همه‌چیز درباره «مرخصی زایمان» + مدارک و شرایط لازم

شهرآرانیوز - مرخصی زایمان یکی از نگرانی‌های اصلی زنان و مادران شاغل است؛ به خصوص امروزه که زنان درصد رو به رشدی از شاغلین را تشکیل می‌دهند. در طی سالیان، میزان این مرخصی تغییرات بسیاری داشته است. اکنون یکی از دغدغه‌ها در این زمینه میزان پرداختی سازمان تامین اجتماعی و اختلاف بین ۶ ماه یا ۹ ماه است.  

قانون برای حمایت از زنان شاغل، مرخصی تحت عنوان مرخصی زایمان پیش بینی کرده است. دستمزد فرد در طول این مرخصی توسط کارفرما پرداخت نمی‌شود بلکه تحت عنوان کمک هزینه زمان بارداری، به وسیله‌ی سازمان تامین اجتماعی پرداخت می‌شود. این مرخصی تماما جزء سوابق کار فرد محسوب شده و حتی پاداش و عیدی به آن تعلق می‌گیرد.

مدت زمان این مرخصی طبق قانون اصلاح قوانین تنظیم خانواده مصوب ۱۳۹۲ از ۶ ماه به ۹ ماه تغییر پیدار کرده است.

مرخصی زایمان، ۶ ماه یا ۹ ماه؟

قانون اصلاح قوانین تنظیم جمعیت و خانواده مصوب ۱۳۹۲، دارای یک ماده واحده و ۲ تبصره است. طبق تبصره دو این ماده واحده، به دولت اجازه داده شده است که مرخصی زایمان را (از ۶ ماه) به ۹ ماه افزایش دهد. اما مسئله‌ای که این روز‌ها زنان شاغل را درگیر خود کرده، عدم تمکین سازمان تامین اجتماعی از افزایش میزان مرخصی است.

روند سابق به این صورت بود که سازمان تنها ۶ ماه را محاسبه و پرداخت می‌کرده و تنها درصورت اعتراض در دیوان عدالت اداری و به موجب رای دیوان ۳ ماه باقی مانده را اجرا می‌کرده است. تا این که در تاریخ ۳۱/۲/ ۱۳۹۸،  هیئت عمومی دیوان در رای خود به شماره دادنامه ۲۸۸ الی ۳۰۵ و ۳۰۷،  سازمان تامین اجتماعی را مکلف به پرداخت همه‌ی ۹ ماه دانسته است. بنابرین بدون هیچ ابهامی در جایی که سازمان ۶ ماه مرخصی را میپذیرد، ۹ ماه کامل را بایستی پرداخت کند.

البته هر چند ظاهرا این مساله با رای دیوان عدالت اداری خاتمه پیدا کرد، اما به جهت عدم تامین منابع لازم برای پرداخت دو سوم حقوق بانوانی که در مرخصی زایمان به سر می‌برند برای مدت زاید بر شش ماه، سازمان تامین اجتماعی از قبول این رای خودداری نموده، به طوری که در هر مورد خاص، معترض به تصمیم سازمان می‌بایست برای احقاق حقوق خود به دیوان عدالت اداری شکایت می‌نمود. اما اخیر تصمیم دولت، موجبات تغییر این وضعیت را فراهم نموده است که در ادامه به توضیح این خبر می‌پردازیم.

بر اساس اعلام وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در تاریخ ۲۲ اردیبهشت ماه ۱۴۰۰، افزایش مرخصی زایمان تامین اجتماعی برای بانوان تحت پوشش این بیمه از ۶ ماه به ۹ ماه به تصویب هیات دولت رسید. به این ترتیب، بانوان تحت پوشش تامین اجتماعی‌ می‌توانند بدون نیاز به شکایت در دیوان عدالت اداری، از حق مرخصی زایمان ۹ ماهه خود استفاده کرده و هر ماه دو سوم حقوق خود را نیز دریافت نماید.

