کسادی حضوری، رونق مجازی بازار پوشاک

ملیحه فلاح | شهرآرانیوز؛ «از قنداق تا کفن به لباس نیاز دارید.» این جمله را یکی از فعالان عرصه پوشاک می‌گوید، هرچند این نیاز هرقدر واقعی باشد، بازهم تأثیری بر وضعیت بازار‌های سوت‌وکور لباس در مشهد نمی‌گذارد. چنان که پیداست، زور گرانی و کاهش توان خرید مردم از یک‌سو و کرونا و خانه‌نشینی ازسوی دیگر بر تامین این نیاز چربیده است. مشاهده‌های میدانی خبرنگارشهرآرا، بیانگرخلوتی بازار‌های پوشاک در خیابان‌ها و پاساژ‌های مشهد است.

 

به قول فعالان این حوزه، از میان حاضران در این بازار تعداد تماشاچیان از خریداران بسیار بیشتر است. براساس این مشاهدات، فروش کسبه در خیابان‌هایی که بازارشان به حضور زائر و گردشگر وابسته بوده، کاهش چشمگیری داشته است. البته وضعیت معیشتی مردم، گرانی و کاهش قدرت خرید از دلایل دیگری است که این بازار‌ها را رو به خاموشی می‌برد.

 

هرچند این دلایل بر کاهش فروش در بازار‌های غیرزواری نیز بی‌تأثیر نبوده است، به اذعان فعالان این عرصه، میزان کاهش فروش در بازار‌هایی که مخاطب آن بیشتر شهروندان مشهدی بوده‌اند، کمتر از بازار‌های هدف گردشگران است. نکته درخورتوجه دیگری که از یافته‌های میدانی و گفته‌های افراد در این گزارش به‌دست آمد، رونق فروش پوشاک در بازار‌های اینترنتی و سودآوری برای فعالان این عرصه در فضای مجازی بود که در این گزارش به بررسی هر دو بازار حضوری و مجازی پوشاک در مشهد پرداخته‌ایم.

خلوتی این روز‌های خیابان ۱۷ شهریور مشهد، بی‌سابقه است. دیگر خبری از ترافیک سنگین در اطراف بازار‌های این خیابان نیست. برای تهیه گزارش، وارد یکی از پاساژ‌ها می‌شویم. تعداد انگشت‌شماری از مردم درحال برررسی کردن اجناس هستند. صدای زنگ تلفن یکی از مغازه‌ها در سالن می‌پیچد و از سروصدای مشتری‌ها و مسافر‌های همیشگی بازار خبری نیست. مردی، این خلوتی را غنیمت دانسته است و مشغول نظافت و تی کشیدن راهروهاست.

در نبود مشتری، موبایل وسیله گذراندن وقت برای بیشتر کسبه شده است. یکی از فروشنده‌ها با دیدن ما تلفن‌همراهش را کنار می‌گذارد و درباره وضعیت بازار پوشاک مشهد می‌گوید: فروش ما نسبت‌به سال قبل، حداقل به یک‌سوم رسیده، درحالی‌که قیمت اجناس جدید و هزینه‌های ما ۱۰۰ درصد بیشتر شده است. او ادامه می‌دهد: هزینه اجاره، حقوق فروشنده، خرید جنس، شارژ پاساژ و... همه افزایش یافته است. مثلا اگر یک بلوز بافت مردانه را سال قبل ۸۰ هزار تومان می‌خریدیم، امسال برای همان کار باید ۱۳۰ هزار تومان پول بدهیم. خب با توجه به قدرت خرید مردم حتی نمی‌توانیم سود واقعی خودمان را روی جنس بکشیم.

یکی دیگر از کسبه به شهرآرانیوز می‌گوید: وضعیت بازار ما از مغازه‌هایی که در خیابان‌های غیرزواری شهر هستند، خیلی بدتر است؛ چون آن‌ها کمابیش همان مشتری‌های قبلی خود را دارند. امیدمان به دهه آخر صفر و تعطیلات بود، اما بازهم هیچ فرقی نکرد؛ چون اگر مسافری هم باشد، پول چندانی برای خرید ندارند.

کسبه پاساژ‌های دیگر و مغازه‌دار‌های حاشیه خیابان هم حرف‌های مشابهی می‌زنند. یکی از فروشنده‌های جوان لباس بچگانه در حاشیه خیابان به ما می‌گوید: من کار دیگری بلد نیستم. از اول در همین کار شاگردی کرده‌ام و تازه دو سال است که مغازه خودم را راه انداخته‌ام، اما شرایط سخت شده است؛ نه مشتری هست و نه پولی برای خرید جنس. بیشتر مردمی که اینجا می‌بینید، تماشاچی هستند تا خریدار و وضع ما نیز روزبه‌روز بدتر می‌شود. خیلی از همکاران ما به جمع کردن مغازه‌هایشان مجبور شده‌اند و دیر یا زود ما هم به همین کار مجبور می‌شویم.

