مهاجران افغانستانی مقیم ایران و عزاداری برای شهدای کربلا

سیدمحمدرضا هاشمی | شهرآرانیوز - در طول سال‌هایی که ایران میزبان مهاجران افغانستانی در شهر‌های مختلفی همچون مشهد، تهران، اصفهان و چند شهر بزرگ دیگر بوده است، مردم با سنت‌ها، آداب و رسوم آن‌ها در مناسبت‌های مختلف آشنا شده‌اند و چه بسا که در بسیاری از اوقات از این آداب و رسوم تاثیر هم پذیرفته‌اند. البته همزبانی و داشتن پیشینه مشترک تاریخی، فرهنگی و جغرافیایی مشترک با افغانستان باعث شده است که در بسیاری از موارد این سنت‌ها مشترک باشند.

عزاداری متفاوت افغانستانی‌ها در دهه اول محرم

شیعیان افغانستان در ده شب اول محرم بر اساس سنتی که سال‌ها میان مردم این کشور رایج بوده است، مراسم‌های مختلفی را برگزار می‌کنند. در واقع احترام به خاندان پیامبر به خصوص امام حسین (ع) و دیگر شهدای کربلا در میان مسلمانان افغانستان به شیعیان این کشور محدود نمی‌شود، بلکه اهل‌تسنن افغانستان هم در روز‌های تاسوعا و عاشورای حسینی به عزاداری می‌پردازند. مهم‌ترین سند برای این ادعا حضور و سخنرانی عالی‌ترین مقام سیاسی افغانستان، یعنی رئیس‌جمهور و بعضی از اعضای کابینه در مراسم ظهر عاشوراست که غالبا این مراسم به میزبانی شیعیان در مساجد اصلی شهر کابل مثل «مسجد خاتم الانبین» برگزار می‌شود. شاید به توان ادعا کرد که هر ساله برگزاری مراسم عاشورای حسینی یکی از دلایل مهم در اتحاد مثال زدنی شیعیان و اهل تسنن افغانستان به شمار می‌رود.

مسلمانان افغانستان از سال‌های گذشته تا امروز معمولا مراسم عزاداری برای شهدای کربلا را از شب پنجم محرم آغاز می‌کنند و عزاداران حسینی تا شب دوازدهم محرم، هر شب را به یکی از شهدای کربلا اختصاص می‌دهند.

منقبت شهدای کربلا

هرچند در سال‌های اخیر مداحان و روضه‌خوان‌های مهاجر افغانستانی گرایش زیادی به سمت مداحی‌های سبک جدید پیدا کرده‌اند، اما شیعیان افغانستان از گذشته‌های دور تاکنون اشعار و نوحه‌های قدیمی که سینه‌به‌سینه به نوحه‌خوان‌های امروز رسیده را در مراسمات خود می‌خوانند. این نوحه‌ها از ابیاتی با محتوای بسیار غنی برخوردار هستند.

عَلم یکی از نماد‌های عزاداری محرم

منبر و نقش محوری آموزه‌های آن در تاریخ افغانستان

در واقع منبر نقش و رسالت اصلی خود را همواره بین مردم افغانستان به درستی ایفا کرده است. چه در سال‌های جهاد و مقاومت که توانست شیعیان افغانستان را متحد و در کنار هم قرار دهد، چه در سال‌های مهاجرت که نقش مهمی را در آگاهی آن‌ها از شرایط موجود جهان اسلام داشت. به همین خاطر معمولا در مراسم‌های مختلفی که مهاجران افغانستانی در مشهد برگزار می‌کنند، سخنوران و منبری‌های با تجربه و موفقی وظیفه تبلیغی منبر را به دوش دارند و با توجه به اینکه جوانان جز اصلی شرکت کنندگان در مراسم‌های عزاداری را تشکیل می‌دهند، منبر باز هم رسالت خود را در این زمینه ایفا می‌کند.

وقتی محرم از راه می‌رسد هر کسی به هر روشی که می‌تواند سعی می‌کند ارادت و دل سپردگی خود را به خاندان مطهر پیامبر ابراز کند، این مهم زبان، ملیت، رنگ پوست و حتی دین و مذهب نمی‌شناسد بلکه بهانه‌ای است تا انسان‌ها فارغ از تمام کلیشه‌هایی که امروز ما با آن‌ها مواجه هستیم ارادت خود را به شاه کربلا و یاران با وفایش اعلام کنند.