مروری بر اقدامات مدیریت‌شهری برای گسترش فضای سبز به‌بهانه روز درختکاری

تکتم جاوید | شهرآرانیوز؛ ۱۵ اسفندماه امسال نیز همچون سال‌های گذشته سنت درخت کاری با کاشت ۲ هزار اصله درخت در مناطق مختلف مشهد اجرا می‌شود. قرار است امروز ۳۳۰ هزار اصله درخت توسط شهروندان کاشته شود که به طور حتم در بهبود محیط زیست، پاک سازی، تلطیف هوا و کاهش آلاینده‌های محیطی شهرمان مؤثر است. آمار‌ها می‌گویند که امسال ۳۴ هزار و ۲۲۳ شهروند در طرح توزیع رایگان نهال شرکت کرده اند که حدود دوبرابر تعداد درخواست‌های ثبت شده سال گذشته است. برای توضیح بیشتر نحوه کاشت این درخت‌ها و احیای فضای سبز مشهد هم زمان با روز درخت کاری با حسین مختاری، مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری مشهد، گفتگو کرده ایم.

۴۰۰ هکتار نهال کاری طی ۲ سال اخیر

«نخستین گام مدیریت شهری که نشانه عزم جدی برای اصلاح آسیب‌ها و تخریب‌های گذشته و حفظ تعادل اکوسیستم ارتفاعات شهر است، کاشت بیش از یک‌و نیم میلیون درخت از گونه‌های بومی و مقاوم با مصرف آب کم در کمربند سبز شمالی و جنوبی شهر بود.» مختاری در توضیح تکمیلی حرف خود می‌گوید: اکنون مساحتی بالغ بر ۳۵۲۲ هکتار از کل مجموعه کمربند سبز شهر، نهال کاری شده که بالغ بر ۴۰۰ هکتارش در سال‌های ۹۹ و ۱۴۰۰ به انجام رسیده و عملیات اجرایی ۸۰۰ هکتار دیگر نیز در دست اجراست.

وی ادامه می‌دهد: مدیریت شهری کلان شهر مشهد با توسعۀ کمی و کیفی بوستان‌های شهری و محلی، کمربند سبز شهری و فضای سبز معابر تلاش دارد تا مناظر و چشم انداز‌های سبز شهر را در منظر و دسترس تمام شهروندان قرار دهد. ازاین رو با دستیابی به ۳۰ پارک شهری و ۶۵۳ پارک محلی، سرانه فضای سبز اکنون بیش از ۱۸.۵ مترمربع برای هر نفر است.

به گفته مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری مشهد همپای این اقدامات باهدف کنترل حاشیه نشینی، جلوگیری از تصرفات غیرقانونی در اراضی، احیای رودخانه تاریخی کشف رود و تصفیه و تلطیف هوای شهر، توسعه عملیات اجرایی آماده سازی و درخت کاری پروژه کمربند سبز شمالی در حاشیه کشف رود نیز در دست اجراست.

مختاری به یکی از مهم‌ترین طرح‌های در دست اقدام سازمان با عنوان طرح باغ زندگی و باغ خاطره اشاره می‌کند و می‌افزاید: افتتاح پروژه در اسفندماه سال گذشته در اراضی کمربند سبز جنوبی شهر و ضلع جنوبی پارک بزرگ بهار انجام شد. پس از آن تاکنون ۱۱۳۰ مورد ثبت نام انجام شده و حدود هزار مورد پلاک بر روی درختان موجود یا نهال‌های جدید نصب شده که از این تعداد ۵۰۰ اصله نهال کاشت جدید است. مساحت پروژه ۳۵ هکتار پیش بینی شده که در فاز اول ۱۲.۵ هکتار از آن برای اجرای طرح تحویل داده شده است.
طرح مذکور با رویکرد نام گذاری و ثبت پلاک بر روی درختان موجود یا نهال جدید برای تازه متولدان، تازه مزدوجان، اهداکنندگان عضو «حامیان پیوند» و یادبود گذشتگان باهدف دوستی شهروندان شکل گرفته است.

مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری مشهد خاطرنشان می‌کند: فرایند ثبت نام در این طرح از ابتدا به صورت الکترونیکی طراحی و اجرا شده است. سامانه باغ زندگی و خاطره زیرمجموعه سامانه جامع فضای سبز است و شهروندان می‌توانند در یکی از دو بخش باغ زندگی (تازه متولدان و مزدوجان) و باغ خاطره (درگذشتگان و اهداکنندگان عضو) ثبت نام کنند و در صورت تأیید کارشناس مربوط برای تهیه کارت شناسنامه و پلاک اقدام کنند. در مراسمی که هر ماه در کمربند سبز و پارک بهار برگزار می‌شود کارت و پلاک تحویل شهروند می‌شود.

مختاری یادآور می‌شود: کارت و پلاک حاوی کیو آر کد است و شهروند می‌تواند با اسکن آن مشخصات خود را مشاهده کند. پلاک بر روی درخت یا نهال نصب و کارت تحویل شهروند می‌شود. تاکنون ثبت نام در این طرح رایگان بود، اما از ۲۵ بهمن ماه امسال مقرر شده برای هر ثبت نام ۳۰ هزار تومان از شهروندان دریافت شود.

