روایتی از ولادت امام‌ هادی(ع) ۳ روز مانده به عید سعید غدیر

به‌نوشته منابع مهم و متقدم شیعه مانند الکافی، الارشاد و تهذیب‌الاحکام، امام‌هادی (ع) در نیمه ماه ذی‌حجه متولد شده است، یعنی ۳ روز مانده به عیدغدیر ۲۱۲ هجری. جالب آنکه زیارت غدیریه امیرالمؤمنین علی (ع) از امام‌هادی (ع) روایت شده است. آیا تابه‌حال زیارت غدیریه را خوانده‌اید یا درباره آن شنیده‌اید؟ بنده به‌شخصه در برخی محافل مذهبی سؤال کردم و متأسفانه پاسخ منفی بود.

شاید به ذهنتان آمده که چه بسا کوتاهی شیخ عباس قمی بوده است و اگر ایشان این زیارت را مانند زیارت جامعه کبیره یا دعای کمیل یا زیارت عاشورا یا دعای سحر ماه‌رمضان در مفاتیح‌الجنان ذکر می‌کرد، ما هم می‌خواندیم یا دست‌کم به گوشمان می‌خورد.

اگر چنین است، باید خدمتتان عرض کنم که ایشان این زیارت را در مفاتیح به‌عنوان زیارت مخصوصه عیدغدیر آورده و درباره آن فرموده است: «این زیارت را مى‌شود در هر روز از نزدیک و دور خواند و این فایده جلیله‌اى است که البته راغبان در عبادت و شایقان زیارت حضرت شاه ولایت (ع) آن را غنیمت خواهند شمرد.» با وجود این متأسفانه این زیارت‌نامه در نزد شیعیان بسیار مهجور مانده است. به‌نظر می‌رسد یکی از دلایل این مهجوریت، متن به‌نسبت مفصل این زیارت‌نامه باشد.

چنین روایت شده است که وقتی متوکل (در منابع به‌جای نام متوکل، معتصم نوشته شده که به‌ظاهر اشتباه است) امام‌هادی (ع) را در سال ۲۳۳ به سامرا احضار کرد، امام در راه مدینه به سامرا در عید غدیر به زیارت قبر مطهر جدشان امیرالمؤمنین علی (ع) رفتند و این زیارت‌نامه را خواندند.

ازاین‌رو به این زیارت‌نامه، زیارت غدیریه گفته می‌شود. به علاوه، این زیارت‌نامه شامل بیان واقعه غدیر است: «همانا خدا دعاى پیامبرش را درباره تو مستجاب کرد، آن‌گاه خدا پیامبرش را مأمور ساخت تا امامت تو را بر امت آشکار کند تا مقام والاى تو هویدا شود و برهان حقانیت تو بر مردم آشکار شود و سخنان بیهوده مخالفان نابود و راه عذر و بهانه مردم قطع شود.

[..]پیامبر (ص) فرمود: آیا بر مؤمنان از خودشان سزاوارتر نیستم؟ مردم همه عرض کردند: چرا یا رسول‌ا... (ص). آن‌گاه دست تو را -على- گرفت و فرمود: هرکه را من سرپرست و آقایم، این على (ع) سرپرست و مولاست. بارال‌ها دوست بدار هرکه على (ع) را دوست بدارد و دشمن بدار آن‌کس را که على (ع) را دشمن بدارد و یارى کن هرکه را که او را یارى کند و خوار گردان هرکه او را خوار سازد.»

شهید اول (درگذشته ۷۸۶) درباب زیارات مخصوصه امیرالمؤمنین (ع) ابتدا این زیارت‌نامه غدیریه را آورده و علت این تقدم را شرافت روز غدیر برای اکمال نعمت بر بندگان نوشته است. ایشان آدابی برای خواندن این زیارت‌نامه ذکر کرده است:

«چون اراده زیارت کنى غسل کن و پاک‌ترین جامه‌هایت را بپوش و بایست بر در قبه منوره و اذن دخول بخوان. پس پاى راست را مقدم بدار و داخل شو و برو به نزدیک ضریح مقدس و پشت‌به‌قبله در برابر ضریح بایست و این زیارت را بخوان.»
خدا آنچه را که شهید اول نوشته است روزی همه ما قرار دهد.

نجف و عیدغدیر و خواندن زیارت غدیریه که از علی فرزند علی نقل شده است، یعنی امام‌علی‌النقی (ع)، که نه‌تن‌ها هم‌نام بلکه احیاگر نام جدش امیرالمؤمنین (ع) بود، چنان‌که علاوه بر زیارت غدیریه و زیارت جامعه کبیره، شیخ کلینی در کافی برای زیارت قبر شریف امام‌علی (ع) زیارت‌نامه مختصری هم از آن حضرت نقل کرده است.