مسئولان ملی پای کار نوسازی بافت فرسوده «آبکوه» مشهد بیایند

مهدی عسکری | شهرآرانیوز؛ دوازده سال پیش بود که بنا به درخواست مردم و اهالی محله آبکوه و نیز الزاماتی همانند اصول ساخت و ساز، فرسودگی بیش از حد بافت و موارد متعدد دیگر، قرار شد بافت آبکوه نوسازی و بهسازی شود، اما روند حرکت و بهسازی این بافت آن‌گونه که در ابتدا ترسیم شده بود، پیش نرفت.

معطلی بیش از حد مردم برای فروش خانه‌ها، خرید خانه‌ها به بهای اندک، چربش رویکرد انتفاعی و اقتصادی مدیریت شهری وقت بر رویکرد مردم‌محوری، نبود برنامه توسعه مشخص، تزریق قطره‌چکانی اعتبارات نوسازی و توسعه محله و دلایل متعدد دیگر سبب شد تا نه مردم بتوانند از اجرایی‌شدن این طرح بهره کافی ببرند و نه مدیریت شهری بتواند آن‌گونه که می‌خواهد به انتفاع از این منطقه برسد.

در واقع بازی دو سر باخت در این عرصه از یک سو و بلاتکلیفی بیش از حد مردم برای تعیین تکلیف ماندن و ساختن یا فروختن و رفتن باعث شد تا قصه بافت آبکوه دوازده‌سال به درازا بکشد. عصر پنجشنبه برای پیگیری گلایه‌های فراوان مردم درباره وضعیت این بافت، نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی همراه با دو تن از اعضای شورای اسلامی شهر مشهد، راهی این بافت شدند تا در دیداری رو در رو به بررسی جدی‌تر این مشکلات بپردازند.

«برای حل معضل بافت فرسوده آبکوه، خروج از وضعیت کنونی و نارضایتی گسترده مردم، در مهلتی دوماهه وزیر راه وشهرسازی و رئیس سازمان برنامه وبودجه کشور را به مشهد می‌آورم تا از نزدیک معضلات این بافت را مشاهده کنند و ظرفیت جدیدی برای ارائه تسهیلات ملی به این بافت فراهم شود.

در هفته جاری نیز در نشست‌های مشترک با آقای ارجائی، شهردار مشهد، حجت الاسلام مروی، تولیت آستان قدس رضوی و حجت الاسلام احمدزاده، مدیرکل اوقاف، به بررسی ایجاد راه‌های مفاهمه برای حل معضل بافت فرسوده آبکوه می‌پردازیم و حتی در صورت نیاز، مسئله را از تهران و با گفتگو با حجت الاسلام خاموشی، رئیس سازمان اوقاف کشور، دنبال خواهم کرد.

در این مسیر، گزارش اقدامات انجام شده به نمایندگان مردمی ارائه خواهد شد و امیدوارم مسئولان در زمان پیش رو همراهی کاملی برای گره گشایی از مشکلات این بافت داشته باشند. پس از مهلت دوماهه اگر گره‌ای از کار مردم و ساکنان این بافت باز نشد، دوباره در همین مسجد و مقابل مردم حاضر خواهم شد و همه کارشکنی‌ها را با مردم درمیان خواهم گذاشت.»

این بخشی از صحبت‌های حجت الاسلام نصرا... پژمان فر، نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی است که عصر پنجشنبه همراه با مجید طهوریان عسکری، عضو هیئت رئیسه شورای اسلامی شهر مشهد و سیدحسین علوی مقدم، رئیس کمیسیون ویژه ورزش وجوانان شورای اسلامی شهر مشهد، به محله آبکوه رفته بود تا از نزدیک ضمن شنیدن گلایه اهالی این محله برای فرسایشی شدن روند نوسازی این بافت، مشکلات و موانع نوسازی بافت فرسوده آبکوه را بررسی کند.

او پس از پیمایش میدانی در محله آبکوه، با حضور در مسجدجامع محله آبکوه و در میان نمازگزاران این محله، با بیان اینکه اقدامات برای اصلاح ساختاری وضعیت بافت فرسوده آبکوه بسیار دیر آغاز شده است، افزود: این مشکلات را با دوره گذشته شورای اسلامی شهر در میان گذاشتم، اما مانند کوبیدن میخ بر دیوار آهنین بود، با این حال در شورای چهارم شهر مشهد پیگیری‌های زیادی برای حل مشکلات بافت فرسوده و محله آبکوه انجام شد.

