افول احزاب در سپهر سیاسی ایران؟

به گزارش شهرآرانیوز؛ در ادبیات سیاسی، احزاب به عنوان یکی از ارکان مهم جامعه مدنی مطرح هستند و نقش میانجیگر دولت و شهروندان را بر عهده دارند. اما با وجوداین، همچنان نظام تحزب در کشورمان پا نگرفته است و احزاب نیز نتوانسته اند نقش خود را در جامعه ایفا کنند. این مسئله نیز آسیب‌های خاص خود را به دنبال داشته است. اما در چنین شرایطی، پرسش این است که احزاب در سپهر سیاسی ایران چه نقشی دارند و چرا احزاب نمی‌توانند چنان که باید، کارکرد مورد انتظار را داشته باشند؟ چهره‌های سیاسی بسیاری درصدد پاسخ گویی به این دست پرسش‌ها برآمده اند.

احزاب در کشور جایگاهی ندارند

جواد آرین منش، فعال سیاسی اصولگرا و عضو سابق حزب مؤتلفه اسلامی، در گفتگو با «برنا»، درباره علل افول احزاب در سیاست ایران گفت: احزاب در نظام جمهوری اسلامی جایگاه مناسبی نداشته اند و ندارند. رؤسای جمهور کشور ما، عضو حزب نبوده اند و نبود وابستگی به احزاب را یک ارزش تلقی می‌کنند. بعد از انحلال حزب جمهوری، احزاب در ایران پا نگرفتند و از حمایت حاکمیت برخوردار نشدند. حمایت از احزاب به طرق مختلف صورت می‌گیرد، احزاب از امکانات و اعتبارات بودجه‌ای مناسبی برخوردار باشند تا بتوانند به حیات خود ادامه بدهند و وابسته به این و آن نشوند، ولی احزاب ما هیچ گاه مورد حمایت مادی و معنوی قرار نگرفته اند.

وی افزود: مسئولان نظام دیدار‌هایی با صنوف و با اقشار مختلفی مثل فرهنگیان، کارگران، بسیجیان و تشکل‌های غیرسیاسی مانند نویسندگان، قاریان قرآن، هیئت‌های مذهبی، مداحان و... داشته اند؛ بنابراین می‌بینید مسئولان با همه دیدار و جلسه دارند، اما یک بار نشنیده اید که دیدار احزاب سیاسی کشور با رئیس جمهور و مسئولان تراز اول کشور برقرار شود و حمایت‌هایی مشمول احزاب شود؛ از این رو احزاب جایگاهی در کشور ندارند. همه احزاب کشور در همین وضعیت هستند، چه احزاب اصولگرا و چه احزاب اصلاح طلب.

احزاب دچار فرسایش دوره‌ای می‌شوند

غلامرضا ظریفیان، تحلیلگر و فعال سیاسی اصلاح طلب، در گفتگو با «برنا»، با بیان اینکه «تجربه نشان داده است که احزاب در ایران در دوره‌ای دچار فرسایش می‌شوند و اگر هوشمند باشند، می‌توانند خود را بازسازی کنند»، درباره لزوم اصلاح سازمانی در جریان اصلاحات با توجه به کاهش پایگاه اجتماعی این جریان گفت: همه جریانات سیاسی به دلیل تغییر شرایط و شکست‌ها و پیروزی‌ها در معرض سقوط و افول هستند.

فضای سیاسی و جریانات سیاسی امر ثابتی نیستند. تجربه چهل ساله ایران نشان داده است که جریانات سیاسی بعد از مدتی به حاشیه رفته اند و دوباره مورد اقبال قرار گرفته اند. این فراز و نشیب، بخشی از ذات فعالیت‌های سیاسی است و به نوع عملکرد و درکی که جریان از پیرامونش برقرار می‌کند، وابسته است.

احزاب ناتوان از ایفای نقش میانجی

احمد شریف، عضو شورای هماهنگی جبهه اصلاحات، درباره نقش احزاب در کشور به «باشگاه خبرنگاران جوان» گفت: خلع فعالیت مستمر احزاب و تشکل‌های سیاسی طبعا مشکلاتی برای ما ایجاد کرده است و باعث شده که مطالبات مردم از مجرای غیرصحیح مطرح شوند؛ در این صورت نه مطالبه گران به اهداف خود می‌رسند و نه حاکمیت توانسته است به خواسته‌های اصلی شهروندان پی ببرد و گروهی هم نبوده که پیگیر این مطالبات شود و به مرور زمان، هم مطالبات اصلی فراموش شده و کدورتی هم بین شهروندان و مدیران ارشد جامعه ایجاد شده است. وی درباره راهکار‌های پررنگ شدن نقش احزاب در کشور گفت: حاکمیت باید به نقش احزاب اذعان داشته باشد و آن‌ها را پررنگ کند، اما متأسفانه یکی از مهم‌ترین ضعف‌های ما این است که با احزاب مشورت نمی‌شود.

احزاب باید خانه تکانی انجام دهند

علیرضا خجسته پور، فعال سیاسی اصولگرا و قائم مقام جامعه اسلامی مهندسین، در گفتگو با «باشگاه خبرنگاران جوان» درباره نقش احزاب در فضای سیاسی کشور، گفت: در همه جوامع، احزاب نقش کادرسازی دارند، اما متأسفانه در کشور ما، با عوض شدن دولت‌ها تا پایین‌ترین رده، افراد تغییر می‌کنند و بسیاری از این‌ها هم پیشینه مشخصی نسبت به آن کاری که می‌خواهند انجام دهند، ندارند. همچنین وقتی فردی روی کار می‌آید که عملکرد حزبی دارد، حزب او باید پاسخ گوی عملکردش باشد، اما زمانی که شخص روی کار آمده هیچ شناسنامه و تعلق خاطری به جریان مشخصی ندارد، پاسخ گوی عملکرد خود هم نخواهد بود.

خجسته پور همچنین با نگاه آسیب شناسانه به حضور احزاب در کشور گفت: در کشور ما پاسخ گویی حزبی وجود ندارد؛ زیرا نظام انتخاباتی ما حزبی نیست. وی درباره کارکرد‌های حزب سیاسی هم افزود: احزاب می‌توانند به صورت دولت‌های در سایه مطالبه گری کنند و مطالبات عمومی جامعه را از قوای سه گانه طلب کنند، اما معتقدم که هنوز این نقش‌ها در کشور ما روشن نشده است.