یادی از درگذشتگان جامعه ادبی خراسان در سال ۱۴۰۰

به گزارش شهرآرانیوز - خراسان در سال ۱۴۰۰ چندتن از نویسندگان و پژوهندگان خود را از دست داد. در ادامه با آرزوی شادی روحشان یاد برخی از آن‌ها را زنده نگه می‌داریم.

اصغر ملت‌خواه

اصغر ملت‌خواه معروف به «شهاب ملت‌خواه» نویسنده و کارگردان پیشکسوت سینما و تئاتر مشهد، سال ۱۴۰۰ عصر جمعه ۱۱ تیرماه بر اثر ابتلا به بیماری کرونا در سن ۶۹ سالگی درگذشت. نویسندگی و کارگردانی فیلم‌های سینمایی «شب حورا»، «دیوار» و نویسندگی بیش از ۲۵۰ نمایش‌نامه رادیویی، بخشی از کارنامه وی را تشکیل می‌دهد.

«نور و نمایش»، «فریاد خون حبیب»، «پروانه‌ها و عروج» و «غزلنامه تابران» از آثار مکتوب به جامانده از این هنرمند فقید است. در کارنامه او همچنین تولید بیش از ۵۰۰ اثر نقاشی در سبک‌های مختلف، چهار مجموعه شعر از قدیم تا امروز به چشم می‌خورد. وی سال ۱۳۶۷ در رشته کارشناسی صنایع دستی از دانشگاه هنر تهران فارغ التحصیل شد و مؤسس، مدیرعامل و مدرس اولین انجمن فیلمنامه نویسان در ایران – انجمن فیلمنامه نویسان خراسان – از ۱۳۷۲ تا ۱۳۸۲ بود. ملت‌خواه در قطعه‌ی نام‌آوران بهشت رضا (ع) در مشهد به خاک سپرده شد.

حسن نظریان

اما تیرماه داغ دیگری را هم بردل اهالی ادب خراسان به جا گذاشت، حسن نظریان، پژوهشگر و مورخ معاصر نیشابور نیز در ۱۷ تیر ماه پس از تحمل یک دوره بیماری در سن ۸۱ سالگی درگذشت. نظریان پس از گذراندن دوره تحصیل در مقاطع مختلف تحصیلی وارد دانشسرای مقدماتی شد و در سال ۱۳۴۰ جذب آموزش و پرورش نیشابور و بعد از ۳۳ سال تدریس در مقاطع مختلف تحصیلی به درجه بازنشستگی نائل شد.

وی به‌عنوان یک فرهنگی، عاشقانه در مسیر فرهنگ سازی و شناساندن تاریخ شهرستان نیشابور تلاش کرد؛ بطوری که از طراحان اصلی روز‌های ملی عطار، خیام، سالروز ورود امام رضا (ع) به نیشابور و فضل بن شاذان بود که در تقویم ملی دو روز آن به ثبت رسیده است. نظریان عضو کمیته علمی کنگره جهانی خیام از طرف سازمان جهانی یونسکو بود و تالیف کتاب فرهنگ جغرافیای تاریخی نیشابور و برگزاری سلسله برنامه‌های فرهنگی وهنری هفت شهر عشق و هفت شب شعر نیز از دیگر ثمرات فرهنگی اوست. وی در آرام‌جای مشاهیر نیشابور و در جوار عطار و خیام به خاک سپرده شد.

سرور رجایی

کرونا در مرداد‌ماه ۱۴۰۰ در کنار سایر عزیزان و هموطنانی که با خود برد، محمد سروررجایی، نویسنده، شاعر، روزنامه نگار و فعال فرهنگی افغانستانی مقیم ایران را هم از فرهنگ و کتاب ایران و به‌ویژه خراسان گرفت. وی متولد ۱۳۴۸ کابل و از سال ۱۳۷۳ با مهاجرت به ایران مدیریت خانه ادبیات افغانستان و مدیریت دفتر شعر و داستان افغانستان در حوزه هنری را برعهده گرفت. او از اعضای دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی و چندین دوره دبیری جشنواره «قند پارسی» جشنواره خانه ادبیات افغانستان را نیز بر عهده داشت.

