آغاز احیای جداره تاریخی بافت «سرشور» و «جنت» در مشهد

محمد کاملان | شهرآرانیوز؛ با همراهی شهرداری مشهد و موافقت مالکان بنا‌های قدیمی، جداره سازی بافت تاریخی دو محله جنت و سرشور آغاز شد.
تقریبا از ابتدای دهه ۸۰ که ماجرای نوسازی بافت‌های پیرامون و نزدیک به حرم شکل و شمایل جدی تری به خودش گرفت تا امروز، بخش زیادی از بافت تاریخی مشهد که به اشتباه نام فرسوده را برای آن انتخاب کرده بودند، به بهانه نوسازی و توسعه از بین رفت و از طرف دیگر تعداد زیادی از مالکان خانه‌های تاریخی هم به دلیل قیمت بالای زمین در آن منطقه و البته سنگ اندازی‌های متعدد سازمان‌های مسئول بر سر راه بازسازی این بناها، تخریب و نابودی ساختمان‌های تاریخی را به نگهداری از آن‌ها ترجیح دادند.

 

حالا و بعد از نابودی بخشی از تاریخ مشهد و آزمون و خطا‌های بسیار زیاد، با پیشنهاد سازمان بازآفرینی و تصویب کمیسیون شهرسازی و معماری شورا، جداره و بنا‌های تاریخی دو محله سرشور و جنت حفظ خواهد شد؛ طرحی که با توجه به بسته‌های مشوق پیش بینی شده در آن، مالکان خانه‌ها و بنا‌های تاریخی و ارزشمند را متقاعد کرده است خانه هایشان را با همان شکل و شمایل تاریخی و قدیمی اش حفظ کنند.

حدود ۲ هفته پیش و با پیشنهاد سازمان بازآفرینی و ۲ دفتر تسهیلگری در محله‌های جنت و سرشور، طرحی موسوم به جداره سازی و بازسازی وبهسازی جداره این دو محله قدیمی و بخشی از خانه‌های تاریخی و ارزشمند که تعدادشان در جنت و سرشور کم نیست به کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر مشهد ارسال و بعد از بررسی و چکش کاری‌های چندباره، طرح تصویب و ابلاغ شد تا کار احیای بخشی از دو محله قدیمی و تاریخی مشهد آغاز شود.

رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر مشهد در گفتگو با شهرآرا با بیان اینکه در این کمیسیون برای جداره سازی این دو گذر تاریخی یک بسته پیشنهادی برای مالکان در نظرگرفته شده است، گفت: پیشنهاد این طرح از سوی دفاتر تسهیلگری فعال در دو محله سرشور و جنت به دست ما رسید و بعد از بررسی در کمیسیون، یک بسته پیشنهادی برای ترغیب کردن مالکان بنا‌ها و خانه‌های تاریخی و ارزشمند این بافت تصویب شد تا بخشی از گذر‌های تاریخی این دو محله قدیمی احیا شود و از طرف دیگر جداره سازی این دو بافت ارزشمند مشهد در آینده الگویی برای بازسازی سایر گذر‌های تاریخی مشهد باشد.

 

محمد هادی مهدی نیا در ادامه و با اشاره به جزئیات بسته پیشنهادی کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر افزود: بخشی از این بسته همان مشوق‌هایی است که پیش از این در صحن علنی شورا و کمیته بازآفرینی بنا‌های تاریخی تصویب شده است، مواردی مثل پرداخت بخشی از هزینه‌های بازسازی و طراحی و مشاوره رایگان برای بهسازی بنا؛ ضمن اینکه در محله‌های جنت و سرشور شهرداری متعهد شده است که پیاده روسازی و جداره سازی مقابل این بنا‌ها و بافت تاریخی را انجام دهد.

رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورا با تأکید بر اینکه بسته پیشنهادی برای دو محله جنت و سرشور، مالکان بنا‌های تاریخی و ارزشمند در این دو محله را برای بازسازی و جداره سازی ترغیب خواهد کرد، افزود: با توجه به اعتباری که شورای شهر برای این کار پیش بینی کرده است و از همه مهم‌تر مشارکت فعال شهرداری در این زمینه با مالکان بنا‌های تاریخی، قطعا در این دو محله مردم و صاحبان بنا‌های تاریخی را به حفظ این بنا‌ها ترغیب خواهد کرد.

