گزارشی از جنبشی که خانواده‌ها را از واکسیناسیون کودکان می‌ترساند

محدثه شوشتری | شهرآرانیوز؛ داعش پنهان، نسل‌کشی، ترور خاموش، دست‌کاری در ژنتیک بشر، اوتیسم تزریقی، ریشه تومور‌های سرطانی و دیگر پیام‌های هولناک از این دست در اولین نگاه، ذهن انسان را به هر جنایتی خواهند برد، جز اینکه به مخیله آدم برسد منظور این پیام‌ها و نظرها، جدول واکسیناسیون کودکان از بدو تولد تا شش‌سالگی است!

این اظهارنظر‌ها در فضای مجازی و محافل دیگر علیه واکسیناسیون کودکان شکل گرفته است و بیشتر سردمداران آن، فعالان طب سنتی هستند. البته برخی از موافقان جریان‌های ضدواکسیناسیون کودکان، خود را در حد مرجع پزشکی می‌دانند که می‌توانند نسخه فکری‌شان را برای دیگر خانواده‌ها هم بپیچند؛ تاجایی‌که حتی همسر یکی از سلبریتی‌های معروف با انتشار ویدئویی در اینستاگرام از خانواده‌ها خواست به کودکان خود واکسن نزنند و اعلام کرد که خودش هم به دو کودکش واکسن‌های چندگانه را تزریق نکرده است.

 

همچنین پایگاه یکی از فعالان معروف طب سنتی که در مشهد است و پیروان زیادی دارد، اعلام کرده که به کودکانتان واکسن‌های چندگانه را نزنید؛ زیرا خیلی از بیماری‌های نوظهور، عوارض این واکسن‌هاست. درکنار این تبلیغات برای مجاب‌کردن خانواده‌ها حتی پای آمار‌های عجیب‌وغریب جهانی را به میان می‌کشند که اصلا مبنای اعلام آن‌ها معلوم نیست. نمونه آن اینکه خود آمریکایی‌ها این واکسن‌ها را برای کودکانشان نمی‌زنند و فقط ۴۰ درصد جمعیت این کشور جدول واکسیناسیون کودکانشان را کامل می‌کنند. یا اینکه در دیگر کشور‌های اروپایی، زدن این واکسن‌ها به اختیار والدین گذاشته شده است و خیلی از خانواده‌ها این واکسن‌ها را نمی‌زنند.

یکی از مدعیان طب سنتی مشهد، دلایلش برای ضروری‌نبودن واکسیناسیون کودکان را این‌گونه به خبرنگار شهرآرا اعلام می‌کند: من خودم طب سنتی کار می‌کنم. این واکسن‌ها را از ژن میمون، کلیه سگ، مرغ، گاو، جنین‌های سقط‌شده، مواد نازاکننده، موش‌ها، میکروب‌ها و مواد شیمیایی مختلف و مواد نگهدارنده جسد که سرطان‌زاست، درست می‌کنند. حال چرا باید این مواد مضر را ازطریق واکسن وارد بدن بچه‌هایمان کنیم؟ این همه سرطان و تومور‌های سرطانی، بیماری‌هایی مثل اوتیسم و اختلالات عصبی و ذهنی، از این واکسن‌ها بی‌تأثیر نیست.

ازطریق یکی از مراکز بهداشت، پای صحبت خانواده‌ای که حاضر نشده‌اند به دو کودک خود واکسن بزنند، می‌نشینیم. این خانواده که همچنان بر عقیده خود پابرجاست، دلایل «نه» به واکسیناسیون کودکان را ترس از تشنج کودکان و بروز بیماری‌های نظیر صرع عنوان می‌کنند. این خانواده بیشتر دلایلشان را به گفته‌های مطالبی که در فضای مجازی خوانده‌اند، گره می‌زنند و می‌گویند تصاویر و ویدئو‌های مختلفی در فضای مجازی دیده‌اند که نوزادان، بعد از واکسن‌زدن به تشنج‌های شدید و حتی فلج اندام و... مبتلا شده بودند.

با مراکز مختلف بهداشت در مشهد هم تماس می‌گیریم تا میزان اثرگذاری جنبش «نه به واکسیناسیون کودکان» را از آن‌ها جویا شویم. این مراکز با چنین خانواده‌هایی مواجه بوده‌اند و از تجربه پیگیری‌هایشان برای مجاب‌کردن خانواده‌ها می‌گویند، و اینکه نگران گسترش این نوع تفکر و دلایل و توجیه‌های غیرعلمی هستند که ممکن است خیلی از خانواده‌ها را بدون تحقیق، دنبال این جنبش بکشاند.

