بیمارستان‌های دولتی باید به‌سمت خودگردانی هدایت شوند!

طنین همتی|شهرآرانیوز، وزارت بهداشت متولی حفظ سلامت جامعه است و این سلامت از ۲ طریق درمان و پیشگیری تأمین می‌شود. بحث پیشگیری را مراکز و واحد‌های بهداشتی انجام می‌دهند و بحث درمان نیز از طریق بیمارستان دولتی انجام می‌شود. بیمارستان از این نظر که عموم جامعه را پوشش می‌دهد، نقش بسزایی در انجام سیاست‌های بهداشتی وزارت بهداشت دارد. بیمارستان‌ها تقریبا ۸۰ درصد جامعه را پوشش می‌دهند. بیمارستان‌های دولتی، اما محدودیت‌های خیلی زیادی دارند؛ یکی از این محدودیت‌ها کمبود منابع است. براساس سیاست طرح تحول اعلام‌شده، قرار شد بیمارستان‌ها از نظر ساختاری و ارائه خدمات به مردم در این طرح متحول شوند و اینکه سهم پرداخت مردم در بحث سلامت کاهش پیدا کند و به ۱۰ درصد برسد و درواقع از کل مبلغی که قرار است مردم خرج درمان کنند، ۹۰ درصد را بیمه به‌عهده بگیرد و ۱۰ درصد آن را خود فرد پرداخت کند.

دکتر عارفی‌نیا، جانشین مدیر بیمارستان شهید کامیاب مشهد، با اشاره به این نکته اظهار کرد: طرح تحول درمان اقدام خوب دولت بوده است، اما برای بیمارستان‌های دولتی به‌دلیل زیرساخت‌هایی که ندارند، محدودیت‌هایی را هم به‌وجود می‌آورد.

وی گفت: در این طرح در ایجاد انگیزه در کادر درمان کار‌های زیادی انجام شد که کاهش ساعت کاری یکی از این موارد بود. همچنین افزایش پرداختی و طرح‌های تشویقی برای پزشکان که کار درمان را خودشان انجام دهند و مشارکت بیشتری داشته باشند. ولی متأسفانه این حمایت‌ها ادامه پیدا نکرد و توقعاتی را در کادر درمان به وجود آورد، اما متوقف شد و موجب سرخوردگی کادر درمان نیز شد. ساخت‌وساز‌هایی که در بحث هتلینگ انجام شد نیز نیمه‌کاره ماند. خیلی از پرداختی‌ها انجام نشد و درعمل نه‌تن‌ها نقش مؤثری پیدا نکرد، بلکه کاهش انگیزه هم به بار آورد.

 

وی تأکید کرد: موضوع دیگری که جزو محدودیت‌های بیمارستان‌ها عنوان می‌شود، بحث توسعه روزافزون فناوری پزشکی است. همان‌طور که می‌دانید، فناوری پزشکی تجهیزات، روزبه‌روز درحال توسعه کمی و کیفی است و این نیازمند این است که اگر یک بیمارستان به‌روز باشد، باید دائم برای توسعه تجهیزات خود حمایت شود. باتوجه‌به بودجه محدود بیمارستان‌های دولتی، درعمل امکان این کار وجود ندارد و بسیاری از پزشکانی که در بیمارستان دولتی کار می‌کنند به‌دلیل این موضوع سعی می‌کنند اقدامات درمانی خود را به بخش خصوصی منتقل کنند که از امکانات به‌روز‌تری برخوردار است. این موضوع ۲ مشکل برای بیمارستان دولتی ایجاد می‌کند، اینکه منابعی که باید جذب بیمارستان دولتی شود، به‌دلیل نبود تجهیزات روانه بیمارستان‌های خصوصی می‌شود و از طرفی دیگر برای بیمارستان‌ها هزینه‌های سربار را افزایش می‌دهد؛ یعنی اینکه ما تجهیزات داریم و فقط هزینه استهلاک را می‌دهیم. گران‌شدن تجهیزات پزشکی یکی‌دیگر از مشکلات بیمارستان‌های دولتی است که با کمبود بودجه مواجه‌اند.

