خبرنگاری که نابغه فتح خرمشهر شد

علی صمدی جوان | شهرآرانیوز؛ سوم خرداد ۱۳۶۱، قوای مسلح جمهوری اسلامی ایران با رشادت‌ها و سلحشوری‌های فرزندان روح‌ا...، پس از ۵۷۶ روز اشغال خرمشهر، این بندر مهم و راهبردی را آزاد کردند و رژیم بعث عراق را در رسیدن به اهدافش ناکام گذاشتند.

همکاری و تعامل گسترده ارتش جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در این عملیات مثال‌زدنی بود و شهید سپهبد علی صیاد شیرازی و سرلشکر پاسدار محسن رضایی و احمد متوسلیان به‌عنوان فرماندهان اصلی این عملیات، با طرح‌ریزی مناسب عملیات بیت‌المقدس موفق شدند این منطقه حیاتی را باز پس بگیرند. اما یکی از چهره‌های ماندگار در عملیات آزادسازی خرمشهر، روزنامه‌نگاری ۲۶ ساله به‌نام غلامحسین افشردی بود که به حسن باقری معروف است.

حسن باقری در سال ۱۳۳۴ در تهران متولد شد و تحصیلات ابتدایی‌اش را در این شهر گذراند. وی سپس در دانشگاه ارومیه و رشته دام‌پروری مشغول به تحصیل شد، اما خوی عدالت‌خواهی و ستیز با رژیم پهلوی سبب شد نهاد‌های امنیتی رژیم او را از دانشگاه اخراج کنند و برای خدمت سربازی رهسپار ایلام شود. باقری در همین زمان هم ارتباطش را با مبارزان و روحانیون ایلام شکل داد و اخبار نظامی را به انقلابیون منعکس می‌کرد. درپی حوادث منجر به پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ و فرمان امام‌خمینی (ره) مبنی بر خروج سربازان از پادگان‌ها، باقری ضمن اطلاعت از فرمان رهبر معظم انقلاب، رسما به مبارزات مردمی پیوست و انقلاب نیز پیروز شد.

روحیه علمی شهید باقری به‌گونه‌ای بود که پس از پیروزی انقلاب اسلامی به درس و دانشگاه بازگشت و با کسب رتبه ۱۰۴ در کنکور سال ۱۳۵۸، دانشجوی رشته حقوق دانشگاه تهران شد و هم‌زمان در سرویس فرهنگی و سیاسی روزنامه جمهوری اسلامی به‌عنوان خبرنگار مشغول به کار شد. تجربیات رسانه‌ای که در مدت کوتاه حضورش در روزنامه به‌دست آورده بود، او را رهسپار سفری پانزده‌روزه به لبنان و اردن کرد تا به‌عنوان خبرنگار دعوت‌شده از سوی سازمان ملل متحد اخبار منطقه را ثبت کند. باقری نخستین خبرنگاری بود که در گزارشی جامع و قوی به وضعیت سخت مسلمانان در منطقه پرداخت.

باقری به‌سبب دانش خوب رسانه‌ای و موقعیت‌شناسی ذاتی‌اش، پس از ورود به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی وارد بخش اطلاعات سپاه شد و تجربیات گران‌قدر روز‌های خبرنگاری، او را به‌سمت شناسایی گروهک‌های معاند برد؛ درست جایی که شاید پیش از این صرفا اخبار ناکامی‌های آن گروهک‌ها را در روزنامه می‌نگاشت.

جنگ تحمیلی و فتح خرمشهر

هم‌زمان با آغاز جنگ تحمیلی، حسن باقری به جبهه‌ها رفت. اینجا هم دانش رسانه و تجربیات خبرنگاری او سبب شد با حضور در مناطق عملیاتی به کسب اطلاعات، تهیه نقشه از مناطق، ضبط صدا و تصویربرداری بپردازد و اطلاعات جامعی را به اتاق جنگ فرماندهان ایرانی بدهد. هوش سرشار باقری تا حدی به او کمک کرد که با پیشینه مثبت خبرنگاری و ضرورت کسب اطلاعات از قوای دشمن، واحد اطلاعات رزمی را در جنگ راه‌اندازی کند و حتی خودش داوطلب انجام مأموریت‌های اطلاعاتی در جبهه دشمن می‌شد و تا مرز خطر پیش می‌رفت. باقری این ظرفیت را داشت که با تحلیل اطلاعات دشمن و پیش‌بینی وقایع پیش‌رو، نیروی ایران را در موقعیت تهاجمی یا تدافعی متناسب با اوضاع جنگ قرار دهد و این‌ها به همان روحیه سواد رسانه و قدرت تحلیل وی بازمی‌گشت.

مسئله آزادسازی خرمشهر از دغدغه‌های کلیدی نیرو‌های مسلح ایران بود و با برکناری بنی‌صدر از فرماندهی جنگ و ریاست‌جمهوری، قدرت تصمیم‌گیری مناسب‌تر میان فرماندهان نظامی بیشتر شده بود و اینک زمان عمل فرا رسیده بود و هرکسی به اندازه توان و دانش و تجربیاتش به میدان نبرد پا می‌گذاشت. حس باقری براساس اطلاعات دریافتی و مطالعات میدانی از وضعیت ارتش عراق، طرح عملیات بیت‌المقدس را به قرارگاه عملیاتی کربلا می‌دهد و خودش در قرارگاه نصر سپاه موفق به محاصره و قطع ارتباط میان قوای مسلح عراق با هم‌رزمانشان می‌شود. طرح عملیاتی و داده‌های اطلاعاتی باقری نقشی مهم در عملیات آزادسازی خرمشهر ایفا کرد که این مسئله برای جوانی ۲۶ ساله که تجربیات خبرنگاری‌اش را به خدمت نظامی درمی‌آورد، موفقیتی تکرارنشدنی می‌آفریند.

نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران با تقدیم ۳ هزار شهید و مجروح در جریان عملیات آزادسازی خرمشهر، سرانجام در ۳ خرداد ۱۳۶۱ خرمهشر را آزاد کردند و در مسجد جامع این شهر نماز شکر خواندند. دستاورد چنین عملیات مهمی، موجی از شادی و غرور ملی را به مردم ایران هدیه کرد و امام‌خمینی (ره) پیام معروف «خرمشهر را خدا آزاد کرد» را صادر فرمود. اینک از آن لحظه بزرگ تاریخ، چهل سال می‌گذرد و خبرنگار نخبه نظامی هم شهید شده است، اما دستاورد‌های او و الگوی خاص وی در جنگ، یادگاری زرین برای نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران برجا گذاشته است.