نگاهی به برخی از آثار نوشتاری شهید آیت ا... سید عبدالکریم هاشمی‌نژاد

شهرآرانیوز - شخصیت شهید هاشمی‌نژاد بر کمتر کسی پوشیده است، همان بزرگمردی که امام فقید او را خلفی صالح برای اسلاف سابقینش، ائمه طاهرین (ع) معرفی می‌کند و رهبر فرزانه انقلاب حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای (دام ظله) او را برادری برای خود و پدری دلسوز برای مردم خطه خراسان می‌داند. او در طول زندگی بابرکتش آثاری درخشان به رشته تحریر در آورد که در اینجا برخی از این کتاب‌ها را معرفی خواهیم کرد.

قرآن و کتاب‌های دیگر آسمانی

مسائلی که در این کتاب مورد بحث قرار گرفته موضوع یک سلسله سخنرانی است که در مدت ده شب در حسینیه ارشاد تهران ایراد گردیده است. در این گفتار بین قرآن و کتاب‌های دیگری که اکنون به نام کتاب‌های آسمانی در دسترس ماست، مقایسه‌ای کوتاه انجام شده و مباحثی چند مورد بررسی قرار گرفته است. سید هاشمی‌نژاد طی این سخنرانی‌ها ضمن بحثی مقدماتی درباره نبوت و لزوم اعجاز انبیا، جنبه‌های مختلف اعجاز قرآن و نیز چگونگی جمع‌آوری قرآن را مورد بحث و بررسی قرار داده است. سپس به انتقاد و بررسی کتب دیگری که به عنوان کتب آسمانی مطرح هستند پرداخته و انحرافات و تحریف‌هایی را که به آن کتب راه یافته است بیان می‌کند و با بیان اعترافات دانشمندان درباره قرآن، به بحث خاتمه داده‌اند.

عناوین کلی کتاب مذکور که هر عنوان به نوبه خود سرفصل‌های بسیاری را در بر می‌گیرد به شرح زیر است:

دعوت انبیا، چرا معجزات انبیا گوناگون است، قرآن یا معجزه دائمی پیغمبر اسلام، اعجاز قرآن از جنبه‌های گوناگون، آیا قرآن تحریف شده است، کتاب‌های عهد جدید هم آسمانی نیست، محتویات عهدین درباره خداوند، قرآن خداوند را چگونه می‌شناسد، پیامبران از دیدگاه قرآن و کتاب‌های دیگر آسمانی، عهدین درباره انبیا چه می‌گویند، آیا قرآن به انبیا گناه نسبت داده است، و گسترده‌ای را در بر می‌گیرد و مسائل مختلف را مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد و در ادامه مباحث کتاب، راه سوم بین کمونیسم و سرمایه‌داری چاپ شده است.

اسلام و راه سوم

این کتاب متن یک سخنرانی است که توسط سید هاشمی‌نژاد در مجلس جشنی که به مناسبت ولادت حضرت رضا (ع) در مدرسه میرزاجعفر مشهد برگزار گردیده ایراد شده است. در این کتاب شهید جوانمرد به بررسی اختلافات طبقاتی در جوامع انسانی و تاریخ و علل این امر پرداخته و ضمن برشمردن عوارض و نتایج آن، اختلافات طبقاتی را تحت سه عنوان کلی ذیل مورد بحث قرار می‌دهد:

راه اول: سرمایه‌داری و انتقاد به روش آن، راه دوم: کمونیسم و اعتقاد وارده بر آن.
راه سوم: مواضع اسلام در برابر اختلاقات طبقاتی و راه‌هایی که برای از بین بردن آن در اسلام پیشنهادشده است.

ایشان راه سوم بین کاپیتالیسم و کمونیسم را با اینکه کتاب کوچکی بود، به قدری زیبا، به قدری مستند و به قدری ساده، در زمانی نوشتند که اندیشه‌های چپ در مسائل اقتصادی بین نیرو‌های انقلاب خیلی نفوذ کرده بود و بین جوان‌های ما داشت توسعه پیدا می‌کرد.

درسی که حسین به انسان‌ها آموخت

یک بررسی تحقیقی و جامع درباره اصیل‌ترین انقلاب‌های خونین جهان. این کتاب درباره نهضت مقدس حسین (ع) که نه‌تن‌ها یک جنبش اسلامی بلکه حساس‌ترین راز تاریخ انسان است، نوشته شده و جوانب گوناگون این واقعه را مورد بررسی قرار داده است. مباحث این کتاب در سه بخش نگاشته شده است: عواملی که ضرورت نهضت امام حسین (ع) را ایجاب می‌کرد، روش و سیاست خاص فرزند پیامبر (ص) برای رهبری صحیح نهضت و جلوگیری از تحریف آن از سوی حکومت‌های فاسد و دیکتاتور و نقش حیاتی کاروان اسیران در به ثمر رساندن نهضت. این کتاب بر خلاف بیشتر کتاب‌هایی که در آن زمان نگارش می‌شدند که یه واقعه عاشورا می‌پرداختند، به علل پیدایش این قیام می‌پردازد. آغاز آن را از زمان خلیفه سوم بررسی و تحلیل می‌کند تا به قیام عاشورا می‌رسد. این اثر کتابی تحلیلی است که در زمان خود کمتر بدین شکل توسط محققان و نویسندگان، به آن پرداخته شده بود.

