نگاهی به دیدار‌ها و دستاورد‌های سفر وزیر امور خارجه به ونزوئلا، کوبا و بولیوی

به گزارش شهرآرانیوز؛ به گفته سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه، سفر محمدجواد ظریف به آمریکای لاتین روز ۱۳ آبان آغاز شد و نخستین مقصد او کاراکاس، پایتخت ونزوئلا بود. ظریف در کاراکاس، با استقبال نیکولاس مادورو، رئیس جمهوری ونزوئلا، مواجه شد و همچنین با دیگر مقامات این کشور نظیر معاون اول ریاست‌جمهوری و وزیر امور خارجه دیدار و در چند نشست خبری نیز شرکت کرد. سفر ظریف نه‌تن‌ها با استقبال پرشور مقامات ونزوئلایی روبه‌رو شد، که روابط ایران و ونزوئلا را نیز بیش از پیش تقویت کرد، نکته‌ای که در اظهارات رئیس جمهوری ونزوئلا هویداست.

 

نیکولاس مادورو، پس از دیدارش با ظریف در توئیتی نوشت: امروز (۵ نوامبر) لذت پذیرایی از بازدید محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، را داشتم. این بازدید روحیه تزلزل‌ناپذیر روابط راهبردی همکاری و همبستگی میان ایران و ونزوئلا را به تصویب رساند. ظریف در ادامه دیدارهایش، با دلسی رودریگز، معاون اول رئیس‌جمهوری ونزوئلا، درباره طیف گسترده‌ای از موضوعات مربوط به روابط دوجانبه، گفتگو کرد. در این دیدار معاون برنامه‌ریزی رئیس‌جمهوری ونزوئلا که ریاست کمیسیون مشترک دو کشور را نیز بر‌عهده دارد، حضور داشت و درباره موضوعات کاری و هماهنگی برای تقویت آن‌ها با وزیر امور خارجه کشورمان به تبادل نظر پرداخت.

به گزارش اداره کل دیپلماسی و سخنگویی وزارت امور خارجه، وزیر خارجه، در نشست مشترکی با حضور خورخه آرئاسا، وزیر امور خارجه ونزوئلا، در موسسه ساموئل رابینسون با موضوع «ونزوئلا و ایران در دفاع از جهان نوین در‌حال شکل‌گیری» شرکت و دیدگاه‌های خود را در‌این‌راستا مطرح کرد. رویترز در‌باره سخنان ظریف در این نشست، چنین گزارش داد: ظریف در نشستی مشترک با خورخه آرئاسا، وزیر خارجه ونزوئلا، در کاراکارس با تمجید از مقاومت نیکولاس مادورو، رئیس جمهوری ونزوئلا، درمقابل کارزار آمریکا برای برکناری وی گفت که دوره «هژمونی غرب به پایان رسیده است.

 

امروز، آمریکا و متحدانش نمی‌توانند آنچه را که در دنیا رخ می‌دهد، کنترل کنند. آن‌ها کنترل را از دست داده اند.» وزیر خارجه ونزوئلا نیز در این نشست، روابط کاراکاس و تهران را در «اوج» توصیف کرد و گفت که دولت مادورو اگر لازم بداند، می‌تواند در آینده از ایران سلاح تهیه کند. ظریف نیز با انتشار تصاویری از دیدار‌های خود در کاراکاس، در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: در ونزوئلا با رئیس‌جمهوری نیکولاس مادورو، معاون رئیس‌جمهوری رودریگز، وزیر خارجه آرئاسا و دیگر وزرای ونزوئلایی در‌خصوص گسترش روابط دوجانبه ملاقات داشتم. همچنین در موسسه ساموئل رابینسون در ارتباط با تاکتیک‌های ایجاد رعب آمریکا و غرب در‌راستای تلاش برای متوقف‌کردن مسیر تاریخ به‌سوی یک جهان پساغربی سخنرانی کردم.

ظریف در آخرین مرحله از برنامه حضورش در کاراکاس در گفتگو با شبکه خبری «تله‌سور» ونزوئلا که پوشش خبری وسیعی در این کشور دارد، شرکت کرد و در این گفت‌وگوی تلویزیونی به سوالات مختلف در‌باره اهداف سفر، انتخابات ریاست‌جمهوری در آمریکا، تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه ایران و ونزوئلا و شهادت سردار سلیمانی پاسخ گفت.

وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه سفر به آمریکای لاتین، پس از ونزوئلا، روز گذشته وارد هاوانا، پایتخت کوبا، شد. او در‌جریان این سفر با همتای کوبایی خود گفتگو می‌کند و علاوه‌بر‌این، با دیگر مقام‌های عالی‌رتبه این کشور نیز دیدار و در‌باره توسعه همکاری‌های دوجانبه و دیگر موضوعات مورد‌علاقه دو کشور گفتگو و تبادل‌نظر خواهد کرد. ظریف پس از ترک کوبا نیز در مراسم تحلیف لوئیس آرسه، رئیس‌جمهوری جدید بولیوی، شرکت خواهد کرد. آرسه پیش‌تر در مصاحبه‌ای با روزنامه اسپانیایی «افه» اعلام کرده بود که به محض در‌دست‌گرفتن قدرت در نیمه دوم ماه نوامبر (آبان‌ماه) روابط دیپلماتیک با کشور‌های ایران، کوبا و ونزوئلا را از سرخواهد گرفت.