تصمیمات غلط برای بافت آبکوه

وی با بیان اینکه مدیریت شهری در دوره‌های گذشته با نگاه انتفاع اقتصادی به بازسازی این بافت نگاه کرده است، افزود: درمجموع تصمیمات غلطی در گذشته برای بهسازی و نوسازی بافت فرسوده آبکوه گرفته شده است. تاکنون با خرید ۳۵ درصد از مجموع ۱۷۰۰ پلاک این محله، حدود ۱۶۰۰ تا ۱۷۰۰ میلیارد تومان هزینه شده است، اما این اقدام نه تنها باعث رضایتمندی نشده، بلکه نارضایتی گسترده‌ای را به دنبال داشته است.

پس از تخریب خانه‌های فرسوده، فضای باقی مانده را تسطیح نکردند و همه جای این بافت پستی و بلندی دارد. کارشان جز به این دلیل نبوده است که مردم را ناراضی نگه دارند تا از این محله کوچ کنند. البته این سیاست رسمی و اعلامی نبود، اما سیاست خرید برای همه خانه‌هایی که خریده می‌شد، همین بود.

قدم اول، بازگشت اعتماد ازدست رفته

نماینده مشهد در مجلس افزود: متأسفانه مردم این محله هیچ پیامی مبنی بر اینکه می‌توانند به گفته‌های مسئولان اعتماد کنند، دریافت نکرده اند و باید در اولین قدم، حس اعتماد به اهالی این منطقه بازگردد.

نایب رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس با اشاره به برخی اقدامات در دوره اخیر مدیریت شهری و شورای اسلامی شهر، بیان کرد: اینکه دیوار‌ها رنگ آمیزی شده یا در برخی معابر روکش آسفالت انجام شده، اقدام خوبی است، اما نباید فقط شهرداری پای کار حل مشکلات فراوان این محله باشد و آستان قدس که دوسوم زمین‌های این منطقه و اوقاف که یک سوم زمین‌های این منطقه را در اختیار دارند، باید پای کار باشند.

وی افزود: همه سرمایه مردم این منطقه همین خانه‌های کوچک است که در دوره‌های گذشته مدیریت شهری به عنوان سرمایه روی آن حساب باز کرد، اما با این کار اعتماد مردم را از دست داد. وی با تأکید بر ضرورت انجام مفاهمه برای حل معضل چندین ساله بهسازی بافت فرسوده محله آبکوه، گفت: با کار شهرداری و تملک خانه‌ها برای بازگشایی معابر مخالف نیستم.

از طرفی هم مردم قطعات چهل، پنجاه و شصت متری دارند و امکان تجمیع این قطعات برای دریافت پروانه و ساخت وساز را ندارند.

خوش بین به حل معضل

پژمان فر با بیان اینکه به حل این معضل خوش بین هستم، افزود: مانند گره کور بافت فرسوده آبکوه در قلعه وکیل آباد و بافت پیرامون حرم رضوی نیز وجود داشت و با همراهی آستان قدس جلو برخی‌ها را گرفتیم و مانع کوچ مردم از بافت اطراف حرم شدیم و مشکل منطقه وکیل آباد نیز در حال حل وفصل است.

پیگیری امنیت آبکوه

نایب رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی در پاسخ به گلایه یکی از اهالی درباره وضعیت نامطلوب امنیتی در بافت آبکوه، حضور معتادان متجاهر و فروشندگان موادمخدر گفت: در این باره نیز حتما با سردار تقوی، فرمانده انتظامی استان، موضوع را در میان می‌گذاریم تا زمینه برای تقویت حضور مداوم پلیس در این منطقه از طریق گشت‌های مداوم پلیس یا استقرار کانکس پلیس در این محله مهیا شود.

