چگونه گره معاملاتی را رفع کنیم؟

گزارش آگهی

در بازار بورس برای خرید و فروش سهام، سفارشات را در کارگزاری ثبت می‌کنند. سهامداران و سرمایه‌گذاران از تابلوخوانی و بررسی شیوه‌های تجزیه، تحلیل بازارهای مالی، حجم، تعداد و ارزش معاملات و پی بردن به قدرت خریداران و فروشندگان را در جهت سود و سرمایه‌گذاری بهتر خود به کار می‌برند. گاهی در معاملات به اصطلاح گره‌هایی به وجود می‌آید که بایستی با جزئیات و پیامدها و نحوه رفع گره معاملاتی آشنا باشید.

معاملات در بورس

سهامدار زمانی که قصد فروش سهم خود را دارد، ابتدا یک قیمت و تعداد مشخصی سهم در سفارش فروش ثبت می‌کند. اگر سهام خریداری با قیمتی برابر با قیمت فروش شما ثبت شده باشد، می‌تواند با سهم شما معامله کند.

به طور کلی، اگر تعداد سهم و قیمت پیشنهادی مناسب با سهام شما در بازه مجاز دامنه نوسان بورس باشد، امکان خرید یا فروش فراهم می‌شود. حال چنانچه برای قیمت پیشنهادی شما خریدار یا فروشنده وجود نداشته باشد، به اصطلاح صف به وجود می‌آید.

گره معاملاتی وقتی شکل می‌گیرد که صف برای مدت طولانی و بدون هیچ معامله‌ای ادامه پیدا می‌کند و اگر خریدار و فروشنده‌ای پیدا نشود، در آخر سهام شما به اصطلاح قفل می‌شود.

گره معاملاتی

طبق قوانین گره معاملاتی که در سال 1386 به تصویب رسید، هر وقت در دامنه نوسان قیمت، صف فروش و خرید شکل بگیرد، باید راهکاری ارائه و در دستور کار قرار گرفته تا قیمت به تعادل برسد و از صف خارج شود.

بازار بورس ایران دارای محدودیت دامنه نوسان قیمت است، همین محدودیت‌ها باعث شکل گیری صف در سهام‌های کوچک می‌شود، یعنی سهمی که به مدت 5 روز در سقف یا کف این دامنه قرار بگیرد و کمتر از 2 برابر حجم مبنا معامله شود، خرید و فروش را با مشکل روبه رو می‌شود. از این رو برای برداشتن و حل شدن گره در معاملات، قانون رفع گره معاملاتی با هدف باز شدن و صف‌های خرید و فروش تصویب و اجرا شده است.

گره معاملاتی به چه عواملی بستگی دارد؟

• زمانی که 5 روز معاملات در سقف دامنه نوسان سهم قرار می‌گیرد که سبب تشکیل صف می‌شود.
• زمانی که 5 روز معاملات در کف یا حداقل دامنه نوسانات مجاز در روز قرار می‌گیرد و باعث شکل پیری صف خواهد شد.
• در شرکت‌هایی که حداقل سه میلیارد سرمایه دارند، اگر برای 5 روز معاملاتی یک برابر حجم مبنا را بفروش نرسانند و در شرکت‌های دیگر دو برابر حجم مبنا هم معامله‌ای صورت نگیرد، به دلیل عدم تقارن و تشکیل صف به جود می‌آید.
• در این وضعیت به طور متوسط کمتر از 5 درصد از حجم مبنا هر سهامی به فروش می‌رسد.

نکته قابل توجه این است که تشخیص گره معاملاتی در هر سهامی توسط ناظر بازار انجام می‌شود یعنی ممکن است که سهمی شرایط فوق را داشته باشد، اما گره شامل قانون گره نباشد. علت این امر می‌تواند هر یک از دلایل زیر باشد:

• گره های ساختگی
• معاملات دستکاری شده و مشکوک
• نسبت P/E سهم

ماده واحده

اگر شرکتی با سرمایه پایین تر از 150 میلیارد ریال شامل گره معاملاتی خواهد بود، طبق نظر و رای مدیریت بازار بورس تهران بعد از بیان دلایل معتبر، چنانچه نظر مدیر عامل شرکت بورس تایید کند، برای آن شرکت گره معاملاتی رفع می‌شود و حجم مبنا صورت نمی‌گیرد. قانون رفع گره، حداکثر تا 5 روز اعمال نمی‌شود.

ناظر بورس قبل از شروع روز معاملاتی، شرکت‌هایی که مشمول گره معاملاتی هستند را در قسمت پیام ناظر بازار در سایت اوراق بهادار بورس تهران منتشر می‌شود از این طریق اطلاع رسانی شکل می‌گیرد و سهامداران و معامله‌گران، اسامی این شرکت‌ها را مطلع می‌شوند.

مزایای رفع گره در معاملات

• روان شدن معاملات سهام
• افزایش نقدینگی
• رفع محدودیت خرید و فروش سهم برای سهامداران
• جلوگیری از قفل شدن سهم
• مانع ضرر سهامداران خرد و کوچک با جلوگیری از دستکاری قیمت

معایب رفع گره در معاملات

افت شدید سهم و اعتراض سهامداران خرد، اولین و بزرگترین عیب زمانی رخ می‌دهد که دستور رفع گره معاملاتی اعمال شده است. زیرا در این زمان، محدوده‌ای برای قیمت وجود ندارد و با فشاری که بر فروش به وجود می‌آید که درنتیجه آن قیمت سهام کاهش پیدا می‌کند.

گره در معاملات چگونه باز می‌شود؟

برای بازکردن گره از دو راه استفاده می شود:

• حذف دامنه نوسان
• حذف حجم مبنا

حدف حجم مبنا

 در محاسبه قیمت پایانی نماد مورد نظر برای رفع گره تاثیرگذار است که برای دوره‌ای مشخصی حذف می‌شود.

حذف دامنه نوسان

دامنه نوسان در نماد گره معاملاتی نقش به سزایی دارد. با حذف دامنه، سهام مورد نظر با دو برابر شدن دامنه نوسان مجاز و کشف قیمت بازگشایی می‌شود و می‌تواند به صورت عادی در بازار بورس فعالیت کند.

سخن آخر

یکی از بهترین بازارها برای سرمایه‌گذاری، بازار بورس است. برای فعالیت در بورس لازم است که با مهارت‌های خرید و فروش و یادگیری و اصطلاحات بورسی آشنا شوید. زمانی که سهام در اثر میزان عرضه و تقاضا درگیر صف خرید و فروش می‌شود و برای چند روز متوالی ادامه پیدا کند، گره شکل می‌گیرد، که این گره با دستورالعمل‌های رفع گره معاملاتی برطرف خواهد شد.