محمدناصر حقخواه | شهرآرانیوز؛ تاریخ پول، تاریخ جالب و البته عجیبی است، از روزی که انسان فهمید میشود بهجای دادن جنسی و گرفتن جنسی دیگر، چیزی با یک پشتوانه قوی مالی خلق کند و به کمک آن مبادلاتش را انجام دهد، جهان و مناسبات اقتصادی و اجتماعیاش به کلی متحول شد، دنیای پساپول! کتابهای مفصل و مبسوطی درباره فلسفه چنین اختراعی و پشتوانه فکری دستگاهی که به این نظام مالی کمک میکند، نوشته شده است که نه سواد نگارنده و نه احتمالا حوصله مخاطب به آن قد میدهد. البته که اگر هردوی اینها هم یار بود، موضوعی که بهانه نوشتن این مطلب شده، چیز دیگری است. اتفاقی که امروز دربارهاش خواهید خواند، از دنیای معاصر و مناسبات اقتصادی جدیدش به کلی دور است، مبادله کالا با کالا! روشی که سالهای سال شیوه تجارت مردمان دنیای قدیم بوده و مدتهاست که فراموش شده است، اما حالا با یک اتفاق در تجارت ایران و کشورهای دیگر بهصدر اخبار برگشته است. اما ماجرای مبادله بحثبرانگیز اخیر چیست؟
تحریمهای ناعادلانه
کشورهای ایران و ونزوئلا بیش از یک دهه است که بهروابط سیاسی و اقتصادیشان رونقی بیش از پیش بخشیدهاند. دلیل این روابط خوب هم نزدیکی منافع راهبردی سیاسی و دشمن مشترکی بهنام آمریکاست. ایران با گسترش نفوذ اقتصادی و رایزنیهای سیاسی در ونزوئلا، به منطقهای پا گذاشته که سالها حیاط خلوت آمریکا نام داشته است. این روابط که بر اساس ایدئولوژی مشترک دولتها در مخالفت با توسعهطلبی آمریکا بوده، چند ماهی است که رنگوبوی تازه و متفاوتی گرفته است. پس از تحریمهای بیسابقه و گاهی عجیبوغریبی که ایالات متحدهآمریکا علیه ایران و البته ونزوئلا اعمال کرده، روابط اقتصادی این ۲ شریک راهبردی بیشازپیش گسترش پیدا کرده است. گسترشی که جنجالیترین جلوهاش چند ماه پیش بود. روزهایی که در نتیجه اتحاد اقتصادی بین ایران و نزوئلا، ۵کشتی ایرانی حاوی بنزین بین ماههای میو ژوئن از ایران به این کشور آمریکای جنوبی رسید تا تقاضای داخلی این کشور برای بنزین را تأمین کند.
تحریمهای آمریکا بهسختی بهصنعت نفت ونزوئلا آسیب زده و باعث شده است این کشور با کمبود شدید بنزین رو به رو شود. حالا ایران بهعنوان کشوری نزدیک بهونزوئلا که هر ۲ دشمنی مشترک دارند که سختترین فشارهای اقتصادی را علیه آنان بهکار گرفته است، با این روش در تلاش برای کمک و البته سود اقتصادی بود. اتفاقی که به این راحتیها انجام نشد و از تهدید بهتوقیف و حمله و تطمیع ناخدا و ملوانان ایرانی و البته اسکورت نظامی نیروهای ونزوئلایی همه و همه از حاشیههای عجیب آن بود. اما بعد از تحویل این ۵ کشتی سوخت، نوبت پرداخت ونزوئلا رسیده بود، پرداختی که بهشیوه متعارف جهانی انجام نشد.
مرکز تجاری ایرانی در کاراکاس
ایران و ونزوئلا در آغاز امسال میلادی قراردادهایی در زمینه انرژی، علمی، اقتصادی و صنعتی امضا کرده بودند که صادرات بنزین از ایران به ونزوئلا همانطور که گفته شد، یکی از ثمرات آن بود. روند اجرای تصمیمات بین ۲ کشور باتوجهبه محدودیتهای اعمالشده برای مهار گسترش همهگیری ویروس کرونا در جهان، تدریجی بوده است، اما در جدیدترین بخش از روابط اقتصادی بین ۲ کشور، ونزوئلا برای پرداخت بهای بنزین صادرشده از ایران، انبه و آناناس بهایران تحویل میدهد.
سفارت ایران در ونزوئلا با تأیید این خبر اعلام کرده است که اولین محموله انبه و آناناس ونزوئلایی بهایران فرستاده شده و آنطور که گفته شده است: «این بخشی از رابطه بردبرد بین ۲ کشور است». رابطهای که برای اولینبار با نقض تحریمهای آمریکا و با وجود تهدیدهای این کشور انجام شده و محموله سوختی بهونزوئلا رسیده است. پش از این هم اعلام شده بود که ایران یک مرکز تجاری بزرگ به نام مگاسیس در کاراکاس، پایتخت ونزوئلا، برای فروش غذا و کالاهای اساسی با قیمتهای ترجیحی افتتاح کرده است و مردم ونزوئلا هم از این اتفاق استقبال کردهاند. اما واکنش کاربران فضای مجازی ایرانی به این خبر چه بود؟
منتظر غنبه و غاناناس باشیم؟
در بعضی خبرها در همان روزهای اوج صادرات بنزین به ونزوئلا اینطور مطرح شده بود که در ازای دریافت بنزین، ونزوئلا قرار است بهایران طلا بدهد، اتفاقی که باتوجهبه مبادلات گذشته به یک شایعه جالب میماند، اما برخی کاربران فضای مجازی علاوهبر شوخیها و جوکساختنهای معمول دراینباره، اینطور نظر دادهاند که کشور ما موز و انبه و آناناس دارد و حتی قادر بهصادرات آن است، پس چرا باید در ازای بنزینی که پالایش و صادر کردهایم، انبه وارد کنیم؟
یکی از کاربران توئیتر این موضوع را با عرضههای بورس دیده و نوشته است: «ونزوئلا در عوض نفت بهمون انبه و آناناس داده، آیا باید منتظر عرضه اولیه «غنبه» و «غاناناس» توی بورس باشیم؟» بعضی هم این مبادلات را برای شکستن سلطه آمریکا از سمتی و درآمدزایی و ارتباط اقتصادی با کشورهای دوست از سمت دیگر مفید دانستهاند. بههرحال چیزی که مشخص است، گسترش روابط با بیرون مرزها یک نیاز اساسی و اتفاق مهم است، اما نوع و شکل و حدومرز آن بیشتر با مسئولان اقتصادی است تا کاری کنند که با کمترین دردسر و هزینه، بیشترین منفعت اقتصادی نصیب مردم ایران شود.
کاربر دیگری هم به طنز قدیمی دیگری پرداخته بود و نوشت: پس من فعلا یه موز برداشتم!