تخریب خلاقیت‌ها استارت آپها در روزگار کرونایی

محمدناصر حق‌خواه | شهرآرانیوز؛ واژه «تخریب خلاق» همان‌قدر عجیب است که حرف‌های امیر ناظمی، رئیس سازمان فناوری اطلاعات و معاون وزیر ارتباطات، در برنامه تلویزیونی «کشیک سلامت» در شبکه سلامت عجیب بود. آقای ناظمی در این برنامه حرف‌هایی درباره انتظارات نوآورانه از جوامع علمی و دانشگاهی زد که با یک کلمه شروع می‌شد: «تخریب خلاق». این برنامه درباره کمک‌هایی بود که حوزه فعالیت‌های جدید اینترنتی و استارتاپ‌ها می‌توانند در دوره کرونا انجام دهند. اتفاقی که در بسیاری از نقاط دنیا افتاده است و از توزیع کالا و انجام خدمات تا مشاوره‌های پزشکی و انجام تست بیماری در خانه و بدون نیاز به مراجعه به بیرون برای شهروندان با استفاده از اینترنت و نرم‌افزار‌ها انجام می‌شود.

آقای ناظمی که در برابر پرسش‌هایی از فعالیت‌های مجازی مرتبط با انتشار بیماری کرونا قرار گرفته بود، با تعریفی که از استارتاپ‌ها داد، شروع کرد. او از به‌هم‌ریختن نظم قدیمی حاکم بر مناسبات گفت و فعالیت‌های استارتاپی را یک «تخریب‌خلاقانه» خواند که باید نظام حکمرانی کشور‌ها هم به آن تن دهند و برای خوشامدگویی به این خلاقیت‌ها خود را آماده کنند تا نه‌تن‌ها ضربه‌ای نبینند، بلکه اوضاع‌واحوال خودشان هم بهتر شود.

 

او در این جای بحث مثالی زد از شرکت‌های فعال و به‌طور خاص یک شرکت تاکسی اینترنتی که بخش تست‌گیری و مشاوره درمانی را راه‌اندازی کرده بود. به این ترتیب کاربران می‌توانستند با نشستن در خانه و بدون راه افتادن در شهر و تجمع در مراکز درمانی، در خانه و با یک پزشک مشاور دارای شماره نظام پزشکی و با نام و مشخصات، مشورت کنند یا با حفظ پروتکل‌های خاص تست مبتلا بودن یا نبودن به بیماری را در خانه بگیرند. او بعد مطرح‌کردن این بحث درباره نامه‌ای حرف زد که طبق آن دستوری به این شرکت‌ها داده شده بود که باید این نوع فعالیت‌ها لغو شود. مثال دیگری که دکتر ناظمی زد، درباره یک خبر جعلی بود که حتی تلویزیون هم به آن پرداخته است و آن هم درباره یکی از شرکت‌های پخش اینترنتی کالا بود که متهم به احتکار ماسک شده و درحالی که آن ماسک‌ها درحال فروش بوده و کدملی خریدار هم مشخص بوده، چیزی برای پنهان‌کاری وجود نداشته است.

این اتفاقات که سال‌ها گریبان‌گیر حوزه فعالیت‌های اینترنتی است، احتمالا تا چند سال دیگر رفع می‌شود، اما طبق سنتی چندین و چند ساله حتما باید دربرابر آن تا چند سالی مقاومت شود. مثلا در حوزه تاکسی‌های اینترنتی علاوه بر مقاومتی که در میان مدیران حوزه حمل و نقل و تاکسیرانی وجود داشت، نواقصی هم در بخشنامه‌ها و قوانین بود که باعث می‌شد تا در ابتدای کار، تاکسی‌های اینترنتی مسیر خود را دشوارتر آغاز کنند. به همین ترتیب در حوزه سلامت هم اگر ایده جدیدی می‌آید، حتما باید مخالفت اولیه با آن انجام شود و هنوز تلاش برای نگهداشتن سامانه درمانی با ساختار‌های سابق وجود داشته باشد، اگر نه انگار کار جلو نخواهد رفت! شیوع بیماری کرونا شرایط زندگی را پیچیده‌تر کرد، اما با فعالیت‌های استارتاپی می‌شد به این پیچیدگی نظم داد. همان‌طور که همه ما شاهد بودیم، استفاده از اینترنت و خرید‌های اینترنتی به یکی از عادات مردم در زمان شیوع این بیماری تبدیل شد. همین‌طور می‌شد برای باقی خدمات و فعالیت‌ها از این پلتفرم‌ها استفاده کرد تا هم هزینه‌های رفت‌وآمد و زمان کم شود، هم استارتاپ‌ها در شرایط تهدید به فرصت رشد برسند.