نگاهی به تاریخ ساخت شهرک‌بینوایان برای سیل زدگان سال ۱۳۲۹ توسط آستان قدس رضوی
در سندی متعلق به آستان قدس رضوی که عنوانش «کوی بینوایان» است، ساخت شهرکی به همین نام برای افراد نیازمندی که خانه و زندگی‌شان را در سیل سال ۱۳۲۹ از دست داده‌اند، دیده می‌شود.
کوچک‌زاده | شهرآرانیوز؛ شدت سیل مشهد و تخریب‌های ناشی از آن، آن‌قدر بالاست که چند ارگان د‌رکنار هم پای کار می‌آیند و به بهبود شرایط می‌پردازند. چه در همان ساعات اولیه برای نجات جان مردم و وسایلشان از سیلاب و چه وامی که برای مردم به‌جای ارسال وسایل، درنظر گرفته می‌شود. اما از همه مهم‌تر ساخت شهرکی به نام «کوی بینوایان» برای مردم نیازمندی است که خسارت فراوان دیده‌اند و خانه و زندگی‌شان را به‌طور کامل در سیل از دست داده‌اند.
ساخت خانه در اراضی آستان قدس
در سندی متعلق به آستان قدس رضوی که عنوانش «کوی بینوایان» است، ساخت شهرکی به همین نام برای افراد نیازمندی که خانه و زندگی‌شان را در سیل از دست داده‌اند، دیده می‌شود. در این سند عنوان شده که ساختمان‌هایی با بیش از صدمتر فاصله با مسیل سیل، منهدم شده‌ا‌ند. همچنین بیش از ۷۰۰ خانه خراب و بالغ‌بر چند‌میلیون ریال خسارت مالی به مردم وارد شده و بیشتر این خسارت‌ها هم به مردم فقیر وارد شده و مسکن و مأوای آن‌ها از بین رفته است.
در این سند همچنین نوشته شده است که جمعی از مقامات عالی‌رتبه کشور چند روز پس‌از حادثه، به مشهد می‌آیند و به بررسی اوضاع از نزدیک می‌پردازند و مبلغ متنابهی برای ساخت خانه برای بینوایان در‌اختیار می‌گذارند که در اراضی آستان قدس ساختمان بسازند.
درهرصورت، پس‌از بررسی اراضی مجاور شهر مشهد، قطعه زمینی در امتداد خیابان سی‌متری، مقابل نخریسی درنظر گرفته می‌شود و در مدت کوتاهی، ۷۴ باب خانه و ۱۰ باب مغازه ساخته و آماده می‌شود. همچنین محلی برای ساختمان یک آب‌انبار بزرگ درنظر گرفته می‌شود و قسمتی برای حمام و زمین مخصوص کودکان. در سند همچنین قید شده است که این خانه‌ها به فقیرترین اشخاصی که از سیل خسارت دیده‌اند، واگذار می‌شود و برای هر خانواده یک اتاق در نظر گرفته شده است و آنان را ترغیب و تشویق به سکونت در آن محل کرده‌اند.
درباره ویژگی‌های ظاهری این خانه‌ها در سند نوشته شده است: «امروز کوی بینوایان یک محله آبرومند است که با آنکه نهایت صرفه‌جویی در هزینه‌های آن شده، فوق‌العاده آبرومند است. اتاق‌ها تماما از نور آفتاب بهره‌مند هستند و برای اینکه وضعیت خانه‌های مزبور از صورت موقوفه خارج نشود، اعیان آن به کسی واگذار نشده.» گویا حفظ و نگهداری خانه‌ها نیز به‌عهده آستان قدس بوده است. اداره شهربانی هم برای این محله پاس مخصوص قرار داده بود. همچنین از‌آنجایی‌که بیشتر اهالی این شهرک، کارگر و شعرباف بودند، آستان قدس ۴۰ دستگاه پارچه‌بافی دستی در محوطه مخصوص در‌اختیار کارگران و به‌ویژه زنان می‌گذارد.
شهرک زاغه‌نشینان
آن‌طور‌که محمود ناظران‌پور در خاطرش هست، پیش از سیل، قرار بوده برای سامان‌دهی زاغه‌نشینان که در گودال خشت‌مال‌ها زندگی می‌کردند، شهرکی در مشهد ساخته شود. او می‌گوید: ساخت این شهرک، از اولین کار‌های مهندس دیشیدی بود. در گودال خشت‌مال‌ها، عده‌ای زاغه‌نشین و بی‌خانمان زندگی می‌کردند که بعد از سیل و با پرشدن گودال، همان خانه‌های خاکی‌شان را هم از دست می‌دهند. البته ساخت شهرک و پناه‌دادن به زاغه‌نشینان، قبل از سیل در دستور کار بوده است. در هرصورت این شهرک کنار قصاب‌خانه آن زمان که الان محل فرهنگ‌سرای غدیر است، ساخته می‌شود و خانه‌هایی ۳۰ و ۵۰ متری که هنوز بقایای آن‌ها وجود دارد، در‌اختیار این افراد قرار می‌گیرد.
کمک ارتش به مردم
اما کمک دیگر از طرف ارتش به مردم است که در همان زمان، روزنامه خراسان در مقاله‌ای به شرح آن می‌پردازد و به نوعی قدردانی می‌کند. این روزنامه می‌نویسد: «لشکر۷ خراسان به کمک مردم به برقراری امنیت در زندان پرداخته است. دسته‌جات سرباز‌ها با کامیون وارد مشهد شدند و به کمک مردم شتافتند و اسباب و اثاثیه را از آب گرفتند و تیمسار سرتیپ معزی، فرمانده لشکر، و سرکار سرهنگ جهان‌بین، معاون شهربانی، با جمعی از افسران و مأموران خود پیاده از نقاط آسیب‌دیده سرکشی کردند و امنیت را در آن شلوغی حفظ کردند.»
همچنین در سندی، کمک به سیل‌زدگان مشهد به مبلغ صدهزار ریال که از طرف هیئت مرکزی حواله شده، عنوان شده است. در سند آمده است: «برای کمک به سیل‌زدگان مشهد، صدهزار ریال حواله شده، هیئت دولت در پیشگاه ملوکانه تشکیل و مذاکرات در امور کشور به عمل آمد، قرار بوده از طرف هیئت مرکزی شیر و خورشید سرخ لوازم به مشهد ارسال شود. لکن از محل تلگرافی اطلاع دادند که ارسال وسایل لزومی ندارد؛ لذا مبلغ صدهزار‌ریال از طرف هیئت مرکزی برای کمک به آسیب‌دیدگان به هیئت شیر و خورشید سرخ مشهد حواله شده است.»
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
