کم‌آبی تابستانه پیش روی مشهد

محمد کاملان | شهرآرانیوز؛ امسال نه در ۳ ماه ابتدایی سال و فصل بهار خبری از بارش بود و نه در فصل پاییز. البته در ۲ سال گذشته هم تقریبا وضعیت بارش‌ها به همین شکل بوده است و کارشناسانی که پیش از این مدعی شده بودند که ایران وارد ترسالی شده است و باید با خشک سالی خداحافظی کنیم، حرفشان را پس گرفته اند و حالا می‌گویند که سایه شوم خشک سالی قرار نیست به این زودی‌ها دست از سر ایران و استان‌های خشک‌تر مثل خراسان رضوی بردارد.

آمار و ارقام نشان می‌دهد که اوضاع آب و بارش در استان سال به سال بدتر می‌شود؛ این قدر که متولیان امور آب و کشاورزی مدعی شده اند که این وضعیت دست کم در نیم قرن و حتی ۶۰ سال گذشته بی سابقه است و اگر اوضاع مرتب نشود، استان با کمبود شدید منابع آبی روبه رو می‌شود.

مدیرعامل آب منطقه‌ای خراسان رضوی هم در تازه‌ترین صحبت هایش گفته است که ظرفیت سد‌های آب آشامیدنی مشهد ۵۰ درصد کاهش داشته است و در اوج مصرف تابستان، مشهد با کمبود شدید آب آشامیدنی دست وپنجه نرم خواهد کرد.

اوضاع واحوال بارش باران در مشهد هرسال بدتر و سایه کم آبی و خشک سالی روی شهر سنگین‌تر می‌شود. تقریبا ۳۰ درصد از حجم بارش‌های سالانه متعلق به فصل پاییز است و براساس جدولی که اداره کل هواشناسی خراسان رضوی منتشر کرده است، از اول مهر سال ۱۴۰۰ تا ۲۴ آذر و درحالی که بیش از ۵ روز تا پایان فصل پاییز نمانده است، در مشهد فقط ۱۴ میلی متر باران باریده و پارسال و دقیقا در همین بازه زمانی سهم شهر از بارش‌های پاییزه نزدیک به ۳۶.۴ میلی متر بوده است.

این آمار‌ها نشان می‌دهد که امسال و در مقایسه با پارسال و حتی دوره آماری شصت ساله، بارش باران در مشهد بیش از ۲۲ درصد کاهش داشته است.

کاهش ظرفیت سد‌های استان

کاهش شدید بارش باران در پاییز و کم بارشی ۱۵ ماه گذشته باعث شد تا آورده رودخانه‌ها به شدت کم شود و حالا اولین ثمره این اتفاقات زنجیره ای، کاهش پنجاه درصدی ظرفیت سد‌هایی باشد که آب آشامیدنی مشهد را تأمین می‌کنند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی در گفتگو با خبرگزاری صداوسیما با بیان اینکه کل مساحت خراسان رضوی در وضعیت خشک سالی قرار گرفته است، گفت: در کلان شهر مشهد ۵سد بزرگ آب آشامیدنی وجود دارد که پارسال در چنین روزی ظرفیت این سد‌ها حدود ۶۳۰میلیون مترمکعب بوده، درحالی که امسال این رقم به ۳۲۰میلیون مترمکعب رسیده و ظرفیت این سد‌ها حدود ۵۰ درصد کاهش داشته است.

خشک‌ترین روز‌های ۶۰ سال اخیر

محمد علایی با اشاره به کاهش بارش شهر مشهد در مقایسه با پارسال افزود: مشهد در خشک سالی خیلی شدید قرار دارد و کاهش بارش نسبت به پارسال و میانگین در مشهد خیلی کمتر است.

پارسال سال بسیار خشکی بود و میانگین بارش در خراسان رضوی به ۱۱۰میلی متر رسیده و این یعنی ۵۰درصد نسبت به میانگین بارش درازمدت کاهش داشته است.

از اول مهر امسال تا امروز درمجموع ۱۰میلی متر بارش داشتیم که نسبت به پارسال که خشک‌ترین سال در ۶۰سال گذشته بوده، ۵۰درصد کاهش داشته، یعنی امسال از پارسال هم خشک‌تر است.

سال آینده مشکل آب داریم

وی در ادامه و با بحرانی توصیف کردن وضعیت آب‌های زیرزمینی، تصریح کرد: وضعیت بحرانی آب‌های زیرزمینی را در استان تجربه می‌کنیم. در سال‌های حدود ۸۵درصد آب استان را از منابع زیرزمینی برداشت می‌کردیم که این رقم در سال‌های خشک تا حدود ۹۷درصد می‌رسد.

علایی ادامه داد: مشهد در سال۱۴۰۱ به خصوص در اوج مصرف، یعنی تابستان، با کمبود شدید آب آشامیدنی روبه رو خواهد بود. با این حال قرار نیست آب جیره بندی شود. راهش این است که همه در مصرف آب مدیریت کنیم.

سطح زیرکشت باید کم شود

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی خواستار کاهش مساحت زیرکشت زمین‌های کشاورزی شد و گفت: حدود ۸۴درصد آب استان را بخش کشاورزی برداشت می‌کند.

از چندسال گذشته در اجرای سند همیاران، اقدامات خوبی انجام شده است، اما خشک سالی آن‌ها را به شدت تهدید می‌کند و نیاز است همه به خصوص کشاورزان دست به دست ما بدهند.

از کشاورزان می‌خواهیم در سطح کشت محصولات تجدیدنظر کنند. نمی‌توانیم آب لازم برای کشاورزی را که سال‌های گذشته از چاه‌ها تأمین می‌شد، امسال و سال آینده در اختیارشان قرار دهیم و باید مساحت کاشت را کاهش دهند.