نامههای باشگاه فجر سپاسی و استقلال تنها نمونههایی از این جریاناند؛ باشگاههایی که با انتشار ویدئو و هایلایت صحنههای بحثبرانگیز، مدعی شدهاند حقشان پای سوت داور ضایع شده است. چنین فضایی، پیش از آنکه به اصلاح داوری کمکی کند، در عمل داوران را به حاشیه میبرد و زمینهساز تصمیمگیریهای تحت فشار میشود.
هدف اصلی این رفتارها، نه احقاق حق، بلکه «فشار گذاشتن» بر داوران است؛ تا شاید در هفتههای بعدی سوتها به نفع آنها بچرخد. اما این روند، یک آفت بزرگ برای فوتبال ماست؛ آفتی که نه تنها سطح داوری را پایین میآورد، بلکه عدالت و آرامش لیگ را هم تهدید میکند. تیمها به جای برنامهریزی فنی و تلاش برای جبران ضعفها، به دنبال برگهای آمادهاند تا پس از هر نتیجه نامطلوب، داور را سپر دفاعی خود کنند.
در هیچ کجای دنیا مرسوم نیست که باشگاهها بلافاصله پس از پایان بازی، ویدئوهای داوری را منتشر کنند و با صدای بلند فریاد مظلومیت سر بدهند. این روش نه تنها کمکی به شفافیت نمیکند، بلکه فضای روانی داوران را به هم میریزد. داورانی که باید با تمرکز و اقتدار قضاوت کنند، حالا هر بار که سوت میزنند، نگرانند که فردا صبح ویدئویشان روی خروجی رسانهها پخش شود.
حتی موضوع VAR هم از این هجمهها مصون نمانده است. در حالی که پیش از ورود VAR، همگان آن را معجزهگر و پایاندهنده به اشتباهات داوری میدانستند، حالا همان باشگاهها با انتشار تصاویر و خطکشیهای خودساخته، به این فناوری هم شک میکنند و نتیجه میگیرند که «حق ما خورده شده است». این برخورد، عملاً کارکرد VAR را هم زیر سؤال میبرد و داوران و ناظران ویدئویی را در موقعیتی دوچندان حساس قرار میدهد.
فراموش نکنیم که داوری، در هر سطحی از فوتبال جهان، همراه با خطاست. داوران بینالمللی هم گاهی تصمیمهای اشتباه میگیرند، اما هیچ لیگ معتبری اجازه نمیدهد باشگاهها با بیانیههای مداوم، فضای روانی داوران را تخریب کنند. متأسفانه در فوتبال ما، این فرهنگ غلط به سرعت در حال ریشهدواندن است و اگر کمیته داوران و فدراسیون فوتبال در برابرش موضع قاطع نگیرند، بهزودی شاهد فروپاشی اقتدار داوری خواهیم بود.
امروز بیش از هر زمان دیگر، کمیته داوران و فدراسیون باید با جدیت وارد عمل شوند. باید سازوکاری شفاف برای اعتراضها وجود داشته باشد، اما در عین حال، انتشار عمومی بیانیهها و ویدئوها که تنها هدفشان اعمال فشار بر داوران است، ممنوع گردد. فوتبال ایران نیازمند اعتماد به داوران است، نه ایجاد فضای رعب و تردید برای آنها.
اگر این روند ادامه یابد، بازنده اصلی نه داوراناند و نه حتی فدراسیون، بلکه خود باشگاهها و بازیکنان خواهند بود؛ چون لیگ در فضایی پرتنش و بیاعتماد پیش خواهد رفت و تمرکز از فوتبال، به حاشیهها منتقل میشود؛ و این دقیقاً همان چیزی است که فوتبال حرفهای از آن گریزان است.