بهیار یکی از مراکز بهداشت هسته مرکزی مشهد که تجربه مواجهه با دو خانواده مخالف واکسیناسیون کودکان را دارد، می‌گوید: برخلاف تصور، خانواده‌هایی که ناآگاهانه پیرو جریان‌های ضدواکسیناسیون شده‌اند، از طبقه محروم و دورافتاده در نقاط روستایی، دورافتاده یا حاشیه‌نشین نیستند؛ بلکه بیشتر این خانواده‌ها که نگاهشان به واکسیناسیون تغییر کرده و منفی شده است، از طبقه برخوردار جامعه هستند که این مسئله ممکن است ناشی از فضای مجازی باشد؛ زیرا خیلی از خانواده‌ها مدام در اینترنت جست‌و‌جو می‌کنند و هر داده‌ای که به دستشان می‌رسد، با تصور اینکه خبر جدیدی است، از آن متأثر می‌شوند.

ازآنجاکه در سطح ملی، وزارت بهداشت و در سطح استان‌ها، دانشگاه‌های علوم پزشکی متولی واکسیناسیون کودکان هستند، برای بررسی این موضوع، سراغ مسئولان دانشگاه علوم پزشکی مشهد می‌رویم. مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد این موضوع را تأیید می‌کند که متأسفانه برخی از خانواده‌ها، هرچند محدود، تحت تأثیر جریان‌های ضدواکسن قرار گرفته‌اند و نوع نگاه آن‌ها به اهمیت واکسیناسیون تغییر کرده است.

 

دکتر محمدجعفر صادقی در گفتگو با خبرنگار شهرآرا می‌گوید: این خانواده‌ها داده‌هایی را که هیچ مبنای علمی اثبات‌شده ندارد، قبول کرده‌اند و بر همین مبنا نیز سلامت کودکانشان را به خطر می‌اندازند. اوبا تأکید بر اینکه بشر سلامت نسبی خود را در این سال‌ها مدیون واکسیناسیون است، توضیح می‌دهد: در طول تاریخ، بیماری‌های مختلف، کودکان را قربانی می‌کرد یا آسیب‌هایی به کودکان می‌زد که تا آخر عمر با آسیب ناشی از آن بیماری باید زندگی می‌کردند. فلج اطفال، یکی از این بیماری‌ها بود که افراد زیادی را در گذشته فلج می‌کرد، اما امروز با افتخار اعلام می‌کنیم که در ۱۴ سال گذشته حتی یک مورد فلج اطفال در کشور گزارش نشده است.

به گفته وی، بیماری‌هایی نظیر دیفتری، کزاز، سیاه‌سرفه در گذشته قربانی می‌گرفت، اما امروز هیچ‌یک از این بیماری‌ها را در سطح جامعه نمی‌بینیم. صادقی می‌افزاید: نابودی این بیماری‌ها فقط با واکسیناسیون به‌موقع صورت گرفته است. نمونه دیگر اثربخشی واکسیناسیون، بیماری هاری است که با انجام واکسیناسیون، از ابتلا به این بیماری پیشگیری می‌شود.

مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد در پاسخ به این سوال که چه نظارتی بر کار واکسیناسیون و عوارض احتمالی آن صورت می‌گیرد، توضیح می‌دهد: واکسیناسیون، زنجیره طولانی و سخت و حساسی دارد.

 

در همین مدتی که بیماری کرونا شیوع پیدا کرده است، تحقیقات بسیاری روی واکسن‌ها شروع شده است، اما هیچ‌کدام از آن‌ها را هنوز نمی‌توان برای کل دنیا و با مبنای علمی محکم تجویز کرد. باوجوداین همه چشم‌انتظار این واکسن برای رهایی از کرونا هستند؛ چون دست‌وپنجه‌نرم‌کردن با این بیماری را دیده‌اند. مرگ عزیزانشان را دیده‌اند. شاید ۵۰ سال دیگر عده‌ای بیایند و بگویند این واکسن از فلان ماده درست شده است و ضرر دارد و به‌راحتی اساس و پایه آن و تجربه سال‌ها آسودگی از بیماری را نادیده بگیرند؛ زیرا با کرونا سروکار نداشته‌اند. وضعیت فعلی خیلی از جریان‌های ضدواکسن نیز همین است. به‌راحتی اساس بیماری‌های کشنده و مُسری قدیم را نادیده می‌گیرند و فقط نظر می‌دهند که این واکسن‌ها عوارض دارد.

