راهکار‌هایی برای رفع تنبلی دانش‌آموزان در نوشتن تکالیف مدرسه

به گزارش شهرآرانیوز؛ آغاز مدرسه‌ها در واقع شروع چالش‌های زیادی در زندگی دانش آموزان و خانواده هایشان است. یکی از این چالش‌ها انجام دادن تکالیف درسی در اوقات حضور دانش آموزان در خانه است. اینکه بچه‌ها پایبندِ رسیدگی به تکالیفشان نیستند، مشق هایشان را نصفه نیمه می‌نویسند یا در مرور درس‌ها اهمال کاری می‌کنند فقط بخشی از چالش‌های مربوط به درس و مشق دانش آموزان است که خانواده‌ها را درگیر کرده است. مشاوران تحصیلی بر این باورند بخشی از این مسئله به شیوه‌های قدیمی آموزش مربوط می‌شود که در آن فقط به رونویسی اکتفا می‌شد.

درحالی که اگر آموزش همراه با آزمایش و کاوشگری، بازسازی، تولید محتوا و بسیاری از روش‌های نو و خلاقانه دیگر باشد دیگر شاهد بی انگیزگی دانش آموزان در رسیدگی به تکالیف مدرسه شان نیستیم. از طرفی بخشی از این چالش هم به مدیریت کردن ساعت‌های حضور بچه‌ها در خانه برمی گردد که نیازمند یک برنامه اصولی است. موضوعی که قرار است با کمک حسین جانعلی پور، روان شناس کودک و نوجوان قدری بیشتر درباره آن بدانیم.

روایت اول
بچه‌های بازیگوش

علی کلاس چهارم ابتدایی است. در تولد امسالش یک تبلت هدیه گرفته که سرگرم شدن با آن یکی از لذت هایش است. هر روز با این شوق که از ظهر به بعد می‌تواند با تبلتش بازی کند راهی مدرسه می‌شود. ظهر‌ها هنوز لباس‌های مدرسه اش را از تنش درنیاورده تبلت را دستش می‌گیرد و شروع به بازی می‌کند. آن قدر در آن فرو می‌رود که والدینش مجبور می‌شوند با تَشر زدن یا وعده دادن، او را وادار به دست کشیدن از بازی با تبلت کنند. این بی برنامگی علی سبب شده تکالیف مدرسه اش به دیروقت بیفتد یا گاهی آن قدر استراحتش کم شود که زمان نوشتن مشق‌ها خوابش ببرد. در بین دانش آموزان، افراد مشابه علی زیادند که همه شان ترجیح می‌دهند به جای گنجاندن سرگرمی هایشان در برنامه روزانه، بدون برنامه به آن بپردازند.

رهگیری روایت؛ نداشتن برنامه منسجم

بیشتر دانش آموزان برای ساعت‌های پس از تعطیلی مدرسه، برنامه منسجمی ندارند و خانواده‌ها هم با اینکه از این موضوع ناراحت هستند، سردرگم رفتار می‌کنند. اگر خانواده‌ها به اصل موضوع توجه داشته باشند، می‌توانند این چرخه معیوب را اصلاح کنند. به این ترتیب باید از دانش آموز بخواهند برنامه حضورش در خانه را باتوجه به تکالیف و علاقه مندی‌هایی که دارد تنظیم کند. هیچ کسی جزء دانش آموز به خوبی نمی‌تواند زمانِ مطلوب رسیدگی به تکالیف، استراحت و تفریح را تعیین کند. پس از نوشتن یک برنامه مطلوب، پدرومادر یا مشاور می‌توانند مشکلات آن را برطرف کنند تا به یک برنامه منسجم تبدیل شود.

روایت دوم
بچه‌های استرسی

آرتین پایه دهم است. از همان سال اول ابتدایی برای انجام تکالیفش اضطراب زیادی داشت. برای همین به محض اینکه سوار سرویس مدرسه می‌شود دفتر و کتاب هایش را از داخل کیفش درمی آورد و شروع به خواندن می‌کند. دغدغه او برای قبولی در کنکور و کسب رتبه دل خواه هم مزیدبرعلت شده است. همین کار او را پرخاشگر کرده و وقتی به خاطر شوخی هم کلاسی هایش از خواندن بازمی ماند، واکنش‌های تند و عصبی نشان می‌دهد. در خانه هم برنامه تک بعدی پیدا کرده و فقط مشغول درس هایش است که البته همراه با کارایی نیست. پیش از اینکه ناهار بخورد و استراحت کند اول دفتر و کتاب هایش را دورش می‌چیند. به خاطر استرسی که آرتین دارد برنامه تغذیه و استراحتش به هم ریخته و زندگی فردی‌اش فقط معطوف به درس شده است.

