زمین‌گیری تولید در تنگه ارزی

محسن موسوی‌زاده/ شهرآرانیوز - روز پنجشنبه بانک مرکزی دستورالعمل تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط را در سال ۱۳۹۹ با هدف هموارسازی مسیر تولید ملی و حمایت از بنگاه‌های اقتصادی بخش تولید، به شبکه بانکی کشور ابلاغ کرد. براساس این دستورالعمل، بانک‌های عامل ملزم شدند با توجه به حساسیت شرایط اقتصادی، بیشتر از گذشته به موضوع تأمین مالی بنگاه‌های کوچک و متوسط ورود پیدا کنند و با وجود محدودیت منابع و مشکلات و تنگنا‌های اعتباری، برای اولویت‌بندی تسهیلات اقدام کنند. بااین‌حال نایب‌رئیس کمیسیون کسب‌وکار‌های دانش‌بنیان اتاق بازرگانی ایران معتقد است که جامع نبودن بسته‌های حمایت از تولید در سال‌های گذشته در عمل کارایی آن‌ها را تحت شعاع قرار داده است.
محمدعلی چمنیان در گفتگو با شهرآرا با بیان اینکه معمولا بسته‌های حمایت از تولید نه‌تن‌ها تمام مسائل صنعت را در برنمی‌گیرند، بلکه در عمل فقط بخش محدودی از صنایع را موردحمایت قرار می‌دهند، می‌گوید: جامع‌نگری بسته‌ها و هماهنگی بخش‌های مختلف اقتصادی مهم‌ترین شرط موفقیت راهکار‌های حمایت از تولید است. اکنون به دلیل مشکلات تأمین ارز برای واردات مواد اولیه و ماشین‌آلات، اگر واحد‌های تولیدی وامی دریافت کنند، در عمل نمی‌توانند از وام‌ها، آن‌گونه که انتظار می‌رود، استفاده کنند. اکنون شرایط به‌گونه‌ای است که اخذ وام به افزایش بدهی بیشتر واحد‌های تولیدی منجر می‌شود. وی می‌افزاید: در وضعیت فعلی برخی از واحد‌های تولیدی تسهیلات دریافت و تا زمان تأمین شرایط ورود مواد اولیه و ماشین‌آلات وام‌ها را وارد سایر بخش‌های اقتصادی مانند زمین و بورس می‌کنند تا از این طریق بتوانند اقساط وام خود را پرداخت کنند. این مسئله سبب تشدید ورود نقدینگی به این بخش‌ها و اثرات تورمی می‌شود.
وی با بیان اینکه تولیدکنندگان به دلیل مشکلات برای تأمین ارز به بازار آزاد روی آورده‌اند، می‌گوید: اگر تا چندی پیش بیشترین تقاضای ارزی در بازار آزاد مربوط به تقاضا‌های خانگی بود، اکنون مشکلات تخصیص ارز سبب شده است تولیدکنندگان و کارآفرینان بیشترین متقاضی این بازار باشند. همین مسئله بر تشدید نوسانات ارزی تأثیر زیادی گذاشته است.
چمنیان به تأثیر منفی مشکلات ارزی بر داخلی‌سازی صنایع نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: در چند وقت اخیر برخی صنایع به منظور تداوم تولید سعی کردند با توسعه داخلی‌سازی اتکا به واردات را کاهش دهند. موفقیت این اقدام نیازمند تخصیص ارز برای واردات ماشین‌آلات دارد. با‌این‌حال مشکل تأمین ارز سبب شد فرایند داخلی‌سازی در صنعت با مشکل مواجه شود. براین‌اساس انتظار می‌رود که به‌منظور حمایت از داخلی‌سازی صنایع هر چه زودتر مشکل تأمین ارزی آن‌ها برطرف شود.
این کارآفرین با بیان اینکه انطباق محیط کسب‌وکار با نوسانات ارزی یکی دیگر از مشکلات بخش تولید است، می‌گوید: در یک سال اخیر قیمت ارز دوبرابر افزایش یافته است. ضمن اینکه از سال ۹۶ تاکنون ارز از ۴۲۰۰ تومان به بیش از ۲۲ هزار تومان در بازار آزاد رسیده است. نوسانات شدید ارز منجر به افزایش هزینه تمام‌شده تولید می‌شود. این مسئله سبب می‌شود تا بخش تولید در زمان انجام تعهدات خود با کارفرمایان دچار زیان شود، زیرا معمولا رشد قیمت ارز موجب می‌شود هزینه تمام‌شده کالا بیشتر از هزینه نرخ فروش کالا و خدمات بشود. با توجه به اینکه بخشی از این کارفرمایان بخش‌های دولتی یا وابسته به دولت هستند، انتظار می‌رود که در زمان انجام تعهدات بخش خصوصی مسئله نوسانات ارزی لحاظ شود تا بخش تولید کشور بیش از این دچار زیان نشود.
چمنیان با بیان اینکه کرونا تأثیر منفی بر اقتصاد کشور گذاشته است، بیان می‌کند: کرونا در کنار مشکلات سال اخیر اقتصادی، بخش تولید را به‌شدت در تنگا قرار داده است. اکنون به دلیل کرونا صادرات غیرنفتی ما محدود شده است و همین مسئله سبب بلااستفاده شدن بخشی از ظرفیت تولید کشور شده است. در چنین شرایطی باید تلاش کنیم با مهار هرچه سریع‌تر کرونا، امکان رشد صادرات غیرنفتی را فراهم کنیم.