مشهد، برندی ملی در هوشمندسازی

وفایی‌نیا- محمدیان، شب گذشته نهمین نمایشگاه شهر هوشمند مشهد به کار خود پایان داد. در این نمایشگاه چهارروزه که با حضور ۱۳۰ شرکت خصوصی و سازمان و ۵۰ استارت‌آپ برگزار شد، آخرین دستاورد‌های حوزه هوشمندسازی شهری برای شهروندان مشهدی به نمایش درآمد. برگزاری چندین کارگاه و نشست تخصصی با موضوعات مرتبط با شهر هوشند از دیگر بخش‌های این نمایشگاه بود که در قالب آن‌ها بخش‌های مختلف فرایند هوشمندسازی و چالش‌های شهر برای حرکت به این سمت بررسی شد.


غرفه‌هایی جذاب با دستاورد‌هایی متنوع

غرفه «چالش شهر هوشمند» از محبوب‌ترین غرفه‌های این دوره از نمایشگاه بود که در آن شهروندان در قالب گیمیفیکیشن (آموزش به کمک بازی) با برخی خدمات الکترونیک شهرداری مشهد و نحوه استفاده از آن‌ها آشنا می‌شدند.
در غرفه «سازمان فناوری اطلاعات شهرداری» ۱۴ سامانه و خدمت الکترونیک این مجموعه ازجمله سامانه مدیریت فرایند‌های کسب‌وکار، سامانه جامع مدیریت فضای سبز و نظام جامع اطلاعات مکانی شهر به بازدیدکنندگان معرفی شد.
معاونت فرهنگی و اجتماعی شهرداری مشهد هم در این نمایشگاه ۲ پروژه خود در حوزه هوشمندسازی را به شهروندان معرفی کرد که اولین آن‌ها ایجاد سامانه «اتفاق» بود که در آن کلیه برنامه‌های اجتماعی‌فرهنگی شهر روی نقشه نمایش داده می‌شود و شهروندان می‌توانند با مشاهده جزئیات برنامه اعم از زمان و مکان برگزاری، در برنامه شرکت کنند.

دومین طرح این معاونت نیز پروژه راهنمای زائر است. در این پروژه زائران و مسافران مشهد می‌توانند با مراجعه به سایت
visit.mashhad.ir یا روبات تلگرامی از اماکن گردشگری و بازار و مراکز خرید شهر مطلع شوند. امکان مشاهده این مکان‌ها از طریق تور مجازی نیز برای شهروندان مهیا شده است.
حدود ۵۰ استارت‌آپ هم در این دوره از نمایشگاه حضور داشتند که از میان آن‌ها می‌توان به «چاپیروس»، «کارباراتا» و «بیترو» اشاره کرد. چاپیروس سامانه‌ای برای سفارش تمامی خدمات آنلاین است. به کمک کارباراتا می‌توانید تمامی نیاز‌های حوزه ساخت‌وساز‌های ساختمانی را به‌صورت اینترنتی سفارش دهید و استارت‌آپ بیترو هم این امکان را برای شما فراهم می‌کند که با نرم‌افزاری موبایلی در تمام شهر ماشین حمل بار سفارش دهید.