رهگیری روایت؛ سن بلوغ در نوجوانان

با پیش آمدن بلوغ، سبک زندگی و افکار دانش آموزان وضعیت جدیدی به خود می‌گیرد که این موضوع روی درس آن‌ها هم اثر می‌گذارد. برای نمونه پسر نوجوانی که بسیار مهربان و مطیع بوده است پس از بلوغش ممکن است جسور و حاضرجواب شود و از انجام تکالیف درسی سر باز زند یا بیشتر از گذشته در آن‌ها فرو برود. جدای از این موضوع، دختران و پسران پس از بلوغ دنبال استدلال و منطق خودشان در زندگی می‌گردند و دیگر مفاهیم را به راحتی گذشته قبول نمی‌کنند.

روایت سوم
بچه‌های بی‌علاقه

هدی تمرکز لازم را برای نوشتن مشق‌ها یا مرور درس هایش ندارد. از اول این طور عادت کرده است که برای رسیدگی به تکالیفش، پدر یا مادر کنارش بنشینند. اگر در زمان نوشتن تکالیفش تلفن زنگ بزند و والدینش مجبور به پاسخ شوند، به خاطر عادت اشتباهی که پیدا کرده است فوری از پای درس و مشق بلند می‌شود و تلویزیون را روشن می‌کند. هدی همیشه از روی اجبار و با بی انگیزگی تکالیفش را انجام می‌دهد و همین کارش سبب می‌شود بیشتر وقتِ پدرومادرش صرف تکالیف درسی او شود و به تفریح یا کار‌های متفرقه کمتری برسند. مشابه رفتار هدی را در بعضی دانش آموزان به شیوه دیگری می‌توان دید. برای نمونه دانش آموزانی که تا زمانی که در خانه تنها هستند رغبتی به پیگیری کارهایشان ندارند.

رهگیری روایت؛ نظارت نه ایجاد وابستگی

ضرورت دارد والدین بر انجام تکالیف درسی دانش آموزشان نظارت داشته باشند. حتی اگر سواد کافی ندارند باید بر روند انجام تکالیف نظارت داشته باشند، ولی این به معنای همراهی تمام وقت نیست. به طور حتم نظارت والدین بر روند انجام دادن تکالیف باید از دوره ابتدایی ایجاد شود تا دانش آموز در دوره‌های تحصیلی بعدی به بی نظمی و سهل انگاری عادت نکند. از طرفی والدین باید به دانش آموز آموزش دهند که حضور تمام وقت آن‌ها در زمان رسیدگی به تکالیف ضرورتی ندارد.

در ادامه حتما بخوانید نگاهی به دردسرهای والدین در خصوص تکالیف مدرسه فرزندانشان

دو معضل دیگر 

چرا رسیدگی به تکالیف درسی برای دانش آموزان دشوار است؟ این موضوع می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد که در صورت بی توجهی به آن‌ها دانش آموز با اُفت تحصیلی شدیدی روبه رو می‌شود.

معضل مجازی

با ورود گوشی و اینترنت به زندگی دانش آموزان، اولیا هم با معضل جدی روبه رو شده اند. درگیر فضای مجازی شدن روی همه کار‌های بچه مدرسه ای‌ها اثر منفی گذاشته است.

بی توجهی در مدرسه

درک مطلب برای دانش آموزان در مدرسه متفاوت است. همچنین ممکن است درک درس‌های مختلف باهم تفاوت داشته باشد. از این رو افت تحصیلی در پایه هفتم تا نهم در دانش آموزان بسیار ملموس است.

