الزامات اجتماعی مسکن ۲۵ متری

به‌تازگی و با افزایش قیمت مسکن اتفاقات ویژه‌ای در حوزه سیاست‌گذاری در مسکن رخ داده که تحلیل آن جالب است. یک نظرسنجی رسمی نشان می‌دهد ۳۰ درصد مردم مناطق شهری کشور گفته‌اند کرونا در خردادماه برای آنان مشکل تأخیر در پرداخت اجاره‌خانه یا مغازه ایجاد کرده است. از سوی دیگر کل مستأجران شهری فقط ۳۹ درصد مردم هستند؛ بنابراین حدود ۷۵ درصد (۳۰ از ۳۹) مستأجران با مشکل پرداخت اجاره مواجه شده‌اند. این درصد در فروردین‌ماه فقط ۲۲ درصد بود (۲۲ از ۳۹؛ یعنی حدود ۵۶ درصد) و ادامه این وضع موجب می‌شود که مسکن و اجاره آن برای همه به یک معضل تبدیل شود. مردم برای آنکه بتوانند هزینه را بپردازند، یا مسکن استیجاری خود را کوچک می‌کنند یا به مناطق ارزان‌تر کوچ خواهند کرد. همچنین پدیده سکونت ۲ خانوار در یک مسکن رو به افزایش است که در این میان و درحالی‌که اکل میته هم از باب ضرورت مجاز می‌شود، یک مقام مرتبط با مسکن در پی طرح احتمال غیرشرعی بودن چنین سکونتی است! به‌تازگی پشت‌بام‌خوابی نیز دیده شده است. طبیعی است که باید برای این مشکل چاره‌ای اندیشید. از این رو دستور‌هایی صادر شده است، به‌علاوه فرمان داده‌اند که حریم‌های شهری گسترش پیدا کند و زمین ارزان به انبوه‌سازان بدهند و نیز سیاست بر ساخت واحد‌های کوچک‌تر قرار گرفته است. همچنین کپسول‌های خواب برای مسافران طراحی شده است! با همه این‌ها، مسیر افزایش قیمت مسکن و اجاره همچنان رو به بالاست و این سیاست‌ها نیز اگر منطقی و اجراشدنی باشد و اگر اجرا شود، چند سال دیگر به ثمر خواهد رسید. ولی نکته‌ای که برای هرکسی می‌تواند جالب باشد، سیاست ساخت آپارتمان‌های ۲۵ متری است. گریزی از این مسئله نیست، ولی آیا طراحان به تبعات آن فکر کرده‌اند و آیا از اکنون الزامات آن را پذیرفته‌اند؟
واحد‌های ۲۵ متری ناچار باید آپارتمانی باشد، و نه حتی چهارطبقه، که باید بیشتر باشد. ۲۵ متر جای زندگی روزانه با فرهنگ گذشته نیست، بلکه بیشتر جای خواب و استراحت و گذراندن یک روز تعطیل است. ۲۵ متر یا برای یک نفر مجرد است یا حداکثر یک زوج که هردو باید کار کنند و فرزندآوری را باید به تأخیر بیندازند، تا زمانی که بتوانند واحد مسکونی‌شان را بزرگ‌تر کنند. در واحد ۲۵ متری ناهار و شام نمی‌خورند، به‌طور معمول غذا را باید بیرون بخورند، یا یک شام ساده مثل صبحانه بخورند. چون پخت‌وپز در این واحد‌ها به این سادگی نیست. لوازم منزل بسیار ساده و ابتدایی خواهد بود. خوشبختانه امکان آوردن جهیزیه آن‌چنانی فراهم نخواهد بود. چون جایی برای آن نیست. از دیدوبازدید‌های فامیلی و خانوادگی باید پرهیز کرد.
چون ممکن نیست. لوازم منزل در بهترین حالت یک یخچال و یک ماشین لباس‌شویی و گاز کوچک است و یک تلویزیون و یک مبل دونفره تختخواب‌شو و احتمالا یک قالیچه شش‌متری! اگر جا شد، یک میز و صندلی تاشو و کوچک. این زندگی الزامات فرهنگی خاص خود را دارد. با این وضعیت نمی‌توانید از جوانان بخواهید زود ازدواج کنند و چند فرزند هم بیاورند تا رشد دوباره جمعیت را شاهد باشید. نمی‌توان روابط خانوادگی گذشته را داشت. نمی‌توانید بخواهید که زنان کار نکنند و در خانه بمانند. کدام زن می‌تواند ۷ روز هفته را در یک واحد ۲۵ متری به سر ببرد؟! این بیشتر شبیه یک سلول متوسط زندان است. واقعیت این است که خواه‌ناخواه در این مسیر حرکت می‌کنیم. خرید که سهل است، اجاره واحد مسکونی هشتادمتری برای جوانان یک آرزو شده است. مشکل اینجاست که باید الزامات فرهنگی چنین معماری و شهرسازی واحد‌های مسکونی را بپذیریم و در بیرون آپارتمان ۲۵ متری بهترین شرایط را برای زندگی کردن جوانان فراهم کرد، نه آنکه هم در داخل سلول ۲۵ متری زندگی کنند و هم در بیرون خانه و عرصه عمومی وضعیت مناسبی برای گذران زندگی نداشته باشند.