 

بیمارستان دولتی توان خرید تجهیزات در زمان خودش را ندارد

عارفی‌نیا اضافه کرد: با تغییرات نرخ دلار، قیمت تجهیزات پزشکی روزبه‌روز افزایش می‌یابد و باتوجه‌به اینکه بخش بزرگی از درآمد بیمارستان‌های دولتی از طریق بیمه‌ها و با وقفه چندین‌ماه پرداخت می‌شود، بیمارستان توان خرید تجهیزات در زمان خودش را ندارد. برای مثال دستکش ارزان‌قیمتی که برای کادر درمان استفاده می‌شود، از قیمت ۶۰۰۰ تومان به ۴۰ هزار تومان رسیده است. تعرفه بیمارستان در این وضع افزایش پیدا نکرده است، ولی بیمارستان مجبور است این مابه‌تفاوت افزایش قیمت تجهیزات را پرداخت کند و از طرفی اجازه دریافت پول بیشتر از بیمار نیز ندارد. این موجب می‌شود وقتی بیمارستان تجهیزات گران‌قیمت را تهیه می‌کند، هزینه‌ها به او برگشت داده نمی‌شود. به همین دلیل بیمارستان‌های دولتی به‌ویژه در دوران کنونی کرونا با کسری بودجه شدیدی مواجه هستند.

جانشین مدیر بیمارستان کامیاب مشهد افزود: طرح تحول سلامت کسری بودجه‌ای برای بیمارستان‌ها به‌وجود آوردکه موجب شده است خیلی از پیمانکار‌های طرف قراداد بیمارستان به‌دلیل هزینه‌های زیاد، تعهداتشان را انجام ندهند و همچنین باعث شده است خیلی کار‌ها را نیز انجام ندهند. همچنین نارضایتی کارکنان و انتظاراتی که از دستگاه برای حق‌وحقوق‌هایشان دارند، باعث سرخوردگی و بی‌انگیزگی برای کارکردن می‌شود که اثرات آن را بیمار هم می‌بیند.

 

به‌گفته دکتر عارفی‌نیا: طبق گزارش‌های بهداشت جهانی، ۸۰ درصد منابع را بیمارستان‌های دولتی جذب می‌کنند، اما فقط ۲۰ درصد خروجی کارآمد دارند. ما در بیمارستان‌ها گروه‌های ذی‌نفع زیادی داریم. این گروه‌ها موجب می‌شوند بیمارستان با شرایط سخت مواجه باشد. دولت به‌عنوان یکی از ذی‌نفع‌هاست و قوانینی را وضع می‌کند. برای مثال در بحث افزایش تعرفه‌های پزشکی نظر بیمه‌ها گرفته نشده است و ما مجبوریم تعرفه‌های جدید را وضع کنیم، ولی بیمه این تعرفه را قبول ندارد و همین برای بیمارستان هزینه زا می‌شود که نه می‌تواند از بیمار بگیرد و نه از جایی دیگر تأمین کند. از طرفی پزشک هم توقع دارد که با تعرفه جدید ویزیت کند و او را به‌سمت فعالیت در بخش خصوصی سوق می‌دهد.

وی گفت: کمبود نیروی پرستار در بیمارستان‌های دولتی یکی از مشکلات دیگر است. مردم هم ذی‌نفع دیگر بیمارستان‌های دولتی هستند و توقعاتی هم دارند که در صورتی که برآورده نشود، به مراکز نظارتی شکایت می‌کنند و همین امر کار را برای بیمارستان سخت می‌کند. بیمه‌ها هم یکی‌دیگر از ذی‌نفعان بیمارستان‌ها هستند. پرداخت بیمه‌ها براساس تعرفه‌های قبلی موجب کسری بودجه برای بیمارستان‌ها می‌شود.

عارفی‌نیا اضافه کرد: شرکت‌های دارویی که داروی بیمارستان‌ها را تهیه می‌کنند از دیگر ذی‌نفعان بیمارستان‌ها هستند. این شرکت‌ها ارائه خدمات را زمانی ادامه می‌دهند که طلب‌هایشان وصول شده باشد. وقتی بیمارستان با کسری بودجه مواجه باشد، متأسفانه در درمان دارو هم در بعضی مواقع با مشکل مواجه می‌شود و بیمارستان مجبور است از محل تنخواه محدودی که دارد، نقدی از داروخانه خرید کند.