شرایط دریافت کمک هزینه بارداری و مدارک لازم

در ماده ۶۷ قانون تامین اجتماعی شرایط دریافت کمک هزینه‌ی زمان بارداری را به شرح زیر اعلام نموده است:

• سابقه‌ی پرداخت حق بیمه ۶۰ روز ظرف یکسال قبل
• عدم اشتغال در زمان مرخصی زایمان
• قبل از شروع مرخصی یا مشغول به کار باشد یا در مرخصی استحقاقی باشد
• زایمان برای فرزند چهارم به بعد نباشد

مدارک لازم برای گرفتن کمک هزینه بارداری و حقوق مرخصی زایمان

دفترچه درمانی
گواهی پزشک معالج
تائیدیه مراجع پزشکی ذیربط
فتوکپی کلیه صفحات شناسنامه پدر و مادر
فتوکپی شناسنامه فرزند
خلاصه پرونده ترخیص بیمارستان

نحوه محاسبه دریافتی کمک هزینه بارداری

قسمت آخر ماده ۶۷ قانون تامین اجتماعی بیان می‌دارد که: " کمک بارداری، دو سوم آخرین مزد یا حقوق بیمه شده طبق ماده ۶۳ می‌باشد. " و در ماده ۶۳ این طور آمده است که ". آخرین مزد یا حقوق روزانـه بیمـه شـده بـه منظـور محاسـبه غرامت دستمزد ایام بیماری عبارت است از جمع کل دریافتی بیمه شده که به مأخذ آن بیمـه دریافـت شده است در آخرین ۹۰ روز قبل از شروع بیماری تقسیم بر روز‌های کار. "

جمع این دو ماده و منظور اصلی قانونگذار این است که، کمک هزینه‌ی بارداری عبارت است از: دو سوم میانگین دریافتی ۹۰ روز آخر ضرب در تعداد روز‌های مرخصی زایمان. باید توجه داشت که منظور از دریافتی در محاسبه‌ی میزان کمک هزینه‌ی بارداری، آن میزان از حقوق است که مبنای پرداخت حق بیمه قرار می‌گیرد. برای روشن‌تر شدن موضوع آن را با مثالی توضیح خواهیم داد.

فرض کنید حقوق فردی یک میلیون و پانصد هزار تومان باشد و در سه ماهه قبل از مرخصی هم تغییری نکرده باشد. با این حساب میانگین ۹۰ روز قبل از شروع مرخصی زایمان ۵۰ هزار تومان است که دو سوم آن حدود ۳۳ هزار تومان است. این مبلغ ضرب در ۹ ماه مرخصی یا ۲۷۰ روز معادل ۹ میلیون تومان است.

کمک هزینه زایمان

طبق ماده ۶۸ قانون تامین اجتماعی: بیمه شده زن یا همسر بیمه شده مرد در صورتى که در طول مدت یـک  سال قبل از وضع حمل حـق بیمـه شصـت روز را پرداختـه باشـد از کمـک هـا و معاینه هاى طبى و معالجات قبل از زایمان و حـین زایمـان و بعـد از وضـع حمـل استفاده خواهد کرد. سازمان تأمین اجتماعی بنا به درخواست بیمه شـده می‌تواند به جاى کمک هاى مذکور مبلغى وجه نقد به بیمه شده پرداخـت نمایـد. 

قانونگذار برای حمایت از نهاد خانواده و تاکید بر نقش پدران در تربیت فرزندان مرخصی تحت عنوان مرخصی پدران که بعد از به دنیا آمدن فرزند اختصاص داده‌ می‌شود، پیش بینی کرده است. 

۱- دستمزد زمان مرخصی بارداری چگونه پرداخت می‌شود؟
دستمزد ایام مرخصی بارداری توسط سازمان تامین اجتماعی پرداخت می‌شود که نحوه محاسبه میزان پرداختی در این مقاله بررسی شده است.

۲- آیا به پدران هم مرخصی تعلق می‌گیرد؟
بله همسران زنانی که از مرخصی زایمان استفاده می‌کنند از میزانی مرخصی برخوردار می‌شوند.

۳- شرایط دریافت دستمزد ایام مرخصی زایمان چیست؟
اصلی‌ترین شرط آن پرداخت ۶۰ ماه حق بیمه در یک سال قبل از شروع مرخصی است. شرایط دیگر آن در مقاله ذکر شده است.

منبع: heyvalaw