زیباسازی ظاهری به خواست مردم

عضو هیئت رئیسه شورای اسلامی شهر مشهد نیز با بیان اینکه از زمان آغازبه کار شورای ششم شهر، این چهارمین جلسه‌ای است که در خدمت مردم این بافت هستیم، افزود: تاکنون در دو دیدار، مشکلات ریز و درشت بافت فرسوده آبکوه را با آیت ا... علم الهدی، نماینده، ولی فقیه در استان و امام جمعه مشهد، در میان گذاشته ایم.

مجید طهوریان عسکری با اشاره به هزینه کرد ۱۰ میلیارد تومان در پارسال برای بافت آبکوه، گفت: در نشست شورای اجتماعی محله آبکوه اعلام شده بود که ظاهر این محله به علت تخریب‌ها زشت و نازیباست. به همین دلیل طبق درخواست شورای اجتماعی محلات ۱۰ میلیارد تومان برای زیباسازی ظاهری محله آبکوه هزینه شد که شامل رنگ آمیزی دیوارها، روکش آسفالت، جابه جایی تیر‌های برق که گاهی وسط معابر قرار داشت و ایجاد بوستان کودک، هزینه شد.

قبول داریم که هنوز کار‌های زیادی برای رضایت اهالی محل باید انجام شود، اما شورای ششم بنا داشت با این اقدام اعتماد اهالی محل به شورایاسلامی و مدیریت شهری را برگرداند.

وی بیان کرد: هزینه‌های بهسازی و نوسازی بافت بسیار سنگین است و پایان این کار علاوه بر حضور مردم و شهرداری مشهد، نیازمند حضور و همراهی آستان قدس و اوقاف نیز هست.

تمایل به جبران نگاه اشتباه گذشته

شهردار منطقه یک نیز در این نشست با بیان اینکه مدیریت شهری کنونی به جبران نگاه اشتباه گذشته تمایل دارد، افزود: همه باید بپذیریم که آبکوه بافتی فرسوده با ویژگی‌های ریزدانگی، استحکام اندک، بافت ناایمن و مشکلات دیگری است.

کوروش باوندی ادامه داد: نمی‌توانیم فقط عملکرد گذشتگان را ناکارآمد جلوه بدهیم و باید با همراهی مردم برای بهسازی و نوسازی این بافت اقدامات مؤثری را آغاز کنیم.

بازگشایی معابر برای ایجاد ارزش افزوده

مدیرعامل سازمان بازآفرینی فضا‌های شهری شهرداری مشهد هم بیان کرد: ایجاد تحول در این بافت نیازمند همراهی مردم است.

علی رضازاده همدانی ادامه داد: آورده شما املاک و زمین‌ها و بخشی از هزینه نوسازی و همراهی‌های ما نیز تسهیلات و وام‌های بازآفرینی است. ارقامی که در گذشته به عنوان تسهیلات پرداخت می‌شد، درخور توجه نبود. وی تصریح کرد: ایجاد چند پروژه ساختمانی نیز در دستورکار است تا با فراهم سازی زمینه تهاتر، امکان نوسازی املاک فرسوده مردم در این منطقه مهیا شود. ضمن اینکه برنامه بازگشایی معابر برای تسهیل در تردد و ایجاد ارزش افزوده برای زمین‌های در مسیر نیز در دستورکار است.

در این نشست چند نفر از اهالی محل نیز به طرح مشکلات بافت آبکوه پرداختند. مختاری بیان کرد: مشابه همین طرح‌ها در اصفهان و شیراز برای بهسازی بافت‌های فرسوده اجرایی شده و به نتایج مثبتی نیز رسیده است.

صداقت نیز با بیان اینکه جمع آوری معتادان متجاهر از این محله باید در دستورکاری جدی باشد، خواستار ورود سریع نیروی انتظامی شد.

محله آبکوه یکی از محله‌های قدیمی و اصیل مشهد است که بیش از صد سال قدمت دارد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی وارد محدوده شهری شد. بافت جمعیتی این محله اکنون ۱۰ هزار نفر را در برگرفته است.

در دوران پیروزی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، این محله صد شهید، سی جانباز و آزاده و همچنین یک شهید مدافع حرم را تقدیم نظام جمهوری اسلامی کرده است. از دوازده سال پیش که طرح بهسازی این بافت آغاز شده، تاکنون فقط حدود ۳۵ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.