ازجمله آثار او می‌توان به «در آغوش قلب‌ها: اشعار و خاطرات مردم افغانستان درباره امام خمینی»، «از دشت لیلی تا جزیره مجنون»، «ماموریت خدا: هفت روایت از احمدرضا سعیدی، شهید ایرانی جهاد اسلامی افغانستان»، «گرگ‌های مهربان کوه تخت: داستانی از افغانستان» و «سفیدتر از آفتاب: گزیده‌ی شعر‌های حیدری وجودی» اشاره کرد. سروررجایی در جوار شهید آوینی و شهید صیاد شیرازی در بهشت زهرا (س) تهران به خاک سپرده شد.

منیر مهریزی‌مقدم

شهریور ماه سال گذشته هم برای اهالی کتاب خراسان ماه تلخی بود؛ در اولین روز‌های این ماه «منیر مهریزی‌مقدم» نویسنده‌ی ۵۳ ساله مشهدی بر اثر ابتلا به ویروس کرونا درگذشت. وی در سال ۱۳۴۷ در سبزوار به دنیا آمد و بعد‌ها ساکن مشهد شد و از خود ۲۰ عنوان کتاب به یادگار گذاشت.

پارسا، ساحل آرامش، یاسمن، همراز، غریبه آشنا، آتش کینه، همدم خاطره‌ها، شب آفتابی، غروب دل، کوچه، مدارا، هویت، انعکاس، بی‌وفا، داغ عشق، فال و مرهم، عناوین آثار زنده‌یاد منیر مهریزی مقدم است. این بانوی نویسنده در قطعه‌ی نام‌آوران بهشت رضا (ع) در مشهد به خاک سپرده شد.

الهه خیرآبادی

الهه خیرآبادی، مسئول باشگاه کتابخوانی شهر زبرخان شهرستان نیشابور و فعال حوزه کتاب و ترویج کتابخوانی که برگزیده بخش نگاه ویژه هفتمین جشنواره تقدیر از مروجان کتابخوانی کشور بود، هم در شهریور ماه سال گذشته در پی ابتلا به کرونا درگذشت.

وی، از معلمان فعال مدارس شهرستان زبرخان در استان خراسان رضوی بود و با توجه به پیشینه ۱۳ سال کار فرهنگی در آموزش و پرورش و ارتباط مؤثر با کودکان و نوجوانان در حوزه آموزش، فعالیت‌های بسیار تأثیرگذاری در زمینه کتاب و کتابخوانی داشت. خیرآبادی در زادگاهش زبرخان نیشابور به خاک سپرده شد.

مجید باوفا فریمانی

مجید باوفا فریمانی، شاعر و هنرمند جوان و خوش‌ذوق اهل شهرستان فریمان استان خراسان رضوی هم در شهریور ماه بر اثر سکته قلبی درگذشت. وی علاوه بر شعر در حوزه‌های نقاشی، مجسمه‌سازی، خطاطی، داستان، نمایشنامه نویسی و عروسک‌سازی نیز فعالیت می‌کرد.

این شاعر ازجمله هنرمندان فعال استان خراسان‌رضوی و مسئول یکی از انجمن‌های فعال شعر در شهرستان فریمان بود. همچنین یک کتاب شعر از به چاپ رسیده و علاوه بر این چند کتاب در حال تکمیل و چاپ داشت. باوفا فریمانی در شهرستان فریمان به خاک سپرده شد.

احمد حمیدزاده عطار

احمد حمیدزاده عطار از شاعران آیینی خراسان متخلص به «حمیدی» نیز مهر ماه ۱۴۰۰ و در ۸۱سالگی درگذشت. وی در سال ۱۳۱۹ در شهر مشهد به دنیا آمد و تحصیلات خود را در مدرسه زیر نظر پدر -که از روحانیون بنام شهر بودند- سپری کرد و با اینکه تحصیلات دانشگاهیش در رشته ریاضیات بود، با توجه به علاقه وافرش به ادبیات از محضر اساتیدی همچون ادیب نیشابوری بهره جست و طبع شعر ایشان در ابتدای جوانی غلیان نمود.

از وی چهار اثر ارزشمند با ابیات مذهبی و عاشورایی بر جا مانده است. از اوایل انقلاب اسلامی اشعار آیینی این شاعر در روزنامه‌های خراسان و قدس منتشر و همچنین منتخب اشعار وی که بالغ بر ۵۰۰۰ بیت بوده، بار‌ها از رادیوی سراسری و رادیو خراسان پخش شده است. حمیدزاده عطار در قطعه‌ی نام‌آوران بهشت رضا (ع) در مشهد به خاک سپرده شد.

