تاریخِ ماندگار کتاب و کتاب‌خوانی

کتابخانه آستان قدس رضوی، گنجینه بزرگ میراث اسلامی است که سابقه‌ای طولانی دارد. تاریخچه آن کتابخانه با فراز‌وفرود‌های گوناگون تاریخی در خراسان و مشهد مقدس، پیوند خورده است.

نخستین بارقه پیدایش این جلوه قدسی، شش قرن پیش از این، در اثر خیرخواهی و ایمان راستین واقفان و اهداکنندگان با‌اخلاص و بی‌نام‌و‌نشان زده‌شد، سپس عواملی نظیر روی‌آوردن طلاب علوم دینی مقیم شهر مشهد مقدس، زائران فاضل و دور‌اندیش و بذل عنایت خادمان و شیفتگان بارگاه امام‌رضا (ع)، موجبات رونق آن را فراهم آورد.

از حدود سال‌۱۱۵۰‌قمری، مکان ویژه‌ای برای کتابخانه در‌نظر گرفته شد،، اما توجه جدی به جایگاه کتابخانه به اوایل قرن‌۱۴ شمسی برمی‌گردد.

همین امر، مهم‌ترین سبب شتاب در روند توسعه کتابخانه و اقبال روزافزون پژوهشگران و کتاب‌خوانان به این مکان به شمار می‌رود. گرچه محل کتابخانه، در طول سالیان، بار‌ها تغییر کرده، همواره در جوار مرقد مطهر و داخل حوزه اماکن متبرکه قرار داشته است.

در طول سال‌های متمادی، فرهیختگان بسیاری در این مکان قدم نهاده‌اند و مدیریت این کتابخانه را برعهده داشته‌اند. استاد رمضانعلی شاکری، یکی از این دانشی‌مردانی است که علاوه‌بر داشتن ظرفیت فرهیختگی و نسخه‌شناسی، سال‌ها مدیریت کتابخانه را برعهده داشت.

او نخستین رئیس کتابخانه است که با حکم تولیت فقید آستان قدس رضوی، مرحوم آیت‌ا... واعظ طبسی، بر کرسی این نهاد تکیه زد و در طول سال‌های حضورش، سبب اتفاق‌های مبارکی در عرصه کتاب و کتاب‌خوانی شد. او پیش از این نیز ریاست کتابخانه فرهنگ و هنر مشهد را بر‌عهده داشت و با تکیه بر تجربه و دانش خویش توانست حرکتی رو به جلو در مسیر توسعه کتابخانه داشته باشد.

او با تکیه بر دانش نسخه‌شناسی خود توانست اثری ستودنی به نام «گنج هزارساله» به رشته تحریر در‌آورد. او در این کتاب به معرفی میراث نفیس کتابخانه آستان قدس که در طول هزارسال در این مجموعه نگهداری می‌شود، پرداخت.

در‌کنار آن به معرفی واقفان عمده کتابخانه نیز پرداخت. این اثر هنوز مورد مراجعه محققان و نسخه‌پژوهان قرار می‌گیرد.
استاد شاکری به‌حق تاریخ شفاهی کتاب و کتابخانه در مشهد بود. او خاطرات نابی از حضورش در مشهد و آشنایی با فرهیختگان خراسانی و کشور داشت.

جای بسی خوشبختی است که خاطرات زندگانی این بزرگ‌مرد فرهیخته مشهدی با عنوان «زیست‌نامه» به رشته تحریر در‌آمده است. امیدواریم که این اثر در آینده نزدیک به زیور طبع آراسته شود.