آیا هشتگ‌هایی که علیه دلالان در فضای مجازی ایجاد شده است می‌تواند قیمت‌ها را کاهش دهد؟

محمدناصر حق‌خواه | شهرآرانیوز؛ قیمت سکه طلا، ارزش برابری دلار آمریکا و ریال ایران در چند ماه گذشته و شاخص بورس، عدد‌هایی هستند که این روز‌ها خیلی از ایرانی‌ها درست پس از بیدارشدن، در گوشی همراهشان آن را بررسی می‌کنند.
عدد‌هایی که شاید یکی دو سال پیش آن قدر‌ها نقش پررنگی در تصمیم گیری‌های اقتصادی مردم نداشت و گاهی نوسانات دلار و سکه برای چند هفته توده مردم را درگیر خود می‌کرد و پس از آن فعالان تخصصی اقتصاد می‌ماندند و افت و صعود شاخص بورس و نوسان دلار و ارزش طلا. این روزها، اما همه یک پا فعال اقتصادی هستند و با هر سطحی از دانش سیاسی و اقتصادی و هر میزانی از سرمایه، پیش بینی‌های خود را از بازار‌های مالی ایران دارند و براساس آن تصمیم‌هایی برای آینده خود و خانواده شان می‌گیرند.

 

البته که این دغدغه‌ها خیلی هم بیراه نیست؛ درست یا غلط، خرید‌های روزانه و تأمین نیاز‌های اولیه خیلی از مردم این روز‌ها در بند همین بالاوپایین شدن قیمت در بازار‌های مختلف است. برای همین هم دیروز و پس از مسلم شدن تقریبی انتخاب جو بایدن به عنوان رئیس جمهور بعدی ایالات متحده آمریکا، سرریز این نگرانی‌ها و فکروخیال‌ها با هشتگ «دلال سکته کن!» در توئیتر فارسی ترند شد!

بین هشتگ‌های سیاسی و اجتماعی و گاهی هم سرگرم کننده که در بین کاربران ایرانی توئیتر ترند می‌شود، مدت‌ها جای هشتگی که رنگ وبوی یک خوش حالی جمعی داشته باشد خالی بود. اگر به دور از هیجان اولیه و خوش حالی ناگهانی به کلیت موضوع نگاه کنیم، درمجموع چیزی برای خوش حالی وجود ندارد، اما کاربران توئیتر حالا که با روی کارآمدن جو بایدن احتمال گشایش‌های مالی در آینده نه چندان نزدیک وجود دارد و قمیت دلار با این جو روانی برای مدتی پایین آمده است، خوش حالی خود را با هشتگ اندکی خشن، اما پرشور «دلال سکته کن!» به رخ بازار کشیده اند.

 

البته این هشتگ آن طور که یکی از هشتگ زنندگان نوشته است، فقط هم یک عقده گشایی به سرمایه داران با خبر از رانت که سود‌های زیاد کرده اند و این روز‌ها شاید دچار ضرر شده باشند، نیست. کاربری به نام مرتضی نوشته است: «وقتی دلار می‌ره بالا از همون لحظه همه قیمت‌ها می‌ره بالا، حالا که دلار اومد پایین باید از فردا قیمت‌ها برگرده پایین.» این شکل توئیت‌ها که تعدادشان کم هم نبود، روی پایین آمدن قیمت کالا‌های مصرفی و سرمایه‌ای پس از افت قیمت دلار تأکید دارند. تأکیدی که همه می‌دانیم به احتمال به این سادگی‌ها هم ممکن نیست.

اما عده‌ای هم در این بین توئیت‌های احساسی می‌زنند و متن‌هایی هیجانی علیه دلالان دلار می‌نویسند. کاربری به نام زهرا نوشته است: «شما آدمایی هستید که هیچ وقت به قتل محکوم نمی‌شید، اما باعث مرگ خیلی هایید.»

در بین این شکل توئیت ها، اما چند اسکرین شات گفتگو‌های تلگرامی که گفته می‌شد مربوط به گروهی از دلالان دلار است، به شدت بازنشر شد و خیلی‌ها به آن واکنش نشان دادند. گروهی که از گفت وگوهایش این طور برمی آمد که دلال‌ها تلاش می‌کنند با بالا نگهداشتن دلار، از سرازیرشدن پول مردم به سمت بورس جلوگیری کنند. اتفاقی که باعث رونق دوباره بازار سرمایه و افت بیشتر قیمت دلار خواهد
شد.

ذهن انسان در واکنشی ناخودآگاه، اتفاقات منفی گذشته را از خاطره کوتاه مدت و به احتمال و به تدریج بلندمدت پاک می‌کند. اتفاقی که باعث می‌شود یادآوری کنم که چند سال پیش پویشی به راه افتاد با عنوان نه به خریدن خودرو‌های کم کیفیت داخلی.

 

پویشی که تا چند وقت موفق بود و قدری از فروش ایران خودرو و سایپا کم شد، اما درست بعد از اعلام طرح فروش فوق العاده با تسهیلات جذاب این ۲ کارخانه، با سرعت زیادی همه چیز انگار فراموش شد و همه خودرو‌ها به فروش رفت و بعد هم آب از آب تکان نخورد. پویش نخریدن خودرو داخلی شاید بزرگ‌ترین پویش اقتصادی مردمی بود و البته بزرگ‌ترین شکست بین باقی شکست ها. یکی دو سال بعد و در موج اول افزایش قیمت دلار و سکه، علی کریمی پویش نه به خرید دلار و سکه گذاشت و در اوج روز‌های همه گیرشدن اینستاگرام تا یکی دو روز هر بار که این نرم افزار را باز می‌کردید، کسی از دوستان شما یا سلبریتی‌هایی که دنبال می‌کردید، اسکرین شات صفحه علی کریمی را گذاشته بود و همه سفت وسخت از نخریدن دلار و سکه حرف می‌زدند.

 

سرانجام این پویش هم به احتمال نیازی به یادآوری ندارد، چون وضع این روز‌ها گویای همه چیز است. حالا این هشتگ جدید هرچند پویش خاصی نیست و درنهایت تلاشی برای یادآوری این نکته و برانگیختن این مطالبه است که قیمت‌های بالارفته در اثر افزایش قیمت دلار، حالا باید پایین بیاید، اما به احتمال همه می‌دانیم که کار با هشتگ زدن ما درست نخواهد شد و عزم جدی مسئولان و کم شدن احساس دلال مآبی و سودجویی بین بعضی مردم، ما را از این روز‌های سخت به سلامت عبور خواهد داد.