نشاط مردم در کنار المان‌های نوروزی ۱۴۰۰ مشهد

لیلا جانقربان | شهرآرانیوز- امسال هم مانند سال‌های گذشته المان‌های نوروزی یکی‌یکی در آخرین ماه سال گذشته میهمان شهر شدند و تنوعی تازه به این روز‌های بی‌تنوعی که درگیر با ویروس بدخیم کروناست، بخشیدند.

المان خطرناک شهر

کنار المان کووید۱۹ ایستاده است و به‌شوخی می‌گوید: این از المان‌هایی است که دیگر تکرار نمی‌شود، باید تا می‌توانیم با آن سلفی بگیریم؛ و شروع می‌کند به عکس‌گرفتن.

دوستش می‌گوید: خیال می‌کنی این کرونا حالاحالا میهمان ماست و اگر المانش نباشد، این ماسک‌های لعنتی هستند.
در جواب دوستش لبخندی می‌زند و می‌گوید: نه دیگه سال بعد المان واکسن کرونا رو می‌سازن!

المان کووید۱۹ یکی از المان‌های شهری است که امسال سمت میدان جانباز به چشم می‌خورد و مثل همیشه در این منطقه از شهر، از سازه‌های هنری استقبال شده است و خیلی‌ها برای سلفی‌های اینستاگرامی یک ترمز کنار آن‌ها می‌زنند.
خانم عبدی هم یکی از این عابران است که مشهدی نیست، اما، چون پرستار است، این المان برایش جذاب است. او می‌گوید: باز همین‌قدر که یک المان برای ویروس کرونا در شهر شما درست کردند، خوب است، ولی کاش المانی هم برای قدردانی از کادر درمان طراحی می‌کردند. یک سال را بدون مرخصی و با بیماری گذراندیم و جای دوری نمی‌رفت اگر از ما هم در نوروز یاد می‌کردند.

او از شهر نصف‌جهان برای دیدار خانواده‌اش به مشهد آمده است و می‌گوید اگر وضعیت بیماری سخت مادرش نبود، هرگز سفر نمی‌کرد.

یک نبرد جانانه

یکی‌دیگر از المان‌هایی که با استقبال خوبی روبه‌رو شده است، المان نبرد رستم در میدان فردوسی است. چند نوجوان قدونیم‌قد کنار آن ایستاده‌اند و با فیگور‌های پهلوانی درحال عکاسی هستند. یکی از آن‌ها می‌گوید: ما بچه فردوسی هستیم و از اون سمت اومدیم. امروز دسته‌جمعی رفتیم حرم و پیاده برگشتیم. می‌خواستیم با مجسمه فردوسی عکس بگیریم که دیدیم پهلوان رستم رو اینجا گذاشتن، دیگه با هردو عکس گرفتیم. من و رفقام همه اهل کشتی و گود خاکی هستیم. کاش از این کارا سمت ما هم می‌کردن. به‌هرحال یک‌جور سرگرمی هست دیگه.

این حس سرگرمی را بچه‌های منطقه ۴ شهرداری مشهد نیز به المان رنگین‌کمان در میدان فجر دارند و نصب این‌گونه سازه‌ها را نوعی توجه‌کردن و اهمیت‌دادن به مناطق کم‌برخوردار شهر به حساب می‌آوردند. محمد طاهری، از کسبه اطراف میدان فجر، می‌گوید: این کار‌های شهرداری واقعا حس خوبی به ما می‌دهد و احساس می‌کنیم به ما و منطقه ما توجه می‌کنند. درست است که بعضی‌ها به این هنر‌ها آسیب می‌زنند، ولی اگر تکرار شود و چشم مردم بیشتر ببیند، شاید رفتارشان تغییر کند. ما که واقعا خوش‌حال شدیم و دوست داریم بیشتر از این هم به منطقه ما برسند. همین رنگین‌کمانی که اینجا کار کرده‌اند مایه سرگرمی شده است و مردم بعدازظهر‌ها با آن عکس می‌اندازند.

هنر راهی برای ارتباط

درباره تأثیرات المان‌ها و مبلمان شهری بر شهروندان و نشاط شهر، نوید فلاحت، طراح و توسعه‌دهنده پروژه‌های خلاق شهری، در گفتگو با شهرآرانیوز اظهار می‌کند: واژه المان‌های شهری سال‌هاست در مشهد و سپس در نقاط دیگر ایران با مفهوم ساخت و اضافه‌کردن احجامی مفهومی یا زیبا باب شده است. دراین‌میان ساختن احجام یا هنرساخت‌های شهری در تمام دنیا مرسوم است، اما باید در تبیین این مفهوم همچنان کوشید. هنر عمومی به‌عنوان هنری که در عرصه‌های عمومی بروز می‌کند، تابعی از جغرافیا، فرهنگ، فضای سیاسی‌اقتصادی و رسانه‌ای جوامع شهری است.

او می‌گوید: اینکه شهرداری مشهد با هزینه‌ای اندک به‌نسبت دیگر پروژه‌ها به خلق و حمایت از آثار خلاقانه می‌پردازد، بی‌شک راهگشا و جریان‌ساز بوده است. در همه ادوار مدیریتی در شهر نیز با همت هنرمندان شهری مشهد این جشنواره بزرگ و سالانه با نوسان، اما بی‌وقفه در خدمت شهروندان بوده است. آثاری با جنبه‌های نوستالژی، مذهبی، آیینی و گاهی فقط فرمالیستی هدیه هنرمندان به مردم ایران است.

اما این پایان کار نیست، نباید هنر عمومی به ساخت‌وساز صرفا مجسمه و المان‌های حجمی و الحاقی ختم شود. تلاش پژوهشی و میدانی لازمه ارتقای این جریان نوظهور هنری در ایران است. باید به اقتصاد هنر و استقلال اقتصادی این ساختار هم اندیشید. من اعتقاد دارم باید آثار غیر از پیوست‌های فرهنگی و هنری به توسعه‌پذیری و مقیاس‌پذیری هم بپردازند. درواقع هنر عمومی باید ابزاری برای طراحی راه‌حل‌های شهری و نوآوری در ارتباط میان شهروندان باهم و مدیریت شهری با شهر باشد.