این حرف‌ها تنها مربوط به کسبه خیابان ۱۷ شهریور نیست. پاساژ‌های خیابان امام‌رضا (ع) و منطقه ثامن هم حال‌وروز بهتری ندارند. برای بررسی بازار‌های غیرگردشگری، سری به خیابان احمدآباد و راهنمایی مشهد می‌زنیم. کسبه آنجا هم از گرانی اجناس و نبود مشتری نالان هستند. صاحب یکی از مانتوفروشی‌های این خیابان به شهرآرا می‌گوید: ما خودمان تولیدی مانتو داریم، اما مواد اولیه خیلی گران شده و هزینه تمام‌شده ما بسیار افزایش یافته است. ازطرفی قدرت خرید مردم کم شده و همین موضوع باعث کم شدن فروش ما شده است.

گزارش منتشرشده ازسوی اتحادیه کشوری کسب‌وکار‌های مجازی درباره تأثیر کرونا بر کسب‌وکار‌های اینترنتی ایران، نشان می‌دهد که حجم سفارش‌ها در حوزه کالا‌ها و مواد غذایی (پوشاک نیز در این دسته جای دارد) در ایران، ۱۲۱ درصد و در مشهد ۵۰ درصد رشد داشته است. این موضوع خود گواهی بر ادعای فعالان این عرصه درباره رونق بیشتر فروش در بازار‌های اینترنتی است.

آقای یاور حجتی، یکی از فعالان فروش لباس در فضای مجازی، در این‌باره به شهرآرا می‌گوید: پایه‌ریزی فروش اینترنتی لباس در فروشگاه ما به پیش از شیوع کرونا برمی‌گردد. من برای این کار، صفحه‌ای در اینستاگرام و کانالی در یکی از پیام‌رسان‌های جمعی ایجاد کردم و شروع به عکس‌برداری حرفه‌ای از کار‌ها کردم. او ادامه می‌دهد: تعطیلی پاساژ‌ها و مغازه‌ها باعث شد مدتی فروش ما محدود به فضای مجازی شود، اما در همان مدت، اجناس فروشگاه دو تا سه برابر قبل فروخته شد که همین موضوع باعث شد پس از باز شدن دوباره بازارها، به‌کلی قید فضای حقیقی را بزنم و مغازه را پس دهم؛ چون میزان فروش حضوری به هزینه اجاره نمی‌ارزید.

آقای حجتی با اشاره به گران شدن کالا‌ها و کاهش قدرت خرید مردم می‌گوید: حدود یک ماه قبل که برای خرید اجناس فصل جدید اقدام کردم، قیمت کالا‌ها نسبت‌به سال قبل حداقل دوبرابر شده بود و این موضوع، فروش را سخت و قدرت خرید مردم را کم می‌کند، با این حال تنها چیزی که در این شرایط اقتصادی و کرونایی به من کمک کرد، فروش مجازی بود.

خانم روشنی، صاحب یک لباس‌فروشی زنانه در خیابان احمدآباد که به قول خودش، بیشترین فعالیتش به فضای مجازی و اینستاگرام برمی‌گردد، نیز به شهرآرا می‌گوید: قبل از کرونا فعالیت ما در فضای مجازی به تبلیغات کار‌های فروشگاه محدود بود، اما بعد از آن، فروش اینترنتی رونق گرفت و از طریق اضافه کردن گزینه خرید آنلاین، توانستیم از کاهش شدید فروش در زمان تعطیلی‌های کرونا جلوگیری کنیم. او ادامه می‌دهد: البته اگر پیش از کرونا روی فروش اینترنتی بیشتر کار کرده بودیم، حتی می‌توانستیم به افزایش فروش نیز فکر کنیم. اکنون کار به جایی رسیده است که ما سفارش‌هایی از شهر‌های دیگر نیز داریم؛ چون حالا بازار هدف ما محدود به یک شهر نیست، اما به همین میزان، روزبه‌روز رقابت بیشتر می‌شود.

رئیس اتحادیه صنف فروشندگان پوشاک مشهد با تایید مشاهدات ما به شهرآرا می‌گوید: در بیشتر فروشگاه‌های شهر، فروش پوشاک نسبت‌به مدت سال قبل، بین یک‌پنجم تا یک‌دهم افت کرده است. عده‌ای که صاحب ملک بوده‌اند یا موجران با آن‌ها راه آمده‌اند، هنوز سرپا هستند و تاحدودی توانسته‌اند خود را با شرایط وفق دهند.
جواد مفیدی ادامه می‌دهد: وضعیت واحد‌های صنفی در مناطق زائرپذیر مثل منطقه ثامن بسیار بدتر است، تاجایی‌که تاکنون حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد واحد‌های صنفی این منطقه خالی شده‌اند.

او با بیان اینکه حدود ۸۵ درصد واحد‌های صنفی پوشاک دچار ورشکستگی آبرومند شده‌اند، می‌افزاید: برخی واحد‌های صنفی چراغشان روشن است، اما از سرمایه خود می‌خورند که این یعنی ورشکستگی آبرومند.
رئیس اتحادیه صنف فروشندگان پوشاک مشهد می‌گوید: شاید وضعیت فروش پوشاک در فضای مجازی به‌دلیل نداشتن هزینه‌های جانبی بهتر باشد، اما این نوع فروش به بازار حضوری آسیب می‌رساند و کار را برای کاسبان این بازار سخت‌تر می‌کند.
مفیدی می‌افزاید: تنها راه‌حل مشکل بازار پوشاک، این است که دولتمردان با چیدن برنامه‌ها و دستورالعمل‌های بهداشتی، زائران امام‌رضا (ع) را به مشهد بازگردانند.