند.
حجت الاسلام مختاری بیان کرد: اگر فردی بخواهد بر اساس خواب یا رؤیا شجره‌نامه‌ای تدوین کند، این امر نه‌تنها به اعتبار علم انساب آسیب می‌زند، بلکه به سادات نیز بی‌احترامی می‌شود.
آیت‌الله شبیری زنجانی با تحلیل‌های خود به روشن شدن ابعاد مختلف علم انساب کمک فراوانی کرده‌اند
وی ابراز کرد: از دیگر شخصیت‌های مهم در علم انتساب، آیت‌الله شبیری زنجانی است که با ارائه نظرات و دیدگاه‌های خود در مباحث انساب، به غنای این علم افزوده‌اند ضمن اینکه وی با تحلیل‌های عمیق خود، به روشن شدن ابعاد مختلف علم انساب کمک کرده و به پژوهشگران این حوزه راهنمایی‌های ارزشمندی ارائه داده‌اند.
مدیر مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه تصریح کرد: علم انساب به‌عنوان یک علم پیچیده و دشوار شناخته می‌شود و نیازمند دقت و توجه ویژه‌ای است ضمن اینکه برای حفظ شأن و جایگاه سادات، باید از برخی کار‌های جعلی و نادرست اجتناب کرد که این امر نه‌تنها به اعتبار علم انساب آسیب می‌زند، بلکه می‌تواند به سادات نیز لطمه بزند.
حجت الاسلام مختاری خاطرنشان کرد: پژوهش در علم انساب و شناخت سادات نه‌تنها به حفظ هویت دینی و فرهنگی جامعه کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به تقویت پیوند‌های اجتماعی و فرهنگی نیز منجر شود ضمن اینکه این علم نیازمند توجه و دقت بیشتری است تا از بروز اشتباهات و تولید شجره‌های جعلی جلوگیری شود و شأن سادات حفظ شود.
در ادامه آیت‌الله «سیدمهدی رجایی» به اهمیت خدمات مرکز تحقیقات کامپیوتری نور در زمینه پژوهش‌های انساب اشاره کرد و گفت: این مرکز در حل مشکلات مرتبط با استخراج منابع معتبر و پژوهش‌های علمی در حوزه انساب نقش بسیار مؤثری ایفا کرده است.
رئیس پژوهشکده انساب سادات قم گفت: یکی از چالش‌های اصلی فقدان پژوهش‌های کافی در مورد احادیث و متون مرتبط با انساب است که باعث شده است بسیاری از این احادیث در مجموعه‌های مختلف به‌درستی گردآوری نشوند ضمن اینکه تسهیل دسترسی به منابع معتبر انساب نه‌تنها برای پژوهشگران بلکه برای عموم مردم نیز بسیار حیاتی است.
آیت‌الله رجایی ابراز کرد: بررسی و واکاوی مسائل فقهی در حوزه انساب، نیازمند تولید ابزار‌ها و نرم‌افزار‌های جدید است که خوشبختانه در حال حاضر به ثمر نشسته‌اند که این نرم‌افزار‌ها به محققان کمک می‌کنند تا به سادگی و سرعت بیشتری به منابع معتبر دسترسی پیدا کنند و از آنها بهره‌برداری کنند.
وی به برخی از کتب مهم در زمینه انساب اشاره کرد که به‌ویژه در شناسایی و معرفی سادات و خاندان‌های مرتبط با آنها نقش دارند که از جمله این کتب می‌توان به «کتاب الادبا من آل ابی طالب» اشاره کرد که این کتاب شامل مجموعه‌ای از ادبا و شعرای شیعه است و به معرفی آثار و زندگی‌نامه‌های آنان می‌پردازد؛ این اثر، به نوعی گنجینه‌ای از فرهنگ و ادب شیعه به شمار می‌آید. همچنین «کتاب العمرا من آل ابی‌طالب» که درا ین اثر حاکمان سادات به‌طور جامع گردآوری شده‌اند و در سه جلد منتشر شده است، این اثر به بررسی نقش سادات در تاریخ و حکومت‌داری پرداخته و می‌تواند منبعی ارزشمند برای پژوهشگران باشد.»، اثر دیگر «النقبا من آل ابی طالب» است که این کتاب به بررسی اشخاصی می‌پردازد که در خاندان امیرالمؤمنین (ع) به نقابت و رهبری اجتماعی رسیده‌اند که این اثر می‌تواند به درک بهتر از ساختار اجتماعی و سیاسی سادات کمک کند.»، کتاب دیگر «الساعرون من آل ابی طالب» است که این این کتاب به زودی منتشر خواهد شد و با انتشار آن، خلاء‌های موجود در منابع معتبر سادات برطرف خواهد شد که این اثر به بررسی شاعران و نویسندگان سادات می‌پردازد و به نوعی به غنای ادبیات شیعه کمک می‌کند.»، اشاره کرد.
