خطبه فدکیه در میراث یهودیان قرائیم

به گزارش شهرآرانیوز - خطبه فدکیه مواضع سیاسی حضرت فاطمه (س) علیه نظام حاکم و سرزنش مصادره کنندگان فدک و خلافت را دربردارد. در این خطبه بر ایجاد وحدت در جامعه اسلامی و دوری از تفرقه و نفاق، ذیل پذیرش امامت و ولایت اهل بیت (ع) تأکید شده است. این خطبه به دلیل دربرداشتن مجموعه‌ای از معارف در زمینه‌های توحید، معاد، نبوت و بعثت پیامبر اسلام (ص)، عظمت قرآن، فلسفه احکام و ولایت، از نفیس‌ترین میراث‌های دینی حضرت فاطمه (س) معرفی شده است.

محدثان از دیرباز به نقل این خطبه در میراث اسلامی اهتمام ورزیده اند. ابن طیفور، عالم بزرگ اهل سنت متوفای ۲۸۰ قمری در کتاب «بلاغات النساء» این خطبه را نقل کرده است.
پس از او نیز بسیاری از مورخان و حدیث نگاران این خطبه مهم حضرت فاطمه (س) را نقل کرده اند و نسخه‌های خطی این

خطبه در میراث اسلامی برجای مانده است. تاکنون پژوهش‌های مختلفی در مورد نسخه‌های اسلامی موجود در جنیزه‌های یهودیان قرائیم و ارتباط آنان با سنت اسلامی، انجام شده است.

جنیزه در اصطلاح به صندوق خانه یا پستوی هر کنیسه یا هر مکان دیگری گفته‌ می‌شود که نوشته‌های دینی حاوی نام‌های خداوند را در آن‌ می‌اندازند. بنابر شریعت یهودی، همچون رسوم رایج میان مسلمانان و قبطیان،  کتاب‌های مقدس صدمه دیده و پاره‌ای  را که  دیگر استفاده‌ نمی‌شوند را نباید نابود کرد بلکه باید آن‌ها را در اتاق مخصوصی که بدین منظور تعبیه شده نگه داشت تا بعدا در سرداب یا مقبره‌ای به خاک سپرده شوند.

از جمله آثار بسیار مهم و ارزشمند این مجموعه ها، اوراق کهن پراکنده‌ای است که در مجموعه شاختر بوده که اکنون در کتابخانه دانشگاه کمبریج با این خصوصیات نگهداری می‌شود این نگاشته کهن که به دوره فاطمی برمی گردد (حدود قرن ۵-۶) شامل ۸ برگه می‌شود که با خط عربی و عبری نوشته شده است.

متن عربی دو نقل مهم شیعی را شامل می‌شود: «خطبه فدکیه»، و «حدیثی در فضیلت امیرالمؤمنین علیه السلام». نکته جالب توجه اینکه این دو متن همراه با سند نقل شده اند از این رو بهتر می‌توان خاستگاه آن را پیدا کرد.