درباره استارت‌آپ مشهدی «پوکو» که می‌خواهد سرانه مطالعه کشور را ۱۰ برابر کند
استارت‌آپ مشهدی «پوکو» هدف خود را تغییر ذائقه کودکان و عادت دادن آن‌ها به مطالعه قرار داده است، هدفی که سال‌هاست سازمان‌ها و نهاد‌های دولتی و نیمه‌دولتی در انجام آن موفقیت چندانی نداشته‌اند. با هشام میرکریمی، بنیانگذار و جمال جاویدی، هم‌بنیان‌گذار مجموعه پوکو، گفتگو کرده‌ایم تا ببینیم این گروه جوان چه برنامه‌ای برای رسیدن به هدف خود در سر دارد.
علیرضا وفایی نیا | شهرآرانیوز - میزان سرانه مطالعه در کشورمان همیشه یکی از موضوع‌های مورد بحث در حوزه فرهنگی بوده است و شاهد آمار‌های متفاوتی درباره آن هستیم. گاهی آن را حدود ۲ دقیقه در روز نیز اعلام می‌کنند. بعضی آمار‌ها میزان آن را ۸ تا ۱۰ دقیقه محاسبه می‌کنند و بعضی‌ها هم از سرانه هجده‌دقیقه‌ای مطالعه مردم کشورمان در روز می‌گویند. البته کار دشواری نیست که با نگاهی به جامعه اطرافمان متوجه شویم اوضاع مطالعه به‌ویژه در زمینه کتاب‌های غیردرسی شرایط چندان مطلوبی ندارد.
شاید مهم‌ترین علت این مسئله به این موضوع برگردد که بسیاری از ما در کودکی به مطالعه کردن عادت نمی‌کنیم و آغاز کتاب به دست گرفتنمان به شروع دوران تحصیل برمیگردد. در این وضعیت، یک استارت‌آپ مشهدی قدم در مسیر تغییر این شرایط گذاشته و هدف خود را تغییر ذائقه کودکان و عادت دادن آن‌ها به مطالعه قرار داده است، هدفی که سال‌هاست سازمان‌ها و نهاد‌های دولتی و نیمه‌دولتی در انجام آن موفقیت چندانی نداشته‌اند. با هشام میرکریمی بنیانگذار و جمال جاویدی، هم‌بنیان‌گذار مجموعه پوکو، گفتگو کرده‌ایم تا ببینیم این گروه جوان چه برنامه‌ای برای رسیدن به هدف خود در سر دارد.
آغاز داستان پوکو
شروع آشنایی این دو به سال ۸۹ در حوزه هنری مشهد برمیگردد و به گفته جاویدی، چند نفر از جمع آن زمان، اکنون در تیم این استارت‌آپ مشغول فعالیت هستند: جرقه اصلی شکل‌گیری این مجموعه به سال ۹۵ برمیگردد، زمانی که من تجربه چند کار مختلف استارت‌آپی را داشتم و هم‌زمان هشام میرکریمی (طراح و مدیر هنری) وارد حوزه کتاب کودک خارجی، بازطراحی و انتشار آن‌ها و همکاری با سایر انتشارات شده بود.
او تا آن زمان بیش از ۲۰ عنوان پرفروش وارد بازار کتاب فیزیکی کرده بود، او در سال ۹۶، هجده عنوان از کتاب‌های شهر لگو را با نام انتشارات پوکو به چاپ رسانده و توسط پخش ققنوس در سراسر کشور توزیع کرده بود که با توجه به محتوای مهارت‌های اجتماعی و آشنایی با مشاغل، این کتاب‌ها برای بچه‌ها با استقبال زیادی روبرو شد. پس از آن به این فکر افتاد که با توجه به افزایش روزافزون هزینه کتاب، چطور می‌توان هزینه دسترسی به کتاب‌های کودک را برای خانواده‌ها کاهش داد. این موضوع باعث شد ایده عرضه کتاب‌های روز دنیا در حوزه کودک در بستر اپلیکیشن به ذهن ما برسد و داستان جدید پوکو آغاز شود. سال ۹۷ شکل‌گیری پوکو جدی‌تر شد و شروع کردیم به جمع کردن تیم ترجمه و گرافیست‌ها.
حوزه کتاب کودک و نوجوان در صنایع خلاق ایران هنوز یک صندلی خالی شمرده می‌شود و هیچ راه‌حل جامع و خلاقانه‌ای برای پر کردن این صندلی ایجاد نشده است. به همین دلیل، تصمیم گرفتیم پوکو را به راه حلی برای پر کردن این جای خالی تبدیل کنیم. از اواخر سال ۹۸ کار به صورت جدی‌تر ادامه پیدا کرد و امروز استارت‌آپ ما یک گروه چهل‌وهفت‌نفره با ۲۰ تخصص مختلف است.
