آموزش مجازی؛ دغدغه مادرانه‌ای در دوران کرونا

محدثه جزایی | شهرآرانیوز؛ این دومین سال تحصیلی است که سایه هراس از همه‌گیری کرونا بر لحظه‌های خاطره‌آفرین مهرماه سنگینی می‌کند و نمی‌گذارد کام دانش‌آموزان و خانواده‌ها با شوق کلاس‌اولی‌ها، بوی نو کتاب و هیجان روز آشنایی با معلم شیرین شود. چه در زمانه آموزش به صورت سنتی و حضوری، چه حالا که کرونا انگار قصد رفتن ندارد، پیگیری وضعیت تحصیلی دانش‌آموزان امری زنانه و مادرانه تلقی می‌شده است و می‌شود.

مزایا و فرصت‌هایی که آموزش مجازی پیش‌روی دانش‌آموزان و دانشجویان گذاشته است اندک نیست، اما درباره اینکه چنین آموزش‌هایی به‌ویژه در دوران ابتدایی تحصیلات به یک وظیفه مادرانه تبدیل شده است، تقریبا هیچ تردیدی وجود ندارد.

تفاوتی که میان این ۲ دوران می‌توان برقرار کرد این است که در دوران آموزش سنتی، مدارس و معلمان نهاد‌ها و افراد‌هایی بودند که بار اصلی تعلیم را در کنار پرورش برعهده داشتند، اما هرچه به زمان حاضر نزدیک‌تر می‌شویم، با اهمیت یافتن نوع و کیفیت یادگیری، مادران بیش از گذشته در فرآیند آموزش دخیل می‌شوند.

تا زمانی که آموزش به صورت رودرو و حضوری جریان داشت، همکاری و مشارکت مادران با مدارس، بر کیفیت تحصیلات و پیگیری وضعیت تحصیلی دانش‌آموزان اثر مثبت داشت، اما با قطع این همکاری حضوری و جایگزین شدن آن با گوشی‌ها، تبلت‌ها و صفحه‌های مجازی، مادران در جبهه آموزش و در صف اول افراد مؤثر بر آموزش رسمی قرار گرفتند. مادران و زنان علاوه بر ایفای وظایف سنتی خود در خانه، حالا با دل‌مشغولی تازه‌ای دست به‌گریبان‌اند که چالش‌های متعددی در برابر آن‌ها قرار داده است.

مهم‌ترین چالشی که آموزش مجازی پیش روی مادران و زنان قرار داده است کیفیت پایین آموزش و نگرانی از ارزیابی نشدن صحیح جایگاه فرزندان است. درست است که کلاس و تخته‌سیاه جای خود را به صفحه‌کلید و کلیپ داده است، اما واقعیت این است که این تغییر ابزار تحول چندانی در حوزه آموزش به وجود نیاورده است. در بیشتر مدارس کشور هنوز هم آموزش به شکل سنتی جریان دارد و استفاده از فناوری بسیار کمرنگ است.

از سوی دیگر، تغییر شیوه تدریس از سنتی به حالت مجازی و آنلاین برای معلمان نیز معضل محسوب می‌شود، زیرا آنان را مجبور به تغییر شیوه تدریس و مدیریت زمان می‌کند.

تهیه محتوایی نیز که هم برنامه درسی را پوشش دهد هم دانش‌آموزان را درگیر خود کند چالش‌برانگیز است، زیرا تا وقتی دانش‌آموزان آموخته‌های خود را تمرین نکنند، یادگیری نمی‌تواند به اهداف کامل آموزشی و پرورشی خود برسد. گاهی محتوای آنلاین نظری است و اجازه نمی‌دهد دانش‌آموزان تمرین کنند و به صورت مؤثر دروس را بیاموزند. از سوی دیگر، معلم نیز ابزار ارزیابی درست از عملکرد دانش‌آموز را ندارد. این مسئله به پیچیدگی آموزش مجازی و دل‌نگرانی‌های مادران می‌افزاید.

چالش مهم دیگر پیش‌روی مادران دل‌نگرانی از وضعیت جسمانی و سلامت روانی فرزندانشان است. بیشتر محصلان در سن بازی هستند و نیاز دارند بخشی از آموزش‌ها را از طریق بازی و حضور در محیط اجتماعی بیاموزند و در همان حین، نیاز‌های مربوط به سلامت جسم و روان از طریق بازی با هم‌سالانشان را برطرف کنند. این در حالی است که به باور محققان استفاده زیاد از تلفن همراه می‌تواند موجب سردرد، اضطراب، اختلالات خواب، اختلال در تمرکز، مشکلات بینایی و هم‌چنین درد‌های بدنی و مشکلات اسکلتی‌عضلانی شود که در پیامد‌های آن سال‌های آینده آشکار می‌شود.

مهارت ضعیف استفاده از فناوری نیز جزء نگرانی‌های مادران دانش‌آموزان مقطع ابتدایی است. برخی مادران با فضای مجازی و طریقه ایمن‌سازی آن برای فرزندانشان آشنایی کامل ندارند. هم‌چنین به علت مهارت پایین خود در استفاده از شبکه‌های رسمی موجود، نمی‌توانند به شیوه‌ای مؤثر بر عملکرد درسی کودک نظارت کنند.

در ادامه، می‌توان به چالش‌های اقتصادی همچون افزایش هزینه‌های تحصیل به‌ویژه در مناطق کم‌برخوردار اشاره کرد که آن هم باری دوچندان بر دوش خانواده‌ها به‌ویژه مادران و زنان می‌گذارد. اما نکته مهم این است که نهاد‌های رسمی آموزشی، همان‌گونه که درباره محتوای آموزشی برای کودکان و دانش‌آموزان فعالیت می‌کند، توجهی ویژه نیز به زنان و مادران در دوران آموزش مجازی داشته باشند.

طراحی و اجرای دوره‌های آموزشی برای مادران ضرورت دارد. آشنایی با نحوه ایمن‌سازی صفحات مجازی و هم‌چنان محتوای دروسی که به‌روز و جدید می‌شوند، از مهم‌ترین نیاز‌هایی است که می‌تواند بخشی از دغدغه‌های مادران را برطرف کند. جان کلام اینکه که مهرماه دیگر آغاز سال تحصیلی برای دانش‌آموزان به‌تن‌هایی نیست. شاید شروع دغدغه‌ها و چالش‌هایی برای مادران و زنانی باشد که آن‌ها نیز در نیاز به توجه و آموزش، نیازمند توجه هستند.