وی با اشاره به اهمیت بازگشت بنا‌های تاریخی به فضای شهر مشهد گفت: عملکرد ساختمان‌های تاریخی باید به سمتی پیش برود که هم زنده و کاربری‌هایی داشته باشد و هم برای شهر و هم برای مالک انتفاع داشته باشد. این تغییر کاربری بنا‌های تاریخی و استفاده از آن‌ها به عنوان کاربری‌های جدید در شورای شهر و کمیته بازآفرینی مطرح و تصویب شده است؛ البته با این قید که ضوابط میراث فرهنگی رعایت شود و آسیبی به بنای تاریخی ثبت شده وارد نشود. این اختیار به دفاتر تسهیلگری در این دو محله داده شده است تا در این موضوع با مالکان بنا‌های تاریخی و ارزشمند مذاکره داشته باشند.

شهردار منطقه ۸ نیز با اشاره به تصویب طرح جداره سازی محله‌های جنت و سرشور در کمیسون شهرسازی و معماری شورای شهر گفت: منطقه ۸ بیشترین بافت تاریخی را در مقایسه با دیگر مناطق مشهد دارد و با توجه به تراکم جمعیت زائر و مجاور در این منطقه، اجرای این طرح میان افزا باعث می‌شود علاوه بر اینکه بافت تاریخی و ارزشمند منطقه حفظ شود، یک الگوی مناسب معماری که تلفیقی از معماری نو و جدید خواهد بود ایجاد شود؛ الگویی که به دیگرمناطق و حتی شهر‌های دیگر کشور ارائه پذیر است.

حسین عبدا...  زاده درباره دیگر جزئیات این طرح نیز افزود: بر مبنای طرح فعلی قرار است مالکان خانه‌های تاریخی و ارزشمند تشویق شوند تا جداره و پوسته بنا‌ها را حفظ کنند و برای ترغیب و تشویق آن‌ها بسته‌های تشویقی هم در نظر گرفته شده است؛ ضمن اینکه برای ساختمان‌های تاریخی قصد داریم کاربری‌های دیگری مثل کافی شاپ، گالری، مکان رویداد و برخی موارد دیگر را تعریف کنیم تا مالکان این بنا‌ها بیشتر از قبل به نگهداری و مرمت این بنا‌ها ترغیب شوند.

شهردار منطقه ۸ با بیان اینکه بخشی از بنا‌های تاریخی این منطقه مشابه خانه امیری در دل پروژه‌های بزرگ حفظ خواهند شد، تصریح کرد: یکی از الگو‌های موفق حفظ بنا‌های تاریخی در شهر مشهد، خانه امیری است که در دل یکی از پروژه‌های منطقه ثامن حفظ و مرمت شده است. تلاش می‌کنیم با همان مشوق‌هایی که از آن‌ها یاد کردیم، بنا‌های ارزشمند سطح منطقه و دو محله جنت و سرشور را حفظ کنیم. حتی در صورتی که بنا به تشخیص متخصصان امکان ساخت بنای جدید با حفظ ساختمان تاریخی وجود نداشته باشد، بنای ارزشمند تاریخی به صورت کامل برداشت خواهد شد و بعد از شکل گیری سازه اصلی به صورت عین به عین و مشابه آن چیزی که از ابتدا وجود داشته است، ساخته خواهد شد.

وی با تأکید بر اینکه چنین کاری برای اولین بار در کشور و در شهر مشهد انجام می‌شود، افزود: کار شناسایی و اعتمادسازی مالکان بنا‌های تاریخی و ارزشمند دو محله سرشور در حال انجام است، ضمن اینکه مالکیت بنای تاریخی با خود مالکان است و قرار نیست شهرداری هیچ گونه دخل و تصرفی در آن انجام بدهد. پیشنهاد ما به مالکان نگهداشت معماری بنای واجد ارزش تاریخی است تا سبک معماری ایرانی حفظ شود.