کتاب و دنیایی از خدمات گوناگون
تا امروز بیش از ۱۲۰۰ عنوان کتاب از بهترین مجموعه‌های مناسب کودکان در اپلیکیشن پوکو قرار گرفته است. البته به گفته جاویدی، کتاب‌های الکترونیکی تنها بخش خدمات این برنامه نیست: کتاب‌های سخن‌گو یکی از بخش‌های برنامه است و برای کودکانی که هنوز سواد خواندن ندارند، طراحی شده است. در این بخش، کودک کتاب را باز و راوی مورد نظرش را انتخاب می‌کند. پس از آن، راوی کتاب را برای کودک می‌خواند و به طور خودکار ورق می‌زند. با این قابلیت، حتی زمانی که پدر و مادر وقت آزاد برای کتاب خواندن برای فرزندشان ندارند کودک می‌تواند به مطالعه بپردازد.
جالب است بدانید در شهریور امسال بچه‌هایی که هنوز به سن مدرسه رفتن نرسیده بودند، در برنامه ما به طور میانگین ۱۳۴۸ صفحه کتاب را با استفاده از همین قابلیت مطالعه کردند. هم‌چنین در اپلیکیشن، نسخه زبان اصلی همه کتاب‌ها را هم قرار دادیم تا بچه‌هایی که کلاس زبان می‌روند بتوانند بدون نیاز به پرداخت هزینه‌های بالای کتاب‌های زبان اصلی، آن‌ها را هم در بستر اپلیکیشن ما مطالعه کنند و به یادگیری خود سرعت ببخشند.
به گفته جاویدی، بخش پادکست از دیگر خدمت‌های برنامه آن‌ها به کاربران است: در این بخش، تیم ما چند برنامه جذاب با موضوع خلاقیت و مهارت‌های اجتماعی تألیف کرده است و هر هفته یک قسمت از آن‌ها را منتشر می‌کنیم. این پادکست‌ها که به صورت رایگان در اختیار کاربران قرار می‌گیرند، تا امروز حدود ۶۷ هزار بار شنیده شده‌اند. مسابقه هم از دیگر بخش‌های پوکو است که در آن، هر هفته بچه‌ها وارد مسابقه می‌شوند و به پرسش‌هایی که از داخل کتاب‌ها طراحی شده است پاسخ می‌دهند و جایزه‌های مختلفی به آن‌ها تعلق می‌گیرد.
اگر در اطراف خود بچه کوچکی داشته باشید، حتما یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های شما کنترل فرزندتان در استفاده از شبکه‌های احتماعی است. به گفته هم‌بنیان‌گذار این استارت‌آپ مشهدی، آن‌ها برای حل این مسئله هم به دنبال راه حلی بوده‌اند: اینستاکو یکی دیگر از قسمت‌های برنامه ماست که فضایی شبیه به اینستاگرام دارد با این تفاوت که همه ویدئو‌های موجود در آن مناسب کودکان است و والدین می‌توانند با خیال راحت اجازه استفاده از ویدئو‌های سرگرم‌کننده و آموزشی آن را به فرزندانشان بدهند.
در کنار این موضوع، بچه‌ها با فعالیتشان در برنامه و خواندن کتاب و شنیدن پادکست‌ها و شرکت در مسابقه‌ها امتیاز می گیرند، امتیاز‌هایی که می‌توانند با استفاده از آن‌ها به بخش فروشگاه رفته و اسباب‌بازی‌های مختلف را برای خود خریداری کنند.
مردمی که عاشق کتاب خواندن هستند
۳۵ هزار نصب از ابتدای تیرماه 1400 تا امروز، آن هم بدون انجام تبلیغات خاص، نشان‌دهنده موفق بودن این برنامه مشهدی در ارتباط با جامعه است، موضوعی که جاویدی با اشاره به آن می‌گوید: متوسط گذراندن زمان کاربران در برنامه ما هم حدود ۱۹ دقیقه در روز است که برای یک برنامه کتاب‌خوان عدد بسیار چشمگیری به شمار می‌رود.