مشکلات مذهبی روز

با توجه به توطئه‌های استعماری که در رژیم گذشته برای دور کردن مردم از مسائل مذهبی و زشت جلوه دادن چهره اسلام انجام می‌گرفت، شهید هاشمی‌نژاد برای مقابله با این جریانات و روشن کردن اذهان مردم درباره مشکلات مذهبی که در اثر القائات فرهنگی رژیم به وجود آمده بود، قسمتی از این مشکلات را در این کتاب به صورت پرسش مورد بحث قرار داده و به آن‌ها پاسخ گفته است. در این کتاب سعی شده است پاسخ‌ها تنها بر مبنای منطق و علم باشد تا به خوبی بتواند نقش خود را در حق مشکلات به صورت قانع‌کننده‌ای ایفا کند.

مباحث اصلی کتاب عبارت‌اند از:

حکومت جهانی امام زمان (عج)، طول عمر امام زمان (عج) از نظر زیست‌شناسی و پزشکی، مشکل پیری، چگونه امام زمان (عج) بر جهان غلبه می‌یابد، انتظار فرج یعنی چه، در حکومت امام (عج) چه کسانی محکوم به مرگ می‌شوند، کتاب جدید چیست، سن ازدواج برای دختر و پسر، آیا وجدان می‌تواند جایگزین دین شود، آیا تربیت می‌تواند نقش دین را ایفا کند، آزادی علمی و حرمت خواندن نشریات گمراه‌کننده.

مناظره دکتر و پیر

شهید هاشمی‌نژاد در سال ۱۳۳۷ کتاب مناظره دکتر و پیر را به صورت داستان می‌نویسد، کاری که بی‌شک تا آن زمان میان روحانیون بی‌سابقه بود. در کتاب دکتر و پیر، با یک داستان ساده مواجه می‌شویم. پیری هست که نماینده یک عالم دینی محسوب می‌شود و می‌توانیم بگوییم خود مرحوم هاشمی‌نژاد است. اما چون خیلی جوان بوده، ترجیح می‌دهد یک پیر را نماد اندیشه‌اش قرار دهد. این پیر در قطاری با یک دکتر آشنا می‌شود.

دکتر در این داستان نماد یک دانشگاهی ناآشنا با اندیشه‌های دینی است، اما دانشمندی است که عناد هم ندارد، دوست دارد تفحص کند و با صحبتی که با این پیر آغاز می‌کند سعی می‌کند خودش را با مفاهیم غریب و ناآشنا مأنوس کند. البته این پیر هم با صحبت‌های دلنشین و به زبان او سعی می‌کند صحبت کند. آنچه او در مورد آن در این کتاب بشارت داده بود، یعنی بازگشت به اسلام و ایمان، که در سال ۱۳۵۷ یعنی ۲۰ سال بعد با پیروزی انقلاب اسلامی رخ داد. سال ۳۷ ساواک جلو انتشار این کتاب را می‌گیرد.

هستی بخش

شهید بزرگوار هاشمی‌نژاد در مورد هدف از نگارش این کتاب در صفحه ۲۰ همین کتاب می‌فرماید: «جمعی از دوستان دانشجوی من مرکب از دانشکده‌های الهیات، علوم پزشکی و ادبیات از من خواستند که جلسات بحثی را درباره شناخت مسائل انتقادی و قوانین عملی اسلام برای آنان به وجود آورم تا بر ایمان خلل‌ناپذیر آن‌ها نسبت به اصالت همه جانبه این مکتب افزون شود و هم آنان را برای دفاع مستدل و منطقی از واقعیات و حقایق اسلام در برابر افکار مادی و ماتریالیستی و آرا و عقاید گوناگون آماده سازد.»

این کتاب که بر اساس بحث‌های ذکرشده شکل گرفته، مباحث زیر را شامل می‌شود:
چرا باید خدا را بشناسیم، خداشناسی با اولین اصل اعتقادی، شگفتی‌های خلقت در بدن انسان، حیوانات و نظامی که بر آن‌ها حکومت می‌کند، نگاهی به دنیای اسرارآمیز میکرب‌ها و گیاهان، نگاهی به آفرینش گیاهان، کرات آسمانی و اسرار آفرینش آن‌ها، زمین یا بستر زندگی ما، این همه نظم در پدیده‌های جهان از کجاست، نکته‌ای جالب در برهان نظم، فطرت یا طبیعی‌ترین راه برای شناخت خداوند، حادث بودن جهان، ممکن و واجب.