گفتگو با رویا یدالهی که از گونه‌ای نو در تولید محتوا برای کودکان سخن می‌گوید
کارگروه ادبیات کودک و نوجوان، به عنوان نهادی که کارش را از دانشگاه فردوسی مشهد شروع کرده است دست به چند کار نو زده است. در گفت وگویی با رؤیا یدالهی، پژوهشگر حوزه ادبیات کودک و نوجوان، درباره کار تازه او که به توجه بیشتر به ادبیات کودک منجر می‌شود، گپ زده‌ایم.
سمیرا شاهیان | شهرآرانیوز - کارگروه ادبیات کودک و نوجوان، به عنوان نهادی که کارش را از دانشگاه فردوسی مشهد شروع کرده است دست به چند کار نو زده است. ازجمله اقداماتی که نمود بارز آن در صفحه اینستاگرام «هورام» مشاهده می‌شود، روشنگری مخاطب بزرگ سال در حوزه ادبیات کودک است.رویا یدالهی شاه راه، یکی از اعضای کارگروه هورام با تخصص فلسفه ادبیات کودک و نوجوان می‌کوشد مباحث کتاب‌های نظریه و فلسفه در این حوزه را با زبانی ساده و خودمانی برای بزرگ سالان بیان کند. این مدرس پاره وقت دانشکده زبان و ادبیات فارسی، این روز‌ها با دنبال کردن موضوعی مهم به نام «امکان ناپذیری ادبیات کودک» تلاش دارد ذهن بزرگ سالان را از ساده انگاری در این حوزه دور و به آن‌ها کمک کند تا عمیق‌تر و دقیق‌تر به موضوع ادبیات کودک وارد شوند.اتفاقی که شاید در درجات بعدی به بهبود روابط کودک و بزرگ سال نیز بینجامد، البته امکان ناپذیری ادبیات کودک، تنها موضوعی نیست که در این کارگروه طرح می‌شود، بلکه اعضا به تناسب تخصص و تسلط بر موضوع‌های مختلف با پایان هر مبحث، به سراغ مسئله‌ای نو می‌روند.
در گفت وگویی با این پژوهشگر حوزه ادبیات کودک و نوجوان، درباره کار تازه او که به توجه بیشتر به ادبیات کودک منجر می‌شود، گپ زده‌ایم.
آغاز هورام از ۱۳۹۳
کارگروه ادبیات کودک و نوجوان نهادی مستقل است که در دانشگاه فردوسی مشهد شکل گرفته است. ایده شکل گیری «هورام» در سال ۱۳۹۳ به ذهن رویا یدالهی می‌رسد و آن را با محمدجواد مهدوی، عضو هیئت علمی گروه ادبیات فارسی دانشکده مطرح می‌کند؛ او می‌گوید: از همان سال کار را با پشتیبانی دکتر مهدوی شروع کردیم و برگزاری جلسه‌های سخنرانی با موضوع‌های نظریه و نقد ادبیات کودک و تحلیل پویانمایی بر مبنای نظریه‌ها از فعالیت‌های طولانی ماست که حتی در زمان کرونا هم ادامه داشت. اکنون اعضای کارگروه در مقایسه با گذشته تغییر کرده اند، اما ۳ سال است که به طور جدی با ۱۰ عضو اصلی کار می‌کنیم و به زودی فصلنامه الکترونیکی کارگروه با نام هورام را منتشر می‌کنیم که موضوع آن پژوهش‌های حوزه ادبیات کودک و نوجوان است. این نشریه بخش‌های مختلفی از معضلات حوزه ادبیات کودک و نوجوان تا الهیات برای کودکان را شامل می‌شود. همچنین به نظریه ادبیات نوجوان، موضوع‌هایی مثل اقتباس، ادبیات فانتزی و کتاب‌های تصویری می‌پردازد.
او می‌گوید: نشریه اکنون آماده است و به زودی شیوه دسترسی و راه‌های توزیع آن در صفحه مجازی کارگروه اعلام خواهد شد. مطالب شماره نخست را اعضای هورام نوشته اند، اما از شماره‌های بعدی پذیرای مطالب پژوهشگران و فعالان ادبیات کودک و نوجوان هم خواهیم بود.
رویا یدالهی با اشاره به وجود مباحثی که در ساختار محدود مقاله علمی، پژوهشی نمی‌گنجد، بیان می‌کند: ابتدا می‌خواستیم برای انتشار نشریه علمی، پژوهشی اقدام کنیم، اما ترجمه مقالات و متون مهم نظریه و نقد ادبیات کودک و نوجوان یا مقاله‌های مربوط به آسیب شناسی حوزه نظری و عملی ادبیات کودک و نوجوان در ساختار مجلات علمی، پژوهشی جایگاهی ندارند برای همین تصمیم گرفتیم از قالب نشریات تخصصی استفاده کنیم، بنابراین «هورام» نشریه‌ای دانشجویی-تخصصی است که می‌کوشد کارکردش فراتر از نشریه‌ای دانشجویی باشد.