غلامحسین گنجوی

غلامحسین گنجوی، شاعر، طنزپرداز و هنرمند پیشکسوت شهرستان مه‌ولات استان خراسان‌رضوی هم در روز‌های اول آذر ماه بر اثر بیماری در ۸۰ سالگی درگذشت.

از وی که سواد قدیمه و دارای ذوق شعری انتقادی و طنز اجتماعی بود، آثار طنززیبایی از جمله کتاب شعر آوای خاک به یادگار مانده است. گنجوی در شهرستان نیشابور استان خراسان رضوی از دنیا رفت.

محمدعلی عادلی

محمد علی عادلی، معروف به (علی عادلی) شاعر معاصرنیشابوری هم در آخرین روز‌های آذر ۱۴۰۰ از دنیا رفت. وی متولد سال ۱۳۳۲ در نیشابور استان خراسان رضوی بود.

حاج محمدعلی عادلی ۱۶ مسئول پایگاه بسیج و انجمن اسلامی اداره ثبت احوال و عضو کانون بسیج هنرمندان نیشابور بود و به کار‌های فرهنگی می‌پرداخت و در سال ۱۳۹۲ کتاب شعری بنام گلپونه‌های بلهر، سال ۱۳۹۶ کتاب دیگر شعر بنام چکاوک جنداب و کتاب بر کرانه‌های بصیرت را منتشر کرد.

نجمه مولوی

دی‌ماه ۱۴۰۰ هم یکی دیگر از اهالی کتاب خراسان از دنیا رفت. نجمه مولوی، نویسنده، شاعر، برگزیده جایزه ادبی «داستان ما و کرونا» و عضو شورای سیاستگذاری شعر استان خراسان رضوی بر اثر ابتلا به سرطان درگذشت.

وی متولد ۱۳۳۰ در مشهد و دارای مدرک تحصیلی کارشناسی در رشته علوم تربیتی بود که در دوره‌هایی عضو هیأت علمی جشنواره داستان‌های قرآنی، عضو شورای مشورتی داستان استان اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی، مسئول انجمن ادبیات داستانی در مشهد و داوری مسابقات داستان نویسی گوناگون را در کارنامه کاری خود داشت.

اما تاریک‌ترین روز‌های سال ۱۴۰۰ برای اهالی کتاب و ادب خراسان در بهمن و اسفند رقم خورد. جایی که سه ضلع از بزرگان این عرصه به دلایل گوناگون و بطور کاملا ناگهانی از دنیا رفتند و دل‌ها را به معنای واقعی کلمه آتش زدند. تشکری، مصطفی‌زاده و شاملو سه ضلع مثلثی بودند که تلخی سال ۱۴۰۰ را برای دوستداران کتاب و ادبیات خراسان و حتی کشور دوچندان کردند.

سعید تشکری

سعید تشکری، نویسنده آثار متعدد رضوی، پژوهشگر، مدرس ادبیات داستانی، رمان‌نویس برجسته و عضو شورای سیاستگذاری ادبیات داستانی خراسان‌رضوی یکی از مهم‌ترین افرادی بود که ۱۹ بهمن سال گذشته پس از چند روز درگیری در بیمارستان رضوی مشهد درگذشت.

تشکری متولد ۱۳۴۲ در شهرستان قوچان استان خراسان رضوی و فارغ‌التحصیل رشته ادبیات نمایشی بود و سال‌ها با بیماری MS دست و پنجه نرم می‌کرد، اما همچنان به نوشتن و تدریس تا آخرین روز‌های حیاتش ادامه داد. وی بود. او نویسنده، نمایش‌نامه‌نویس، کارگردان تئاتر، عضو بین‌المللی کانون جهانی تئاتر، مدرس ادبیات نمایشی و عضو کانون منتقدان تئاتر بود.

