نگاهی به ایران ۹۹ در سال جهش تولید

طنین همتی|شهرآرانیوز، اگر نگاهی به اقتصاد ایران در سال جهش تولید بیندازیم، ایران ۹۹ سالی پر از فرازونشیب‌هایی ناشی از شیوع کرونا و بسته‌شدن مرزهای تجاری، کاهش ارزش پول ملی و به‌تبع آن افزایش قیمت کالاهای اساسی بود. اما به‌گفته اقتصاددان‌ها اگر بخواهیم وضعیت اقتصادی کشور را در سالی که گذشت ارزیابی کنیم، باید شاخص‌های تأثیرگذار دیگر را هم بررسی کنیم.

دکتر عقیلی، کارشناس مسائل اقتصادی، دراین‌باره می‌گوید: ما اگر بخواهیم بدانیم در سال جهش تولید موفق عمل کردیم یا نه، باید شاخص‌های اقتصادی تأثیرگذار را بررسی کنیم. براساس شاخص‌های جهانی که میزان رفاه کشورها را بررسی می‌کند، شاخص رفاه، لگاتم است. در سال۲۰۲۰ ایران نسبت به سال۲۰۱۹ یک رتبه در این شاخص افت کرده است و از رتبه ۱۱۹ به رتبه ۱۲۰ در بین ۱۶۷ کشور رسیده است.

در آمار ۹ماه گذشته، ایران در حوزه تجارت خارجی نسبت به دوره قبل به میزان زیادی افت کرده است که یک بخشی از آن تأثیر تحریم‌ها و شیوع کرونا بوده است. درباره نرخ بیکاری که شاخص بسیار مهمی است، به‌موجب کرونا یک‌ونیم میلیون شغل در بهار۹۹ از بین رفته است و حدود ۲میلیون نفر از بازار کار اخراج شدند. در شاخص سهولت کسب‌وکار، براساس گزارش بانک جهانی، ایران از بین ۱۹۷ کشور رتبه ۱۲۷ را در سال۲۰۲۰ دارد. درباره آزادی اقتصادی که معیار مهمی هم هست، ایران در بین۱۸۰ کشور جایگاه ۱۶۴ را دارد که جزو بسته‌ترین اقتصادهای جهان محسوب می شود و اقتصادی دولتی دارد.

وی با بیان اینکه امسال باتوجه‌به این شاخص‌ها و وضعیت اقتصادی، کشور سال سختی را گذرانده است، ادامه داد: اگر بخواهیم از تفاوت جهش تولید و رونق تولید صحبت کنیم، باید گفت هدف رونق این است که یک اقتصاد را از رکود نجات دهد. در سال۹۸ شعار رونق تولید بود که در سال۹۹ به جهش تولید تبدیل شد. در سال۹۸ در راستای شعار رونق تولید کارهایی هم انجام شد. از شاخص‌های رونق تولید، رشد فعالیت‌های خرد با محوریت کارآفرینی بود یا ورود افراد متخصص به کسب‌وکارهای کوچک. کشور ما در این 2سال دراین‌زمینه رشد چشمگیری کرد که نمونه آن هم اقدام ارزشمند کارخانه نوآوری در مشهد بود. ارتقای سطح شرکت‌های دانش‌بنیان و افزایش تولیدات داخلی در حوزه‌های کشاورزی و خودکفایی در کالاهای اساسی در سال۹۸ نیز به عملی‌شدن این شعار کمک کرد.

به‌گفته عقیلی، اتفاقی که در سال رونق اقتصادی در سال۹۸ افتاد، این بود که تولیدات پتروشیمی را در زمان تحریم گسترش دادیم و حتی در تولید بنزین به خودکفایی رسیدیم و صادرات آن مطرح شد. ورود بعضی ارگان‌ها مثل قرارگاه خاتم‌الانبیا و ستاد اجرایی فرمان امام به عرصه‌های تولید هم اتفاق خوشایندی بود و باعث شد در سال۹۹ ستاد اجرایی فرمان امام واکسن‌های کرونا تولید کند و در حوزه کرونا کارهای زیرساختی خوبی انجام شد.