امداد گیاه با ۴ خودرو

این پروژه باهدف کمک به بهبود وضعیت درختان، افزایش آگاهی شهروندان و مشارکت آن‌ها در حفظ و مراقبت درختان، خدمتگزاری به شهروندان و حفظ و صیانت از درختان در معابر فرعی از سال ۹۷ با یک خودرو آغاز به کار کرده است. از سال ۹۹ کار با تجهیز ۴ دستگاه خودرو تخصصی ادامه یافت. تاکنون تعداد ۲۹۵۱ درخواست از شهروندان در این پروژه ثبت شده که منجر به سم پاشی ۱۳۹۴۸ اصله درخت در شهر شده است.

شهروندان می‌توانند برای سم پاشی درختان مقابل منازل برای کنترل آفات و بیماری ها، ترمیم باغچه و آزادسازی طوقه درختان و همچنین هرس فرم دهی شاخه‌های سرگیر و مزاحم از طریق تماس با سامانه ۱۳۷ درخواست خود را ثبت کنند و با دریافت کد پیگیری، از زمان اقدام واحد جنگل داری شهری مطلع شوند.

همچنین فرایند الکترونیکی شدن پروژه امداد گیاه و ثبت نام از طریق سامانه جامع فضای سبز در جریان است که شهروندان در آینده نزدیک می‌توانند درخواست خود را در سامانه ثبت و همه مراحل اجرای آن را نیز مشاهده و پیگیری کنند.

تحویل نهال رایگان

هرساله تعدادی نهال مثمر و غیر مثمر در هفته درخت کاری به صورت رایگان تحویل شهروندان می‌شود. در سال‌های گذشته برای تحویل نهال به شهروندان نهال‌ها در محل‌هایی در مناطق دپو و شهروندان با مراجعه به این محل‌ها نسبت به دریافت نهال با ارائه کارت ملی اقدام می‌کردند. باتوجه به شیوع بیماری کرونا در اواخر سال ۹۸ این روش تغییر کرد و مقرر شد درخواست شهروندان از روش‌های الکترونیکی دریافت شود. برای این منظور سه مسیر پرتال شهرداری، نرم افزار «شهر من» و سامانه ۱۳۷ در نظر گرفته شد. پس از دریافت درخواست‌های شهروندان نهال‌ها درب منازل شهروندان تحویل می‌شود.

تسهیلات آبیاری، تخفیف در عوارض نوسازی

در این طرح به منظور مشارکت شهروندان در حفظ و نگهداری فضای سبز با مصوبه شورای شهر شهروندانی که نسبت به آبیاری درختان مقابل منازل خود اقدام کنند از تسهیلات تشویقی به صورت تخفیف در عوارض نوسازی سالیانه برخوردار می‌شوند. برای استفاده از این تسهیلات لازم است شهروندان هرسال یک بار در سامانه جامع بخش تسهیلات تشویقی ثبت نام کنند که پس از آن کارشناس سازمان از محل بازدید و برای ثبت تعداد و نوع درختان آبیاری شده در سامانه اقدام می‌کند. سپس اطلاعات مربوط به واحد دریافت عوارض نوسازی ارسال می‌شود و تخفیف مربوط در قبض عوارض شهروند اعمال می‌شود. از سال ۹۰ تاکنون ۲۰۳۰ واحد مسکونی برای آبیاری ۲۰۰۸۳ اصله درخت، مشمول تخفیف شده اند.

مشارکت مردمی در کاشت و نگهداری درختان در معابر فرعی

کاشت نهال رایگان مقابل منازل شهروندان با هدف مشارکت شهروندان در توسعه سرانه فضای سبز شهری و نگهداری از درختان هم از مدت‌ها قبل آغاز شده است. در مراحل ابتدایی ثبت نام تنها به صورت چهره به چهره با مراجعه کارشناسان به درب منازل شهروندان و تکمیل فرم ثبت نام توسط شهروند و تأیید کارشناس انجام می‌شد، اما از اواخر سال ۹۲ سامانه‌ای برای ثبت نام شهروندان طراحی و اجرا شد که تا سال ۹۷ ادامه داشت. از سال ۹۷ با راه اندازی سامانه جامع فضای سبز، سامانه کاشت نهال رایگان هم در این سامانه تعبیه شد. در این سامانه روال کار این گونه است که پس از ثبت درخواست شهروندان، توسط کارشناس سازمان از محل بازدید و در صورت دارابودن شرایط مناسب، کاشت نهال به صورت رایگان انجام می‌شود. پس از کاشت، مسئولیت آبیاری نهال به عهده شهروند متقاضی است.

آمار‌ها می‌گویند از سال ۸۹ تاکنون به تعداد ۹۴۱۲۵ اصله نهال در این طرح کاشته شده است.
همچنین در طرح کاشت و نگهداری نهال در ادارات و سازمان ها، تأمین نهال و کاشت آن بر عهده سازمان پارک‌ها و آبیاری و نگهداری از نهال‌ها و درختان بر عهده اداره یا سازمان مدنظر است. از سال ۱۳۹۱ تاکنون تعداد ۱۶۵۳۴۸ اصله نهال کاشته شده است.