صادقی بیان می‌کند: واکسیناسیون کودکان سال‌هاست امتحان خود را پس داده و نتایج موفقیت‌آمیز آن‌ها در جهان نمود پیدا کرده است. با واکسیناسیون، ممکن است عوارضی خفیف مثل تب در کودکان بروز پیدا کند که طبیعی و کوتاه‌مدت است، اما عوارض دیگری ندارد و اگر داشت، تاکنون در جهان به اثبات می‌رسید. یک تیم پزشکی ویژه واکسیناسیون مدام درحال رصد کردن و نظارت بر زنجیره واکسیناسیون است و حتی کوچک‌ترین موارد را ثبت و ضبط می‌کنند.

 

صادقی با تأکید بر اینکه رایگان‌بودن واکسیناسیون کودکان به‌دلیل اهمیت سلامت کل جامعه و بشر است، بیان می‌کند: زنجیره واکسن از ابتدا تا زمان تزریق به کودکان، برای وزارت بهداشت هزینه فراوانی دارد. این واکسن‌ها باید در دمای ثابت و خاصی نگهداری شوند. حمل آن‌ها از نظر سلامت و امنیت خیلی حساس و مهم است. اما درنهایت هیچ هزینه‌ای از خانواده‌ها برای واکسیناسیون گرفته نمی‌شود؛ زیرا اگر در جامعه جمعی از کودکان واکسینه نشوند، یک بیماری ریشه‌کن‌شده ممکن است دوباره در سطح گسترده‌ای شیوع پیدا کند؛ لذا از خانواده‌ها تقاضا می‌کنیم به پیام‌های جریان‌های ضدواکسن اهمیتی ندهند.


هشدار قاضی عابدین‌زاده، معاون دادستان عمومی و انقلاب مرکز خراسان رضوی

شهرآرا: به دنبال نشر مطالب و پیام‌ها و اظهارنظر‌های مختلف علیه جدول واکسیناسیون کودکان، وزارت بهداشت به پیگیری قضایی تهدید کرد. در این باره، از معاون دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان خراسان رضوی چگونگی برخورد با این موارد را جویا می‌شویم.

نیره عابدین زاده در گفتگو با خبرنگار شهرآرا دراین باره که قانون درخصوص واکسیناسیون کودکان چه تکلیفی را مشخص کرده است، بیان می‌کند: انجام اصول بهداشتی که برای عموم افراد ازسوی متولیان بهداشت و درمان کشور تعیین می‌شود، جزو تکالیف و وظایف والدین است. ازجمله مهم‌ترین تکالیف والدین که هم مربوط به نوزاد و کودک است و هم در سایر افراد جامعه اثرگذار است، واکسیناسیون منظم و براساس دوره‌های تعیین شده ازسوی وزارت بهداشت و درمان کشور است؛ بنابراین براساس قانون حمایت از اطفال و نوجوانان، انجام ندادن این اقدام از طرف والدین می‌تواند نوعی رفتار مخاطره آمیز نیز تلقی شود. درواقع ممانعت والدین از واکسیناسیون نوزادان در مراکز درمانی، اقدامی مخاطره آمیز و نوعی «کودک آزاری» محسوب می‌شود.

وی درباره مطالبی که افراد غیرمرتبط به حوزه وزارت بهداشت و درمان علیه واکسیناسیون کودکان در جامعه منتشر می‌کنند، می‌گوید: ازآنجاکه واکسیناسیون کودکان، اقدام تخصصی پزشکی و مربوط به سلامت جامعه است، هیچ مرجعی جز وزارت بهداشت و درمان، حق اعلام نظر درباره این موضوع را ندارد؛ بنابراین هرگونه اقدامی ازسوی افراد دیگر در هر صنف و هر شخصیت حقیقی و حقوقی نباید باعث تشویش اذهان مردم شود و قاعدتاً براساس فضای اعلام خبر و نیز اثرات آن در افکار عمومی جامعه یا آسیب دیدن سلامت نوزادان یا عموم جامعه، قابل تعقیب و برخورد کیفری، و در مواردی مسئولیت مدنی خواهد بود.