سازمان‌های نظارتی و تعاملی از گروه‌های ذی‌نفع دیگر هستند که بر عملکرد بیمارستان نظارت می‌کنند. باتوجه‌به اینکه سطح توقع مردم از خدمات زیاد است، وقتی ناراضی می‌شوند، شکایت می‌کنند و بیمارستان باید پاسخگو باشد. در این مواقع ۸۰ درصد موضوعات برای پاسخگویی از دست ما خارج است. باتوجه‌به مشکلاتی که درباره بیمارستان‌ها گفته شد، سازمان‌های نظارتی خودشان را موظف می‌دانند که بیمارستان‌ها رضایت مردم را جلب کنند.


خودگردان‌کردن بیمارستان‌ها؛ شاید راه‌حلی برای رفع این مشکلات

این فعال حوزه درمان یادآور شد: خیلی از مشکلات بیمارستان‌های دولتی، به این دلیل است که بودجه‌ها، بخشنامه‌ها، اقدامات و سیاست‌گذاری‌ها در نهاد‌های بالادستی انجام می‌شود که درک صحیحی از وضعیت حاکم بر بیمارستان‌های دولتی ندارند، ولی بخشنامه‌هایی که صادر می‌شود موجب مشکلاتی برای بیمارستان‌ها می‌شود.

وی تأکید کرد: خودگردان‌کردن بیمارستان‌ها باعث می‌شود برخی تعاملات را خود رئیس بیمارستان انجام دهد و باتوجه‌به درک درستی که از محیط بیمارستان و مشکلات دارد، برنامه‌ریزی درستی بکند. در بحث نیروی انسانی، بیمارستان‌های دولتی در صورتی می‌توانند نیرو جذب کنند که اجازه استخدام داده شود. همچنین نیرویی که از طریق آزمون جذب می‌شود، آن‌چنان تخصص عملی پیدا نکرده است، اما بیمارستان مجبور است این نیرو را بپذیرد. اما اگر بیمارستان خود اجازه جذب نیرو داشته باشد، مسلما نیروی کارآمد را جذب می‌کند.
عارفی‌نیا اضافه کرد: تعامل مستقیم با بازار از سوی بیمارستان‌های دولتی یکی‌دیگر از فواید خودگردانی بیمارستان‌هاست، اما درعمل مراکز مشخصی برای بیمارستان‌ها مشخص می‌شود که از آن‌ها خرید کنند.

 

همین موضوع باعث سوءاستفاده و فساد‌های مالی مراکز تعیین‌شده می‌شود. اما شرکت‌هایی داریم که با قیمتی بسیار نازل‌تر حاضر به همکاری هستند که به‌دلیل اینکه بیمارستان دخل و تصرفی در تعیین مرکز ندارد، این هزینه اضافه تحمیل می‌شود و ما مجبوریم خدمات گران را از وزارتخانه بگیریم و خدمات ارزان را به بیمار بدهیم که منجر به کسری بودجه می‌شود.

 

همین امر حتی باعث می‌شود خیلی از شرکت‌های کوچک از بین بروند، آن هم به این دلیل که نمی‌توانند با شرکت‌هایی که با بیمارستان‌های دولتی قرارداد دارند، رقابت کنند.

وی افزود: وجود هیئت‌مدیره در بیمارستان خودگردان باعث می‌شود عملکرد مدیر بیمارستان ارزیابی شود و به‌جای اینکه سیستم دستوری بالا به پایین باشد، افراد متخصص و آشنا به امور بیمارستان تعیین‌کننده و برنامه‌ریز باشند. اگر خودگردانی بیمارستان‌های دولتی اتفاق بیفتد، می‌تواند خیلی از مشکلات را حل و خدمات کارآمدتری را ارئه کند، حتی بهتر از خدمات بیمارستان‌های خصوصی که به‌نوعی رقابت‌پذیری را هم ایجاد کند.

دکتر عارفی نیا ادامه داد: درعمل افرادی که به بیمارستان‌های دولتی مراجعه می‌کنند، قادر به پرداخت هزینه‌ها نیستند و فقط به درمان توجه می‌کنند و کیفیت برایشان اهمیتی ندارد. همین موضوع باعث می‌شود درآمد‌های بیمارستان‌های دولتی کاهش پیدا کند و با بخش خصوصی رقابت نکنند. درنتیجه درعمل بیمارستان‌های دولتی ورشکسته هستند و فقط با زور بودجه دولتی اداره می‌شوند.