حل مسئله اینجاست

هر دانش آموزی یک روحیه و مدل رفتاری خاصی دارد. برای نمونه بعضی بچه‌ها پرخواب و برخی بسیار بازیگوش هستند. هرکدام از این ویژگی‌ها می‌تواند به نوعی یک دانش آموز را با چالش در رسیدگی به تکالیفش روبه رو کند؛ بنابراین والدین می‌توانند با توجه به شناختی که از فرزندشان دارند این شرایط را در خانه تعدیل کنند. از طرفی در کنار این شناخت، داشتن یک برنامه اصولی و علمی خیلی راهگشاست.

درک درس در مدرسه

اگر در مدرسه مفهوم درس به دانش آموز منتقل نشود در زمان انجام تکالیف هم یادگیری اتفاق نمی‌افتد. یکی از راهکار‌ها برای فهمیدن بیشتر درس ها، یادداشت کردن مفاهیم کلیدی در زمان تدریس معلم است. نقش معلم هم در فراگیری دانش آموز خیلی پررنگ است. معلم می‌تواند از دانش آموزان قوی و ضعیف بخواهد که با هم مشارکت داشته باشند. یکی از این کار‌ها ارائه کنفرانس است.

داشتن برنامه غیردرسی

نظارت والدین به کار‌های غیردرسی دانش آموز در زمان حضورش در خانه ضروری است. بسیاری از دانش آموزان تمایلی به خوابیدن ظهرگاهی پس از مدرسه ندارند، اصراری برای این کار نیست، ولی استراحت پس از مدرسه حتی اگر به اندازه دراز کشیدن کوتاه مدت باشد، لازم است. اگر استراحت در برنامه دانش آموز نباشد تکالیف درسی اش انجام نمی‌شود یا ناقص می‌ماند.

زمان بندی در انجام تکالیف

تکالیف درسیِ هر روز باید همان روز انجام شود، زیرا با این کار فرایند یادگیری دوباره جریان پیدا می‌کند. عقب ماندن از انجام تکالیف درسی سبب ایجاد اختلال در یادگیری می‌شود. مرور درس‌های خواندنی هم باید هر روز انجام شود. ۴۵ دقیقه مطالعه و پانزده دقیقه استراحت پس از آن، یک ساختار درست و مؤثر است.

مطالعه و مرور روزانه

عملکرد ذهنی هر دانش آموزی با توجه به روحیاتش در شب و روز متفاوت است. بعضی‌ها شب‌ها و عده‌ای روز‌ها راحت‌تر مطالعه می‌کنند؛ بنابراین در وهله نخست بهتر است دانش آموز با توجه به روحیاتش، محیط خانه، زمان استراحت و تغذیه اش برنامه درسی اش را خودش تهیه کند و سپس با کمک مشاور آن برنامه را چکش کاری و تنظیم کند.

در ادامه حتما بخوانید چگونه والدین شاغل، فرزندان مدرسه‌ای را برای انجام مستقل کارها آماده کنند؟ | کودکان خودساخته از خانه تا مدرسه

مکان مناسب مطالعه

گاهی پیش می‌آید دانش آموز در جایی خارج از اتاق شخصی اش و نه در محیطی که والدین مجبورش می‌کنند تمایل به مرور درس هایش دارد؛ بنابراین خیلی اهمیت دارد دانش آموز در محیطی باشد که احساس خوبی در آنجا داشته باشد. دما و نور محیط هم اهمیت زیادی دارد.

ترغیب کردن با امتیاز دادن

والدین می‌توانند برای تشویق دانش آموزشان به او امتیاز بدهند، ولی نباید تشویق به شیوه‌ای باشد که مطالبه به وجود بیاید. در چنین شرایطی دانش آموز فقط تا زمانی به تکالیفش رسیدگی می‌کند که تشویقی از سمت والدین باشد. برای اینکه شیوه‌های تشویقی مشابه رشوه دادن، نشود می‌توان از مشاور مدرسه کمک گرفت.

حذف تنبیه و جریمه در مدرسه

تکالیف دانش آموزان باید متناسب با نیاز آموزشی آن‌ها و نه فقط نوشتنی باشد. تعیین کردن جریمه‌هایی مانند نوشتن چند بار از روی یک درس، تنها کار کشیدن بی فایده از دانش آموزان و از شیوه‌های منسوخ شده آموزشی است.