از سعید تشکری بیش از ۴۰ عنوان کتاب از جمله آثار «شاه بهار»، «من هستم گیلگمش»، «سیمیا»، «پاریس، پاریس»، «هندوی شیدا»، «غریب، قریب»، «بار باران»، «موقف»، «آبی‌ها» و «آرتیست» اشاره کرد؛ نویسندگان جوان زیادی سابقه‌ی حضور در کلاس‌ها و کارگاه‌های تشکری را دارند. تشکری در حرم مطهر رضوی به خاک سپرده شد.

سید محسن مصطفی‌زاده

تلخی سال ۱۴۰۰ برای اهالی کتاب و هنر خراسان بازهم ادامه پیدا کرد و «سید محسن مصطفی‌زاده» شاعر، پژوهشگر، نویسنده، منتقد آثار هنری و ادبی و عضو شورای سیاستگذاری ادبیات داستانی خراسان رضوی در ۶۵ سالگی بطور خیلی ناگهانی و به دلیل ایست قلبی ۱۲ اسفند ماه درگذشت.

وی یکی از چهره‌های برتر شعر و نویسندگی خراسان بود و کمتر در محافل عمومی حضور می‌یافت و بیشتر در خلوت خود به تفکر و اندیشه‌ورزی می‌پرداخت. مصطفی‌زاده همچنین یکی از مهمترین منتقدان عرصه تئاتر کشور و جهان بود که نگارش صد‌ها مقاله و تصحیح بیش از ۵۰مجلس تعزیه را نیز در کارنامه هنری خود داشت و از او به عنوان نفر اول هنر تعزیه کشور یاد می‎شود.

الفبای حسن، حدیث ولایت مالک، مجموعه اشعار و نمایشنامه‌های «محاکات» و «ابدال» و مقالات و آثار متعدد دیگری از وی به یادگار مانده است. این اندیشمند و فیلسوف از شاگردان مرحوم آیت الله حق شناس و مرحوم سیدجلال آشتیانی بود. مصطفی‌زاده در قطعه‌ی میرزاجوادآقای تهرانی بهشت‌رضا (ع) در مشهد به خاک سپرده شد.

علی شاملو

سال ۱۴۰۰ حتی در روز‌های پایانی نیز به اهالی کتاب خراسان رحم نکرد و ۲۴ اسفند ماه حجت الاسلام مهندس علی صفوی شاملو طلبه بسیجی، موسس موسسه فرهنگی کتابرسان در مشهد و از فعالان عرصه ترویج کتابخوانی، در سانحه تصادف درگذشت.

وی متولد ۱۳۶۰ و فارغ‌التحصیل مهندسی پلیمر از دانشگاه امیرکبیر و کارشناسی‌ارشد مهندسی صنایع بود که بنا به اتفاقاتی و با هدف فعالیت‌های تربیتی به حوزه می‌رود و مشغول درس طلبگی می‌شود. او معتقد بود که کتاب در منظومه دینی ما جایگاه خاصی دارد.

علی شاملو در طبقه منفی یکِ یک مجتمع کامپیوتری در مرکز شهر مشهد پاتوق و فروشگاهی به نام «کتابرسان» ایجاد کرده بود و مشغول به فعالیت در عرصه معرفی و توزیع کتاب خوب بدون نگاه اقتصادی بود. وی در حرم مطهر رضوی به خاک سپرده شد.

غلامرضا بایزان منش

اهالی فرهنگ مشهد و خراسان در اسفند ماه همچنین عزادار درگذشت «غلامرضا بایزان‌منش» بازیگر پیشکسوت مشهدی تئاتر، سینما و تلویزیون در ۶۸ سالگی هم شدند. تئاتر‌هایی مانند «چوب به دست‌ها»، «سیاه زنگی مرد فرنگی، دایره زنگی»، «شب بیست‌ویکم» «شقایق دره»، «هفت کچل»، «از طواف تا تفت»، «پشت پرچین»، «کمند خاطرات» و «آوارگان عشق» و پروژه‌های تصویری متعددی، چون «اسیر» به کارگردانی فاضل راد، «گمشده» ساخته مهدی صباغ‌زاده، سریال «طوفان شن» به کارگردانی جواد شمقدری، «فضل بن شاذان» ساخته علی غفاری، «روز باران» اثر اسماعیل براری و سریال «روایت عشق» به کارگردانی علاءالدین رحیمی و انوشیروان ارجمند از وی به یادگار مانده است.

منبع متن: ایبنا

روحشان شاد و قلمشان جاودانه