علم انساب از ابوطالب آغاز می‌شود
رئیس پژوهشکده انساب سادات قم عنوان کرد: علم انساب از ابوطالب آغاز می‌شود و تا عصر حاضر ادامه دارد ضمن اینکه ابوطالب با نام شریف عمران شناخته می‌شود و نسل ایشان از سه فرزند یعنی حضرت علی (ع)، جعفر طیار و عقیل، منشأ می‌گیرد که این شجره طیبه، تقدیر الهی است که تا روز قیامت پابرجا خواهد ماند.
آیت الله رجایی گفت: بر اساس روایات معتبر، پیامبر اکرم (ص) فرمودند: هر نسبی تا روز قیامت منقطع می‌شود به جز نسل سادات و ابوطالب که این روایت نشان‌دهنده تقدیر الهی در حفظ نسل سادات از حضرت فاطمه و امیرالمؤمنین (ع) است و به نوعی بر اهمیت و ارزش این نسل تأکید می‌کند.
وی ادامه داد: نسل حضرت علی (ع) از پنج فرزند ایشان تشکیل می‌شود ضمن اینکه ۹۰ درصد نسل سادات از امام حسن مجتبی (ع) و ۱۰ درصد دیگر از حضرت عباس و محمد حنفیه هستند و نسل امروز سادات از دو نسل امام حسن و امام حسین (ع) نشأت می‌گیرد و این خود گواهی بر استمرار و پایداری این نسل است.
رئیس پژوهشکده انساب سادات قم گفت: نسل امام حسن (ع) از دو فرزند ایشان، یعنی حسن مثنی و زید، ادامه دارد که حسن مثنی در روز عاشورا نیز حضور داشته و جراحت‌های زیادی را متحمل شده است؛ نسل سادات به ایشان و از آنجا به حسینی‌ها نیز می‌رسد که این ارتباط مستمر و عمیق بین نسل‌های مختلف سادات، نشان‌دهنده پیوند‌های قوی خانوادگی و تاریخی است که در طول زمان حفظ شده‌اند.
وی تصریح کرد: نسل امام حسین (ع) تنها از امام زین العابدین (ع) ادامه یافته است، زیرا سایر فرزندان ایشان در کربلا به شهادت رسیدند و نسل امام سجاد از شش فرزند ایشان تداوم دارد و این نشان‌دهنده عمق و استمرار نسل سادات است که این نسل، به‌ویژه در دوران‌های مختلف تاریخ، نقش‌های مهمی در حفظ و ترویج فرهنگ و معارف اسلامی ایفا کرده‌اند.
رئیس پژوهشکده انساب سادات قم یادآور شد: علم انساب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و آگاهی در این زمینه بسیار ضروری است ضمن اینکه اجتهاد در این علم ممکن است خطراتی به همراه داشته باشد، زیرا می‌تواند منجر به تولید شجره‌های جعلی شود.
آیت الله رجایی با تصریح بر اینکه ملاک در سیادت، شهرت است که این موضوع توسط مراجع عظام تأکید شده و علما نیز آن را تأیید کرده‌اند، خاطرنشان کرد: اگر خانواده‌ای به مدت ۲۰۰ سال در سیادت شهرت داشته باشد، اعتبار آنها به‌راحتی احراز می‌شود که با این حال، لازم به ذکر است که ۹۵ درصد سادات شجره ندارند و این خود نیاز به دقت و بررسی بیشتری دارد.
گفتنی است: نرم‌افزار «انساب سادات» شامل ۱۴۰ عنوان کتاب و رساله در ۱۹۲ جلد است و منابع گسترده‌ای در حوزه نسب‌شناسی را در بر می‌گیرد که دسته‌بندی‌های ارائه‌شده شامل سادات طالبیان، عباسیان، اعراب عموم و روش‌های مختلف نسب‌شناسی است.
منبع: شبستان
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
