خاطره فرشچیان از طراحی ضریح مطهر امام رضا(ع)

نگار راد | نام محمود فرشچیان، نقاش معاصر ایرانی، برای هنردوستان نامی شناخته‌شده است؛ هنرمندی که تابلوهایی، چون «عصر عاشورا»، «پنجمین روز آفرینش» و «ضامن آهو» را خلق کرده است، اما درمیان این تابلو‌ها خلق یک اثر متفاوت، فرشچیان را بیشتر میان عامه مردم و هنردوستان محبوب کرده است و آن‌هم طراحی ضریح فعلی حرم مطهر امام‌رضا (ع) (پنجمین ضریح ساخته‌شده برای حرم) است؛ ضریحی که ساختش در سال۱۳۶۰ به‌علت ساییدگی شبکه‌های ضریح چهارم و سست شدن ارکان آن در دستورکار قرار گرفت. به این ترتیب هنرمندان مختلف، طرح‌های گوناگونی را برای ساخت ضریح پنجم پیشنهاد دادند، اما درنهایت طرح محمود فرشچیان از میان آن‌ها برای اجرا برگزیده شد. آن زمان که با فرشچیان برای طراحی ضریح تماس گرفته بودند، او برای عمل دستش به خارج از کشور سفر کرده بود. دست فرشچیان به‌گونه‌ای آسیب دیده بود که پزشکان به او هشدار داده بودند اگر جراحی نشود، ممکن است خشک و ضعیف شود.
در همین زمان از مشهد برای طراحی ضریح با او تماس می‌گیرند و این وظیفه بزرگ را به این هنرمند محول می‌کنند؛ وظیفه‌ای که نه‌تن‌ها به یک اثر هنری شاخص در کارنامه فرشچیان تبدیل شد، بلکه به گفته خودش دست آسیب‌دیده او را هم شفا داد: «وقتی کاغذ‌ها را پهن می‌کردم تا طراحی را شروع کنم، باورتان نمی‌شود کوچک‌ترین دردی نداشتم، به‌طوری‌که همسرم تعجب کرد و گفت عجیب است شما که دست‌تان اصلا تکان نمی‌خورد، چگونه طراحی تمام دوایر را به‌درستی انجام می‌دهید؟ اما دست من شفا پیدا کرده بود. چه چیزی بهتر از این می‌خواستم؟ حتی به من گفته بودند که اگر می‌خواهم دستم را عمل کنم، باید شش ماه تمام آن را ببندم و چند ماه هم برای خوب شدنش صبر کنم؛ به همین دلیل سپاسگزار لطف حضرت امام‌رضا (ع) هستم. هرقدر برای این عزیزان کار کنم، باز کم است.» * به این ترتیب فرشچیان در شصت‌وهشت‌سالگی ضریح امام‌رضا (ع) را طراحی کرد؛ طراحی‌ای که به‌گفته خودش بدون هیچ اتودی و تنها با حسی که به او القا شده بود، صورت گرفت. با پایان طراحی دربین سال‌های۱۳۷۲ تا ۱۳۷۹ ضریح حرم امام‌رضا (ع) به وزن ۱۲تن از فولاد و چوب گردو ساخته شد و درنهایت ۱۶اسفند۱۳۷۹ سنگ سبزرنگ و ضریح پنجم در طبقه همکف حرم مطهر رضوی نصب شد. در این بین، عده بسیاری فکر می‌کردند که فرشچیان دستمزد هنگفتی برای طراحی ضریح از آستان قدس گرفته است، اما این هنرمند نه‌تن‌ها برای این طراحی بلکه برای هیچ‌کدام از کار‌های مذهبی‌اش دستمزد نگرفته است. به‌گفته خودش، روز آخری که کار ساخت ضریح حضرت امام‌رضا (ع) تمام می‌شود، یک هدیه نفیس به او تقدیم می‌کنند، اما او با بیان اینکه چنین کاری را برای گرفتن دستمزد انجام نداده است، آن را به آستان‌قدس‌رضوی تقدیم می‌کند.

* اظهارات فرشچیان در گفتگو با برنامه «هزار داستان» شبکه نسیم