تاریخ روابط ایران و کشور‌های کلیدی حوزه آمریکای لاتین پس از پیروزی انقلاب، بیش از پیش در مسیر گسترش قرار گرفت و به‌ویژه در دوره دولت تدبیر و امید، به‌دنبال اجرای بی‌سابقه‌ترین تحریم‌ها علیه ایران، به اوج خود رسیده است و این روند مثبت همچنان ادامه دارد.

سفر ظریف به آمریکای لاتین و حضور در کشور‌های مهم این منطقه نشان از این دارد که ایران در اوج تنش‌ها و نظام تحریمی ترامپ از حرکت باز نایستاده است و منافع اقتصادی و سیاسی‌اش را در هر بخشی از دنیا پیگیری می‌کند. از‌این‌رو اگرچه در گام نخست، سفر ظریف به‌دلیل شرکت در مراسم تحلیف ریاست جمهوری بولیوی است، معنا و مفهومی فراتر از این دارد.

آمریکای لاتین حیاط خلوت آمریکاست و واشنگتن تمایلی به عرض اندام قدرت‌های بیرونی در این حوزه از منافعش ندارد. از سوی دیگر، ایران با سنگین‌ترین نظام تحریمی ترامپ مواجه است و ترامپ می‌کوشد صادرات و واردات ایران را به‌معنای دقیق به صفر برساند و قدرت دیپلماسی و سیاست خارجی را از ایران بگیرد. به تعبیر دیگر، هدف واشنگتن، تعطیلی نهاد دیپلماسی و تعاملات منطقه‌ای و بین‌المللی ایران است و این رویکرد در استراتژی فشار حداکثری کاملا مشهود و نمایان است. با این مختصات از رویکرد اصلی دولت آمریکا، سفر ظریف به نزدیکی مرز‌های آمریکا بیشتر قابل فهم است. حضور مقام عالی دیپلماسی کشورمان در مراسم تحلیف رئیس‌جمهوری بولیوی بیش از هر چیز نشان از شکست رویکرد ایزوله‌سازی ایران از‌سوی ترامپ دارد.

 

از سوی دیگر ظریف با یک تیم اقتصادی و تجاری به این منطقه سفر کرده و مسلما در‌کنار اهداف سیاسی، دنبال زمینه‌سازی برای تقویت تعاملات اقتصادی کشورمان با قدرت‌های مهم این منطقه هم هست. طبق آخرین گزارش‌ها، ایران مقصد صادرات محصولاتی، چون گوشت، برنج، گندم و دانه‌های روغنی و سبزیجات از کشور‌های بزرگ آمریکای لاتین است و در مقابل، ایران آجیل، فرش، دارو و تجهیزات کشاورزی به کشور‌های بولیوی و ونزوئلا صادر می‌کند. علاوه‌بر‌این، با‌توجه‌به توان مناسب تکنولوژی ایران در حوزه سدسازی، ساختمانی و امور زیربنایی و صنایع لبنیات، تولیدکنندگان و فعالان کشورمان در این عرصه‌ها در کشور‌های فوق فعال هستند.

با وجود فاصله جغرافیایی شایان‌توجه میان ایران و کشور‌های آمریکای لاتین نظیر ونزوئلا، اهمیت راهبردی تجاری و اقتصادی ایران و کشور‌های آمریکای لاتین، واقعیتی انکارناپذیر و تجربه تاریخی هم گویای همین موضوع است.

پس از توافق برجام، سفر مجید تخت‌روانچی، معاون وزیر خارجه کشورمان، به کشور‌های آمریکای لاتین در سال ۲۰۱۶ با همین نیت اقتصادی و گسترش تعاملات صورت گرفت. در زمان‌های نزدیک‌تر هم ایران چند محموله نفتی با کشتی‌های بزرگ به ونزوئلا که دچار کمبود سوخت شده بود، ارسال کرد که به‌شدت با استقبال ونزوئلا روبه‌رو شد. باتوجه‌به این حجم روابط اقتصادی و تجاری میان ایران و کشور‌های آمریکای لاتین، این روابط علی‌رغم کارشکنی‌ها و ارعاب ترامپ، به‌سمت گسترش و دوستی بیشتر حرکت خواهد کرد.

در تحلیل روابط ایران و کشور‌های آمریکای لاتین باید از زوایه رهبران این کشور‌ها هم موضوع را مورد مطالعه و سنجش قرار داد. ایران به‌دنبال متنوع‌سازی سیاست خارجی و تجاری‌اش در نظام بین‌المللی است و کشور‌های آمریکای لاتین هم به‌دنبال آزادی عمل بیشتر در تعاملات بین‌المللی خود هستند. با فعال‌کردن دیپلماسی و تقویت تعاملات با قدرت‌های جهانی در چهار گوشه عالم، می‌توانیم سیاست فشار آمریکا را در عمل شکست دهیم و منافع ملی کشورمان را با اقتدار و قدرت عمل بیشتری حفظ کنیم.