«ارسی»، پنجره‌ای رو به گردشگری ایران

مرجان جاودانی | شهرآرانیوز؛ قند سینمای ایران ۹ سال پیش به دهان جهانیان شیرین آمد. فیلم زیبای «یک حبه قند» که به قول کارگردانش، رضا میرکریمی، تمام صحنه‌ها و فیلم برداری اش از قبل مهندسی شده بود و طوری قاب‌های رنگی و خانه‌های تاریخی یزد را به چشم مخاطب می‌آورد که تردیدی برای یک گردشگر باقی نمی‌گذاشت. به عقیده نویسندگان، سنت و تاریخ یزد در سال ۱۳۹۰ بار دیگر از قاب اهالی رسانه به دنیا معرفی شد. فیلم «یک حبه قند» آن قدر پنجره‌های رنگارنگ، مشبک کاری‌ها و ارسی‌ها را خوب قاب بندی کرده بود که تمام دوستداران میراث فرهنگی سر ذوق آمدند، اما امروز نه به بهانه شیرینی «یک حبه قند» بلکه به مناسبت تلخی سالگرد درگذشت بزرگ‌ترین استاد مشبک کار ایران به سراغ یزد رفتیم.
شاید تا به حال نام «ارسی» را نشنیده باشید یا کمتر درباره آن مطلب خوانده باشید، اما یاد دستان هنرمند استاد عباس مجاور انگیزه‌ای است که شما را برای دیدن «مستند جام: ارسی» تشویق می‌کند، مستندی که پنجره‌ای جدید به پنجره‌های تاریخی یزد می‌گشاید.

 

 

استاد عباس مجاور، یکی از قدیمی‌ترین استادکاران گره چینی و مشبک کاری ایران، ۱۹ شهریور ۱۳۹۸ درگذشت و از خود یادگارانی همچون در‌های مشبک باغ دولت آباد یزد، مسجد ملااسماعیل، کتابخانه مسجد روضه محمدیه یزد، مسجد اسلامیه تفت و بیش از صد‌ها منبرچوبی از جمله منبر گره چینی شده چهارقل برای حرم امام رضا (ع) به جا گذاشت.

 

 

یکی از زیباترین ارسی‌های شهر یزد در باغ دولت آباد جای دارد، باغی که در ۳ ضلع آن ارسی‌ها چشم نوازی می‌کنند. بد نیست بدانید ارسی را مهم‌ترین عامل تزیین خانه‌های بزرگان و تجار یزد قدیم می‌نامند.
ارسی در خانه‌های سنتی با مجمعی از نور به استقبال مهمان تمام قد ایستاده است. از آن نمونه می‌توان به خانه‌های تاریخی لاری ها، محمدی‌ها و رسولی‌ها اشاره کرد.

 

 

شاید تاکنون ارسی‌ها را با نگاهی گذرا دیده باشید، اما با دیدن مستند «ارسی» متوجه می‌شوید که ارسی‌ها پرکاربردترین نما‌های دوران قدیم بوده اند. این پنجره‌های زیبا علاوه بر اینکه کمترین فضا را در خانه‌ها اشغال می‌کردند گرمای جان کاه تابستان را به واسطه چوب و شیشه‌های رنگی تلطیف می‌کردند و در زمستان قامت بلند ارسی نفوذ نور خورشید را در قلب سرد خانه میسر کرده است. جالب است بدانید که ارسی‌های ضلع شمالی تزیین شیشه رنگی بیشتری دارند و ارسی‌های ضلع جنوبی برای راه دادن گرما به خانه کمتر شیشه رنگی در خود جای داده اند. همچنین ارسی به دلیل ایجاد رنگ، مانع حضور حشرات در داخل خانه می‌شود.

 

 

پیشنهاد می‌کنم «مستند جام: ارسی» را ببینید تا راز‌های پرســـــــتاری از ایــــــن سال خوردگان بلند قامت تاریخ یزد را بیش ازپیش دریابید. رنگ و ریتم دلنواز ارسی حاصل ترکیبات چوب و شیشه است که شدت حس و عشق سازنده را به بیننده منتقل می‌کند. استاد عباس مجاور و استاد اکبر عقیلی ۲ مرمت کار ارسی و گره چینی یزد که در باغ دولت آباد گرم پرستاری از سال خوردگان بلند قامت تاریخ یزد بودند تا ما همواره با دلی گرم از زیبایی‌های تاریخ یزد یاد کنیم. اگرچه امروز استاد مجاور دیگر نمی‌تواند تاریخ یزد را تیمار کند، امیدواریم شاگردان این استاد بزرگ پنجره‌های تاریخ ایران را برای آیندگان دریابند.

 

بعد از دیدن مستند «ارسی» و رفع خطر بیماری کرونا با نگاهی متفاوت راهی یزد شوید و این بار دقیق‌تر در رنگ و ارسی هایش غرق شوید تا زیبایی‌های آن همچون «یک حبه قند» به جانتان بنشیند.