قاضی عابدین زاده با اشاره به گزارش‌هایی که درباره ممانعت برخی از والدین از واکسیناسیون کودکان به دادستانی خراسان رضوی رسیده است، تأکید می‌کند: ازآنجاکه واکسیناسیون کودکان جنبه عمومی دارد، چنانچه کارشناسان واحد اورژانس اجتماعی یا مددکاران بیمارستان یا پزشکان، سلامت کودک را به دلیل بی مبالاتی و سهل انگاری والدین «درمعرض خطر» گزارش کنند، گاه نیاز است حتی نوزاد به خانواده نیز تحویل داده نشود.
وی در پایان سخنانش از خانواده‌ها درخواست می‌کند که مراحل واکسیناسیون نوزاد خود را به متولیان بهداشت که جزو امور حاکمیتی است، بسپارند و به تبلیغات افرادی که یا علم کافی ندارند یا مغرضانه اقدام به تبلیغات سوء می‌کنند، توجه نکنند.


رئیس پزشکی قانونی شهرستان مشهد:

شهرآرا:جریان‌های ضدواکسیناسیون کودکان در ادعا‌های خود مدام تکرار می‌کنند که واکسن‌ها عوارض زیادی دارد ازجمله خطر فلج، صرع، تومور‌های سرطانی، اوتیسم و دیگر اختلالات و بیماری‌ها و حتی در مواردی، مرگ را برای کودکان رقم می‌زند. دراین باره از رئیس پزشکی قانونی شهرستان مشهد پرسیدیم که آیا در پزشکی قانونی، پرونده‌هایی مربوط به شکایت و درخواست والدین برای بررسی فوت احتمالی یا آسیب احتمالی کودکانشان تشکیل شده است یا خیر.

 

دکتر علی نقش در گفتگو با خبرنگار شهرآرانیوز ابتدا تأکید می‌کند: به هیچ وجه گزارش اثبات شده درباره عوارض شدید واکسن که به مرگ یا آسیب کودک منجر شده باشد، در پزشکی قانونی نداشته ایم. سه ماه پیش خانواده‌ای شکایت کردند و به پزشکی قانونی درخواست دادند که مرگ کودکشان را که بعد از تزریق واکسن مربوط به جدول واکسیناسیون کودکان اتفاق افتاده بود، بررسی کند. بعد از کالبدشکافی کودک، تیم پزشکی متوجه شد که این کودک بیماری مادرزادی قلبی داشته و با پیشرفت بیماری قلبی، کودک فوت کرده است. اما چون تزریق واکسن با فوت کودک هم زمان بود، خانواده تصور کرده بودند که ناشی از واکسن بوده است.

 

وی می‌افزاید: خانواده‌ها براساس اظهارات غیرعلمی و ناآگاهانه که در فضای مجازی و دیگر محافل می‌شنوند، سلامت کودکشان را به خطر نیندازند و واکسیناسیون کودکان را به طور دقیق و منظم انجام دهند.

رئیس پزشکی قانونی شهرستان مشهد، همچنین با اشاره به قانون حمایت از اطفال و نوجوانان که در اردیبهشت سال جاری در مجلس به تصویب رسید و ابلاغ نیز شده است، می‌گوید: در این قانون، خطر شدید یا قریب الوقوع برای کودکان تعریف شده لذا از بخش بهداشت و درمان تقاضا می‌کنیم که به موارد قانونی توجه کنند و وقتی والدینی در بدو تولد در بیمارستان اجازه نمی‌دهند واکسن‌های چندگانه به کودکشان تزریق شود، این موارد را گزارش کنند تا طبق قانون پیگیری و برخورد قضایی صورت بگیرد.

دکتر نقش با بیان اینکه متولیان بهداشت و درمان نباید دربرابر جریان‌های ضدواکسن منفعلانه عمل کنند، تأکید می‌کند: اگر کودک در شرایطی باشد که موارد مخاطره آمیز جان و سلامتش را تهدید کند، مقام قضایی می‌تواند کودک را برای بهبود شرایط به بهزیستی تحویل دهد.

 

وی با تأکید بر اهمیت واکسیناسیون کودکان می‌گوید: ممکن است خانواده‌ای به کودک خود واکسن نزنند و اتفاقی هم برای آن کودک نیفتد، اما با همین تفکر ممکن است یک باره چشم باز کنیم و ببینیم که مثلا یک سوم کودکان جامعه واکسینه نشده اند. آن موقع باید منتظر ظهور بیماری‌های ریشه کن شده و حتی نوظهور در جامعه باشیم که به دلیل واکسیناسیون، سال‌ها جامعه از آن‌ها درامان بوده است.