کتاب‌های ادبیات کودک و نوجوان به زبان ساده
او با اشاره به اعضای کارگروه که دانش‌آموختگان یا دانشجویانی در شاخه‌های ادبیات از دانشگاه‌های فردوسی و امام رضا (ع) هستند توضیح می‌دهد: ما تصمیم گرفتیم فعالیت‌های کارگروه را به شاخه‌های مختلف ازجمله فَبَک (فلسفه برای کودکان و نوجوانان)، رمان نوجوان، ادبیات فانتزی و اقتباس، محیط زیست، شعر نوجوان و ... تقسیم کنیم. هر کدام از اعضا در یک یا دو شاخه به تولید محتوای تخصصی می‌پردازند.در واقع کار اصلی شاخه‌ها در کارگروه، پژوهش و انتشار مقاله، کتاب و ... است که بخشی از آن با توجه به حوزه پژوهشی اعضا به صورت هفتگی در صفحه اینستاگرام بارگذاری می‌شود. تا الان استقبال از موضوع‌های طرح شده خوب بوده است و امیدواریم بتوانیم اطلاع رسانی مناسبی در حوزه پژوهش‌های کودک و نوجوان انجام دهیم تا جامعه بیشتر با این مسائل آشنا شود.
«امکان ناپذیری یا غیرممکن بودن ادبیات کودک» موضوعی است که این پژوهشگر نظریه و نقد ادبیات کودک و نوجوان به تازگی به آن پرداخته و قصد دارد یکی از مسائل مهم در حوزه ادبیات کودک را بازگو کند. او می‌گوید: منابع پژوهشی ادبیات کودک و نوجوان به زبان فارسی خیلی کم است و ناچار هستیم منابع انگلیسی را بخوانیم؛ چه تألیف و چه ترجمه. موقعی که وارد این حوزه شدم، کار‌های متنوع و هیجان انگیزی در دنیا دیدم. همین طور که جلوتر رفتم متوجه شدم مسائل جدی و بحث برانگیز شده اند.
یکی از آن‌ها بحث امکان ناپذیری ادبیات کودک است که عنوان آن عجیب و غریب به نظر می‌رسد. از خودمان می‌پرسیم درحالی که این همه آثار در حوزه کودک داریم مگر می‌شود ادبیات کودک امکان ناپذیر باشد؟ مسئله مهم رابطه کودک با بزرگ سال است. این رابطه بسیار چالش برانگیز است و بخش مهمی از نظریه‌های پژوهشی به همین رابطه برمی گردد؛ بزرگ سال چه نگرشی به کودک دارد که ادبیات کودک را پدید می‌آورد؟
افلاطون ادبیات کودک
به گفته این استاد دانشگاه، نظریه‌پردازی به نام خانم بووه می‌گوید: ژاکلین رُز آن قدر شخصیت مهمی در حوزه نظریه پردازی ادبیات کودک است که می‌توانیم بگوییم هر کتابی در حوزه نظریه ادبیات کودک که بعد از آن نوشته شده پانوشتی بر موضوع او بوده است. من در مطالب هفتگی به زبانی ساده، ماجرای ادعای خانم ژاکلین رُز یعنی امکان ناپذیری ادبیات کودک را توضیح می‌دهم و قصد دارم ذهن مخاطب بزرگ سال را-زیرا خواندنی‌های کودک را بزرگ سالان تعیین می‌کنند- بیدار کنم تا این قدر راحت با مسائل روبه رو نشوند و در هر موضوعی شَک و پرسش کنند.
یدالهی، در پاسخ به این پرسش که چه خلأیی را احساس کردید که به این سمت پیش می‌روید، بیان می‌کند: برای اینکه یک حوزه پژوهشی شکل بگیرد، همیشه نباید نقصانی در جایی باشد. انگیزه پژوهشگر در درجه اول، کنجکاوی‌های او و پرسش‌هایی است که از تقابلش با جهان ایجاد می‌شود. اینجا یعنی در جهان ادبیات کودک، با کودک و اینکه خواندنی‌های او چه چیز‌هایی (مجلات، فضای مجازی و ...) می‌تواند باشد روبه رو می‌شویم. بنا به نظر برخی از نظریه پردازان حوزه کودک مهم‌ترین پرسش این است که چه چیزی برای کودک مناسب است تا بخواند؛ بنابراین نظریه و نقد، ناشی از کنجکاوی انسانی است که فواید عملی هم دارد.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