این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: رونق و جهش تولید شبیه پرواز هواپیماست. وقتی هواپیمایی می‌خواهد پرواز کند، باید قبل پرواز مسائلی را برای یک پرواز موفق بررسی کند که در زمینه اقتصادی می‌شود آن را به رونق تولید تشبیه کرد. اگر این هواپیما بخواهد اوج بگیرد، به سرعت نیاز دارد. درواقع جهش تولید در اقتصاد نیز حکم این بخش را دارد. مقام معظم رهبری نیز به‌درستی این 2سال را نام‌گذاری کردند و توانستیم در بعدهایی مسیر درست این شعار را پیش بگیریم و موفق شویم.
به‌گفته عقیلی، مهم‌ترین راهبرد تحقق جهش تولید این است که تهدیدهای خارجی در اصل‌های اقتصادی خنثی شود. اگر ما تولید و اقتصاد سالم داشته باشیم، می‌توانیم همه تبعات تحریم را خنثی کنیم.

وی گفت: متأسفانه سال۹۹سال سختی برای مردم بود. کرونا و بی‌برنامگی‌های دولت در اداره کشور، خیلی از شاخص‌های زندگی را تحت‌تأثیر قرار داد، اما امیدواریم با رویکردی که در کشور حاکم است و با یک نگاه سیاسی متحد، کشور را از ناهماهنگی‌های موجود نجات دهیم. چون اکنون براساس شاخص‌های اقصادی ایران در نقطه خوبی قرار ندارد و فقط یک اتحاد سیاسی و نقطه‌نظر مشترک را می‌طلبد.

وی درباره ممنوعیت‌های وارداتی و تأثیر آن در جهش تولید ادامه داد: برای واردات، به تأمین ارز نیاز داریم. ما کشوری بودیم که روزانه هزاران بشکه نفت می‌فروختیم و پول فروش این نفت به کشور تزریق می‌شد و بودجه دولت را تأمین می‌کرد. در وضعیت موجود چنین چیزی هم وجود ندارد. وقتی تراز مالی دولت را می‌بینیم، آنچه که در بودجه1400 محقق خواهد شد، درآمدهای مالیاتی است. همین موضوع مستلزم این است که در سال‌هایی که رکود است و رونقی وجود ندارد، به بخش شفاف اقتصاد فشار وارد کنیم. در نتیجه، تصمیمی که برای محدودیت واردات گرفته شده، تصمیم خوبی است. همچنین ما اصلا ارزی نداریم که بتوانیم وارد کنیم و حتی آن مقدار ارزی هم که وجود دارد و حاصل صادرات غیرنفتی است هم در دست ما نیست.

وی درباره پیش‌بینی اقتصاد ایران در سال۱۴۰۰ گفت: ما در سال۹۹ نرخ تورم فزاینده داریم. پیش‌بینی این است که برای سال۱۴۰۰ نرخ تورمی باورناپذیر داشته باشیم. تورم وقتی ایجاد می‌شود که ما پول بدون پشتوانه وارد سیستم اقتصاد کنیم. کاری که دولت فعلی انجام داده این است که دست‌وپای دولت بعدی را بسته است و با فروش اوراق قرضه اداره شرکت را برای دولت بعدی سخت کرده است. دولت بودجه فعلی خود را از طریق اوراق قرضه مدیریت کرده است که بخشی از این اوراق مربوط به مردم و بخشی از آن مربوط به ارگان‌هایی مثل بانک‌هاست. براساس نمودارهای تورم، ما تورم نقطه‌ای بالای 43درصد را تجربه می‌کنیم و این شوکی است که یک جایی خود را تخلیه می‌کند. ما در سال آینده سال پرفرازونشیبی خواهیم داشت، اما بازهم امیدواریم شاهد گشایش‌های اقتصادی باشیم.