مُحَرَّمُ‌الحَرام اولین ماه سال هجری قمری است. دلیل نام‌گذاری این ماه، حرام‌بودن جنگ در آن ذکر شده است. واقعه کربلا که منجر به شهادت امام‌حسین(ع) و یارانش شد، در ماه محرم سال ۶۱ق اتفاق افتاده است. شیعیان هر سال از ابتدای این ماه سوگواری می‌کنند.
مُحَرَّمُ‌الحَرام یا مُحَرَّم اولین ماهِ سال در تقویم هجری قمری است. این ماه را از آن جهت محرم نامیده‌اند که در آن جنگ و غارت حرام بود.

ماه عزاداری شیعیان

پس از شهادت امام‌حسین (ع) در محرم سال ۶۱قمری، این ماه برای شیعیان به ماه عزا تبدیل شده است. امامان معصوم(ع) و شیعیان آن‌ها به برگزاری مراسم عزاداری در این ماه همت می‌ورزیده‌اند. در حدیثی از امام‌رضا(ع) آمده است: «چون ماه محرم فرا می‌رسید، کسی پدرم را خندان نمی‌دید و اندوه و حزن پیوسته بر او غالب می‌شد تا روز عاشورا. آن روز، روز مصیبت و حزن و گریه او بود و می‌گفت: امروز روزی است که حسین(ع) شهید شده است.»

گرامیداشت محرم و یادآوری رشادت شهدای کربلا نزد مردم مسلمان ایران از اهمیت زیادی برخوردار است؛ مراسم عزاداری در ایران هرسال از اولین روز محرم آغاز می‌شود و تکیه‌خانه‌ها، حسینیه‌ها، مساجد و خانه‌ها میزبان عزاداران حسینی هستند.

تاسوعا و عاشورای حسینی در ایران تعطیل رسمی است و هیئت‌های عزاداری از صبح در خیابان‌های شهرهای مختلف ایران عزاداری و نوحه‌سرایی می‌کنند. برپایی مراسم عزای سرور و سالار شهیدان در میان مردم مسلمان ایران، افغانستان، پاکستان، آذربایجان و کشورهای دیگری که مسلمانان در آن زندگی می‌کنند، از اهمیت زیادی برخوردار است.

وقایع مهم ماه محرم

در ادامه به وقایع مهم ماه محرم اشاره می‌شود:
- ورود امام‌حسین(ع) و یارانش به سرزمین کربلا در سال ۶۱قمری سرآغاز حادثه عاشورا بود؛
- درگذشت حضرت آدم(ع)؛
- شهادت حضرت یحیی(ع)؛
- جلوگیری از دستیابی اهل‌بیت امام‌حسین(ع) به آب به دستور عمربن‌سعد؛
- تاسوعا و شب عاشورا روزی که دشمن، حسین‌بن‌علی‌(ع) و یارانش را در کربلا محاصره کرد و برای جنگ با آن‌ها اجتماع کرد. امام‌حسین(ع) شب را از دشمن مهلت گرفت تا به عبادت و دعا بپردازد؛
- روز عاشورا روز شهادت امام‌حسین(ع) و یارانش در سال ۶۱قمری است؛
- شام غریبان؛
-انفجار بمب در حرم امام‌رضا(ع) در سال ۱۴۱۵ق؛
- حرکت‌دادن اسیران کربلا به‌سوی کوفه در سال ۶۱ق؛
- شهادت امام‌سجاد(ع) در سال ۹۴ یا ۹۵ق. بنا بر قول دیگر شهادت ایشان ۲۵محرم است؛
- حرکت اسیران کربلا به‌سوی شام در سال ۶۱ق؛
- بمب‌گذاری و تخریب حرم عسکریین(ع) در سامرا در سال ۱۴۲۷ق؛
- محاصره مکه و سنگ‌باران کعبه به‌وسیله سپاهیان یزیدبن‌معاویه در سال ۶۴ق؛
- تبعید امام‌جواد(ع) به بغداد در سال ۲۲۰ق.