نگاهی به آیین مردم افغانستان در شب یلدا به بهانه ثبت این شب در یونسکو

شهرآرانیوز؛ پرونده شب چله یا یلدا که ایران در همکاری با افغانستان آن را تهیه کرده است، با وجود ایرادها و نقطه نظرات نمایندگان بسیاری از کشورها، سرانجام موفق شد در هفدهمین نشست کمیته بین‌دولت‌ها برای پاسداری از میراث‌ فرهنگی ناملموس یونسکو ثبت شود.

نمایندگان برخی کشورها از جمله بنگلادش، ازبکستان، ‌ سوئیس، کره جنوبی، عربستان، اسلواکی، چک نسبت به حفاظت از این میراث ناملموس در افغانستان با توجه به وضعیت این کشور و ناامنی‌هایی که به آن اشاره شد، نگرانی‌ها و نقطه نظراتی را وارد کردند، درحالی‌که کشورهای دیگری همچون مالزی و هندوستان از ثبت این پرونده به نام دو کشور ایران و افغانستان اعلام حمایت کردند.

شب یلدا شبی مهم برای مردم افغانستان

احتمالا شما هم تاکنون اصطلاح «ایران فرهنگی» را شنیده‌اید، اصطلاحی که مرزهای سیاسی در آن معنا ندارد و پر از مهربانی و زیبایی است.

ایران فرهنگی ریشه در دل تاریخ دارد و زبان فارسی مهم‌ترین دلیل برای بقای این جغرافیاست. در گستره‌ کشورهای فارسی‌زبان، آداب و رسوم و آیین‌های مشترکی وجود دارد که ضامن اتحاد و مانایی آن‌هاست که مهم‌ترینش نوروز است و زیباترینش یلدا.

شب یلدا همان‌طور که در آخرین روز پاییز در ایران گرامی داشته می‌شود در افغانستان و تاجیکستان هم مورد توجه مردم فارسی‌زبان آن کشورهاست. مردم افغانستان از سال‌های دور این شب را با آداب و رسوم خاصی گرامی می‌دارند. آن‌ها معتقدند که در شب یلدا عمر سیاهی به پایان می‌رسد و روزهای دراز همراه با نور و روشنی با چیرگی برظلمت و تاریکی از راه می‌رسند.

حافظ‌خوانی، شاهنامه‌خوانی، قصه‌گویی، دیدار با بزرگان، بردن هدیه دامادها برای نوعروسشان به عنوان «یلدایی» و شب‌نشینی از جمله مراسم‌ فارسی‌زبانان افغانستانی در این شب است. افغان‌ها این شب را با خوردن میوه‌های تازه مانند هندوانه، انار و آجیل جشن می‌گیرند‌. نقل است که اگر کسی در شب یلدا هندوانه مصرف کند از گرمی تابستان در امان می‌ماند و تشنه نمی‌شود.

در چهار دهه اخیر برای مردم افغانستان مشکلات زیادی را ایجاد کرده، اما این مشکلات باعث نشده است که آنان آیین‌ پیشینیان خود را فراموش کنند. بعد از سرنگونی طالبان و با روی کارآمدن حکومت انتقالی در این کشور مردم و نهادهای فرهنگی در شهرهای مختلف مراسم شب یلدا را با شکوه خاصی برگزار می‌کنند. از شب یلدا در شهرهای شمالی افغانستان با شکوه بیشتری در مقایسه با جنوب و شرق تجلیل می‌شود، افغان‌ها در این شب بیدار می‌مانند و تا زمانی که سیاهی در پیش چشمانشان جای خود را به روشنایی بدهد بیدار می‌مانند.