طرح‌های هوشمندسازی در شهر مشهد منحصربه‌فرد است

«به‌جرئت می‌توان گفت نهمین نمایشگاه تخصصی شهر هوشمند در مشهد مقدس قوی‌ترین و بزرگ‌ترین رویداد در حوزه هوشمندسازی در کل کشور است.» معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهرداری مشهد در حاشیه اختتامیه نمایشگاه تخصصی شهر هوشمند با بیان این جمله در توصیف این رویداد بزرگ به بررسی کیفی آن پرداخت و بیان کرد: نسبت به سال گذشته شرکت‌های معتبرتری در این نمایشگاه شرکت کردند و دستاورد‌های به‌روزتری را ارائه داده‌اند که بعضی از ایده‌ها و طرح‌های آن‌ها ارزش ارائه جهانی دارند و نمایش این قابلیت‌ها در شهر مقدس مشهد باعث خرسندی ماست.
شهریار آل‌شیخ با بیان اینکه مدیریت شهر‌های بزرگ بدون سامانه‌های هوشمند بسیار دشوار است و هم‌اکنون ارائه خدمات ۲۰۰۰ خودرو در ناوگان شهرداری مشهد به‌صورت هوشمند کنترل می‌شود، گفت: شهرداری مشهد چند پروژه منحصربه‌فرد در این حوزه‌ها ارائه کرده است؛ یکی از این طرح‌ها شهرداری هوشمند است که برای بسیاری از بازدیدکنندگان باورپذیر نیست که ما در ایجاد بستر‌های هوشمندسازی فرایند‌های اداری شهری به این سطح از پیشرفت رسیده باشیم که همه فعالیت‌های شهرداری را به‌صورت هوشمند پوشش دهیم.
او درباره دستاورد دیگر شهرداری مشهد در این زمینه اظهار کرد: نرم افزار «شهر‌من» به‌عنوان دستاورد بزرگ شهرداری مشهد، یک درگاه تعاملی دوطرفه بین شهرداری و شهروندان ایجاد خواهد کرد تا شهرداری بدون واسطه با شهروندان در ارتباط باشد و از این امکان بتواند در حوزه‌های مختلف استفاده کند.

این نرم‌افزار در ادامه فعالیت خود با ورود سرمایه‌گذار بخش خصوصی حوزه‌های فعالیتی خود را افزایش خواهد داد.
معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهرداری مشهد در ادامه گفت: فرایند هوشمندسازی در سازمان بزرگ شهرداری مشهد کار ساده و راحتی نیست. هم‌اکنون اتصال همه سامانه‌های مالی در سازمان‌های شهرداری و اجرای طرح‌هایی در زمینه حذف کاغذ در گردش‌های پیمانکاری و صورت‌وضعیت‌ها به‌زودی عملیاتی خواهد شد.

 

شهریار آل‌شیخ با اشاره به توافق‌های شهرداری برای گسترش دستاورد‌های خود در حوزه هوشمندسازی و فناوری اطلاعات به کل کشور، گفت: در این نمایشگاه علاوه بر توافق با آستان قدس رضوی در حوزه ایجاد بانک اطلاعاتی املاک، با وزارت کشور برای ملی کردن سامانه مطالعات و سامانه پیشنهاد‌های ایجادشده در شهر مشهد توافق‌هایی داشته‌ایم.


استقبال شهروندان از نمایشگاه

محمدجواد رجائیان، مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری مشهد، هم در مراسم اختتامیه این نمایشگاه با اشاره به استقبال خوبی که از این رویداد صورت گرفت، گفت: در نهمین نمایشگاه شهر هوشمند شاهد حضور بخش عمده‌ای از اکوسیستم نوآور و فعال در عرصه‌های هوشمندسازی شهری و فناوری‌های نوین بودیم. برگزاری کارگاه‌های مختلف در این نمایشگاه هم باعث حضور بازدیدکنندگان تخصصی بیشتری نسبت به دوره‌های قبل شده بود.
رجائیان با اشاره به برگزاری نشست مدیران فاوای کلان‌شهر‌ها در حاشیه این نمایشگاه، اظهار کرد: حضور مسئولان فاوای کلان‌شهر‌ها باعث ارتباطات و انتقال تجربه‌های ارزشمندی در این رویداد شد. امیدواریم همدلی و همکاری‌هایی که در نمایشگاه امسال بین دستگاه‌ها و سازمان‌های مختلف برای هوشمندسازی مشهد شکل گرفته است، تداوم داشته باشد و در آینده شاهد اتفاقات خوبی در این زمینه باشیم.

 

نمایشگاه شهر هوشند مشهد به‌عنوان برندی ملی در این حوزه شناخته می‌شود و می‌خواهیم در آینده این رویداد به برندی جهانی در حوزه هوشمندسازی شهری تبدیل شود.

