شاخص آلودگی هوا چیست؟ + توضیح رنگ‌بندی و دستورالعمل هر وضعیت

به گزارش شهرآرانیوز، شاخص کیفیت هوا یک ابزار کلیدی جهت آگاهی از کیفیت هوا، نحوۀ اثر آلودگی هوا بر سلامت و روش‌های محافظتی در برابر آلودگی هوا است.
AQI به طور کلی شاخصی جهت گزارش روزانه کیفیت هوا است. این شاخص مردم را از کیفیت هوا) پاک بودن یا آلوده بودن آن (آگاه می‌سازد و اثرات سلامتی مرتبط با آن را ارائه می‌کند. به عبارت دیگر AQI به اثرات سلامتی ناشی از مواجهه با هوای آلوده) ناسالم (می‌پردازد. شاخص کیفیت هوا (AQI) برای پنج آلاینده اصلی هوا یعنی ذرات معلق، دی اکسیدنیتروژن، ازن سطح زمین، منوکسیدکربن و دی اکسیدگوگرد محاسبه می‌شود.

تعریف شاخص کیفیت هوا

کیفیت هوا، زندگی و تنفس انسان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. همان گونه که وضعیت آب و هوا روزبه روز و حتی ساعت به ساعت تغییر می‌کند، کیفیت هوا نیز می‌تواند متغیر باشد. مدیریت پایش ونظارت بر کیفیت هوا در شهر‌های بزرگ داده‌های مربوط به کیفیت هوا را به شاخص کیفیت هواتبدیل می‌کند و اطلاعات مورد نیاز را در اختیار عموم مردم قرار می‌دهد؛ بنابراین شاخص کیفیت هوا یک ابزار کلیدی جهت آگاهی از کیفیت هوا، نحوۀ اثر آلودگی هوا بر سلامت و روش‌های محافظتیدر برابر آلودگی هوا است.

AQI به طور کلی شاخصی جهت گزارش روزانه کیفیت هوا است. این شاخص مردم را از کیفیت هوا) پاک بودن یا آلوده بودن آن (آگاه می‌سازد و اثرات سلامتی مرتبط با آن را ارائه می‌کند. به عبارت دیگر AQI به اثرات سلامتی ناشی از مواجهه با هوای آلوده) ناسالم (می‌پردازد. شاخص کیفیت هوا (AQI) برای پنج آلاینده اصلی هوا یعنی ذرات معلق، دی اکسیدنیتروژن، ازن سطح زمین، منوکسیدکربن و دی اکسیدگوگرد محاسبه می‌شود.

سطوح مختلف مرتبط با سلامت انسان

به منظور درک آسان، شاخص کیفیت هوا (AQI) به شش دسته طبقه بندی شده است که هر دسته را به سطوح مختلف سلامت انسان مربوط می‌سازد؛ این شش دسته به شرح ذیل است:

خوب: (Good)

میزان AQI در این حالت بین ۰ و ۵۰ است. در این شرایط کیفیت هوا رضایت بخش و دارای ریسک سلامتی ناچیز و یا فاقد ریسک سلامتی است. این حالت را با رنگ سبز نشان می‌دهند. در کشور ما معمولاً به این حالت، وضعیت "پاک" اطلاق می‌شود.

متوسط: (Moderate)

میزان AQI در این حالت بین ۵۱ و ۱۰۰ است. کیفیت هوا در این شرایط قابل قبول است؛ اگرچه آلودگی در این سطح ممکن است برای تعداد بسیار کمی از افراد با ملاحظات بهداشتی خاص همراه باشد. در این شرایط افرادی که نسبت به ذرات معلق، دی اکسید نیتروژن و ازن حساسیت ویژه‌ای دارند ممکن است علائم تنفسی در آن‌ها مشاهده شود. این حالت را با رنگ زرد نشان می‌دهند. در کشور ما معمولاً به این حالت، وضعیت "سالم" اطلاق می‌شود.

ناسالم برای گروه‌های حساس: (Unhealthy for sensitive groups)

در این حالت میزان AQI بین ۱۰۱ و ۱۵۰ است. بعضی از افراد گروه‌های حساس در این شرایط ممکن است اثراتبهداشتی خاصی را تجربه کنند، اما عموم مردم تحت تأثیر قرار نمی‌گیرند. این حالت را با رنگ نارنجی نشان می‌دهند.

ناسالم: (Unhealthy)

میزان AQI در این حالت بین ۱۵۱ و ۲۰۰ است. در این شرایط هر فردی ممکن است اثرات بهداشتی را تجربه کند. اعضای گروه‌های حساس بیش از سایرین اثرات جدی را بر سلامت خود تجربه می‌کنند. این حالت را با رنگ قرمز نشان می‌دهند.

بسیار ناسالم: (Very unhealthy)

در این حالت AQI بین ۲۰۱ و ۳۰۰ فرار دارد و هشداری برای سلامتی به حساب می‌آید و بدین معنی است که در این شرایط هر کسی ممکن است اثرات جدی سلامت را تجربه کند. این حالت را به رنگ بنفش نشان می‌دهند.

خطرناک: (Hazardous)

در این وضعیت AQI از ۳۰۰ بالاتر است و اخطاری جدی برای سلامت انسان و بیانگر شرایط اضطراری است. در این وضعیت تمام افراد جامعه تحت تأثیر اثرات بهداشتی جدی قرار می‌گیرند. این حالت را با رنگ خرمایی نشان می‌دهند.

نحوه محاسبه شاخص

به منظور محاسبه شاخص AQI از رابطه زیر استفاده می‌شود. پارامتر‌های مورد استفاده در رابطه (۱) از جدول پیوست که نقاط شکست برای AQI را نشان می‌دهند، بدست می‌آید: