از سالک بترسیم یا مراقب باشیم؟

سارا رنگیان | شهرآرانیوز؛ زخم سالک چندین سال است که بر رخساره شهرهایمان نشسته و هنوز هم سالانه هزاران نفر در کشور قربانی آن می‌شوند. به گفته رئیس گروه مبارزه با بیماری‌های واگیر دانشگاه علوم پزشکی مشهد سالانه ۱۶هزار مورد ابتلا به سالک در ایران ثبت می‌شود که حدود هزار مورد آن مربوط به حوزه زیر پوشش این دانشگاه در خراسان رضوی است.

یعنی حدود یک شانزدهم موارد ابتلای سالانه به سالک در استان اتفاق می‌افتد. با توجه به این آمار و وخامت وضعیت، در سال‌های گذشته اقدامات مختلفی برای کنترل این بیماری صورت گرفته است که باعث کاهش آمار بیماری در خراسان رضوی شده که همین موضوع نشان‌ می‌دهد سالک کنترل و حتی پیشگیری شدنی است. در این شرایط جا دارد بپرسیم که آیا باید از سالک بترسیم یا مراقب باشیم؟ برای پاسخ به این سؤال بد نیست در ابتدا بدانیم سالک چیست؟ و چگونه منتقل می‌شود؟

بیماری ناشی از گزش پشه «لیشمانیا» را «سالک» می‌نامند، زیرا لک آن سال‌ها بر روی پوست انسان باقی می‌ماند و اگر تلاش مسئولانه برای رفع آلودگی‌ها از سطح شهر مشهد نبود، شاید سال‌ها جولان این انگل در سطح شهر، پوست بسیاری از مردم را لکه دار کرده است. به گفته متخصصان، سالک یا لیشمانیوز نوعی بیماری انگلی است که به عنوان بیماری مشترک بین انسان و حیوان شناخته می‌شود. شایع‌ترین نوع بیماری پوستی است که بر اثر گزش جنس ماده نوعی پشه خاکی به انسان منتقل می‌شود و واگیردار است و زخم‌های آن بین ۶ تا ۱۲ ماه دوام می‌آورد که پس از بهبودی جای آن به صورت زخم در ناحیه گَزش باقی می‌ماند. پشه خاکی که به صورت جهشی پرواز می‌کند در تمام طول سال فعال است، ولی بیشترین فعالیت آن از اردیبهشت تا شهریور هر سال است.

رعایت بهداشت فردی و محیطی مهم‌ترین راه پیشگیری از انتشار این بیماری است که همواره از سوی مسئولان امر و محققان مطرح می‌شود. آموزش عمومی جامعه درباره راه‌های کنترل و پیشگیری از سالک، پرهیز از ریختن زباله‌ها و نخاله‌های ساختمانی در اطراف منازل، جمع آوری و دفع بهداشتی زباله، بهسازی محیط و ساماندهی نخاله‌های ساختمانی، استفاده از پشه بند با سوراخ‌های ریز یا استفاده از پشه بند آغشته به سم هم زمان با غروب آفتاب، از جمله راهکار‌های پیشگیری از ابتلا به این بیماری است.
لباس‌های کاملا پوشیده با آستین‌های بلند و شلوار بلند به خصوص هنگام غروب و در طول شب، استفاده از پماد‌های دورکننده حشرات به خصوص در هنگام غروب و در طول شب، خودداری از خوابیدن در فضای باز، از دیگر راهکار‌های پیشگیری از ابتلا به این بیماری به شمار می‌رود.

جمع آوری و دفع فضولات و کود‌های حیوانی از محل زندگی انسان و دام، محافظت بدن در برابر نیش پشه خاکی، نصب توری فلزی با منافذ ریز روی در‌ها و پنجره‌های منازل، دوری از محل زندگی پشه خاکی و مناطق آلوده به سالک به ویژه هنگام غروب آفتاب، بهسازی محیط، ترمیم شکاف‌ها و درز دیوار‌ها در مناطق مسکونی انسان از دیگر راهکار‌های پیشگیری از این بیماری محسوب می‌شود.