برگزاری همایش ملی شهر هوشمند

هم‌زمان با نهمین نمایشگاه شهر هوشمند مشهد، «همایش ملی شهر هوشمند» با همکاری وزارت کشور و در‌قالب ۴ کارگاه تخصصی برگزار شد و میزبان علاقه‌مندان و اهالی حوزه هوشمندسازی و فناوری‌های نوین ارتباطی مشهد بود.
در نخستین بخش از این همایش، نوید زهدی، معاون هوشمندسازی سازمان فاوای شهرداری مشهد، در کارگاه «شهر هوشمند، فرصت‌ها و چالش‌ها» به ضرورت استفاده از فناوری‌های نوین در هوشمندشدن شهر‌ها پرداخت. به گفته او، هوشمندی همواره با مفهوم پایداری همراه است.

بر‌این‌اساس هوشمندشدن هدف نیست؛ بلکه مسیری است که باید پیموده شود و هدف آن، غلبه بر چالش‌هایی است که کشور‌های دنیا با آن مواجه هستند. زهدی، مهاجرت گسترده از روستا‌ها به شهر‌ها و محدودیت منابع شهر‌ها را از عواملی دانست که ارگان‌های مدیریت شهری باید برای رسیدن به پایداری در استفاده از منابع حیاتی و ارائه سرویس‌ها و خدمات شهری مدنظر قرار دهند؛ هوشمندسازی ابزاری برای تسریع و بهبود کیفیت ارائه خدمات و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان است.
او در این کارگاه به تشریح مجموعه‌ای از چالش‌ها برای استفاده از ابزار‌های هوشمند پرداخت و گفت: باید برای حل این چالش‌ها راه‌حلی بیندیشیم تا به نتیجه مطلوب دست یابیم. یکی از چالش‌های موجود، ارائه خدماتی است که سبب شود شهروندان از آن بهره ببرند؛ زیرا اگر با‌وجود صرف هزینه، شهروندان از خدمات بهره نبرند، به هیچ‌یک از اهداف مدیریت شهری نخواهیم رسید و فقط اتلاف منابع رخ می‌دهد؛ لذا ابتدا باید چالش‌ها تعیین شود و اسباب مشارکت شهروندان را در اداره شهر فراهم کنیم.
در بخش دوم این همایش، محمدرضا سمیعی، معاون سابق هوشمندسازی و معاون اداره‌کل خزانه‌داری شهرداری مشهد، در کارگاه «حکمرانی هوشمند و توسعه پایدار» به معرفی ابعاد شهر هوشمند پرداخت.

 

به گفته او، اقداماتی که شهرداری در‌راستای ایجاد شهرداری الکترونیک و اپلیکیشن جامع شهروندی و الکترونیکی‌کردن سرویس‌ها انجام داده است، ذیل موضوع حکمرانی هوشمند قابل بررسی است. او همچنین به معرفی اقدامات شهرداری در این راستا در ۲ سال اخیر پرداخت.

 

به گفته سمیعی، سرویس‌هایی، چون سامانه فاش (فضای اطلاع‌رسانی شفاف) ازجمله اقدامات شهرداری برای حکمرانی هوشمند بوده است. در این کارگاه همچنین به معرفی کلیدواژه‌هایی، چون شفافیت، مدیریت شهری بهره‌ور، داده‌های باز شهری و... که ذیل حکمرانی هوشمند قرار دارد، پرداخته شد.

علی متولی‌زاده، رئیس امور فناوری‌های هوشمند سازمان فاوای شهرداری مشهد، سومین کارگاه این همایش با عنوان «مدیریت شهر‌های هوشمند در بستر iot» را برگزار و در آن، درباره مدیریت شهر هوشمند در بستر اینترنت اشیا نکاتی بیان کرد. متولی‌زاده ابتدا به معرفی شهر هوشمند و اینترنت اشیا و چالش‌های موجود در این حوزه پرداخت و درنهایت به تأثیر اینترنت اشیا بر شهر هوشمند اشاره کرد.
چهارمین کارگاه همایش ملی شهر هوشمند هم با عنوان «نقش داده‌کاوی در شهر‌های هوشمند» توسط ابوالحسن افضلی، رئیس گروه تحلیل داده‌های مکانی دفتر آمار، پژوهش و مطالعات راهبردی شهرداری، برگزار شد که در آن به مسائل کاربردی ۴پژوهش صورت‌گرفته در حوزه داده‌کاوی پرداخته شد.