نکته جالب در این بین، ارتباطی است که بچه‌ها با این برنامه برقرار کرده‌اند و به نوعی پوکو را دوست مجازی خودشان می‌شناسند. روزانه ده‌ها پیام ویدئویی و متنی از بچه‌ها و خانواده‌هایشان دریافت می‌کنیم. در این پیام‌ها بچه‌ها از کتاب خواندنشان برای ما فیلم می‌گیرند. بعضی‌ها نقاشی می‌فرستند و حتی تعدادی از آن‌ها داستان‌هایی را که نوشته‌اند را برای ما ارسال می‌کنند.
بعضی از والدین کتاب‌هایی را که هنوز در پوکو سخن‌گو نشده‌اند می‌خوانند و برای ما می‌فرستند. هم‌چنین بیش از ۵۰ مترجم از سراسر کشور پیام داده و اعلام کرده‌اند می‌خواهند در ترجمه کتاب‌های بیشتر به ما کمک کنند. شخصیت‌های فرهنگی مهمی مثل دکتر یاحقی، دکتر مسعودی و استاد هیرمندی هم تا امروز از پوکو حمایت کرده و پیام‌هایی محبت‌آمیز برای ما فرستاده‌اند. حتی اداره‌های دولتی مثل اداره ارشاد خراسان و وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی در صدور مجوز نشر به ما کمک زیادی کردند.
علاقه‌مندان به فرهنگ و مطالعه در سازمان صدا و سیما و ساترا هم بی‌دریغ به ما راهنمایی و مشورت دادند و در زمینه گرفتن مجوز‌ها همکاری بسیار خوبی با ما داشتند. هم‌بنیان‌گذار این مجموعه مشهدی میزان استقبال کاربران از برنامه در این مدت کوتاه را نشان‌دهنده علاقه زیاد مردم به حوزه کتاب می‌داند: اتفاقات این چند ماه بیش از قبل به مانشان داد که مردم ایران عاشق کتاب و ادبیات هستند.
تقریبا همه پدر‌ها و مادر‌ها علاقه‌مندند که فرزندانشان به مطالعه عادت کنند. در شهرستان‌ها و روستا‌های دورافتاده‌ای که حتی کتاب‌فروشی ندارند، امروز با وجود پوکو، بچه‌ها می‌توانند صد‌ها کتاب برای خود داشته باشند. امروز کتاب‌خوان‌هایی حرفه‌ای در روستا‌های بندرعباس، ارومیه، اهواز، زاهدان و یزد در برنامه داریم و از اینکه در کشوری هستیم که مردم آن تا این اندازه عاشق کتاب خواندن هستند لذت می‌بریم.
به دنبال بهبود سرانه مطالعه
صحبت از آینده که می‌شود، جاویدی از اهداف و برنامه‌های بزرگی مثل کمپین اهدای ۳۰۰ میلیون جلد کتاب که در آینده دارند می‌گوید: هم‌زمان با انتشار برنامه اعلام کردیم که شخصیت‌های فرهنگی، هنرمندان، کارخانه‌های مختلف، سازمان‌ها و تمام نهاد‌ها و افرادی که مخاطبانی دارند، می‌توانند به این پویش بپیوندند و از طرف خودشان به هرکدام از مخاطبان خود ۹ جلد کتاب در بستر پوکو هدیه دهند. تا امروز هم ۳۹ هزار کتاب رایگان در این کمپین اهدا شده است.
هدف بزرگ بعدی که مجموعه پوکو در نظر دارد، رایگان شدن برنامه و کمک به بهبود سرانه مطالعه کشور است: در راستای تحقق هدف اصلی‌مان، یعنی ۱۰ برابر کردن سرانه مطالعه روزانه در ایران، تصمیم داریم هر وقت به ۴ میلیون مخاطب، یعنی یک‌پنجم جامعه بالقوه مخاطبانمان، رسیدیم، در صورتی که هزینه‌ها به ما اجازه بدهد، استفاده از پوکو را برای همیشه رایگان کنیم.
در کنار این موضوع و با توجه به اقتصاد ضعیفی که در حوزه نویسندگی و ترجمه در کشور شاهد آن هستیم، یکی دیگر از اهداف ما این است که با افزایش حجم تولیداتمان بتوانیم در کنار افزایش قدرت انتخاب بچه‌ها و پوشش تنوع سلیقه‌های مختلف، بازاری باثبات، سودده و دائمی برای نویسنده‌ها و مترجم‌های کودک به عنوان مهم‌ترین بازیگران این حرکت فرهنگی به وجود آوریم.
دانلود اپلیکیشن «پوکو»
در ادامه بخوانید
«نوبان» استارت‌آپی که به دنبال ارتباط آسان بیماران با پزشک و مراکز درمانی است
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