 

داده‌کاوی در موضوعات پارک‌های حاشیه‌ای، حریق و مدت رسیدن به محل حریق، ماشین‌های جمع‌آوری زباله و زمان خدمت‌رسانی و توقف‌های صورت‌گرفته و پروژه فروش میوه و تره‌بار فروشگاه‌های شهرداری، ازجمله مباحث مطرح‌شده در این کارگاه بود. افضلی همچنین از پروژه آینده شهرداری درخصوص داده‌کاوی کارت‌های هوشمند من‌کارت خبر داد و گفت که نتیجه این پروژه به اصلاح خطوط و مدیریت بهینه اتوبوس‌ها منجر خواهد شد.

ماراتنی برای برنامه‌نویسان

یکی از بخش‌های جذاب جانبی نمایشگاه شهر هوشمند امسال، رویداد «هکاتون شهر هوشمند» بود. هکاتون که در دنیا در قالب ماراتن برنامه‌نویسی هم شناخته می‌شود، تلفیقی از ایده و برنامه‌نویسی است. محوریت این نوع از رویداد‌ها هم به این شکل است که در ابتدا مجموعه‌ای از چالش‌ها تعیین می‌شود و تیم‌ها باید با ایده‌های خود، محصول واقعی را در قالب یک برنامه رایانه‌ای یا موبایلی در مدتی مشخص تولید کنند.

مهدی غیبی، دبیر اجرایی این برنامه، با اشاره به زمان ۴۸ ساعته برگزاری آن، گفت: در این رقابت به دلیل زمان محدود، تیم‌ها باید بتوانند در یک ماراتن فشرده و دشوار و با سرعت عمل بالا ایده‌های خود را اجرایی کنند تا بتوانند در پایان، محصولات خود را به داوران ارائه دهند و در رقابت باقی بمانند.

او درباره سابقه برگزاری این نوع رویداد‌ها در مشهد، گفت: تا امروز ماراتن‌های برنامه‌نویسی در مشهد داشته‌ایم که در آن فقط برنامه‌نویسان شرکت می‌کردند و موفقیت در آن بیشتر به مهارت‌های برنامه‌نویسی مربوط بود، اما «هکاتون شهر هوشمند» برای اولین‌بار در مشهد برگزار شد و در آن در کنار برنامه‌نویسان، افراد ایده‌پرداز و کسب‌وکار‌ها هم حضور داشتند تا بتوانند بر مبنای ایده‌های خود و به کمک برنامه‌نویسی، کسب‌وکار‌هایی برای حل چالش‌هایی که در ابتدای رویداد مشخص شده است، ارائه دهند.

دبیر اجرایی این رقابت درباره چالش‌های معرفی‌شده به تیم‌ها اظهار کرد: از بین ۴۸۰ شبکه مسائل شهرداری که مشخص شده بود، ۵ عنوانی را که زیرساخت‌های داده‌ای آن‌ها برای کار برنامه‌نویسان مهیا بود، انتخاب کرده و در این رویداد به شرکت‌کنندگان اعلام کردیم. حمل‌ونقل، شهر سبز، داده‌کاوی شهری، شهروند هوشمند و پرداخت آنلاین عوارض نوسازی و خودرو ۵ محوری بود که تیم‌های حاضر در این رویداد می‌توانستند محصولات خود را در قالب آن‌ها ایجاد کند.
به گفته غیبی، ۶۱ نفر در قالب ۷ تیم در این رویداد ثبت‌نام کردند و از میان آن‌ها تیم «دست طبیعت» با ساخت برنامه‌ای برای فرهنگ‌سازی به‌منظور استفاده شهروندان از خدمات محیط‌زیست شهری و دریافت جوایزی برای استفاده از آن‌ها توانست عنوان بهترین تیم در محور چالش شهر سبز را به خود اختصاص دهد.
تیم «هوش شهری» هم با ایده راه‌اندازی سامانه‌ای برای پوشش اخبار شهری همراه با جوایز برای شهروند، تیم برتر در محور چالش شهروند هوشمند شد.
تیم «مستر ماینینگ» هم با ایجاد برنامه‌ای برای داده‌کاوی شکایات سامانه ۱۳۷ و دسته‌بندی موضوعی و منطقه آن‌ها، برترین تیم در محور داده‌کاوی شهری شد.