پهلوانی یک مرام است

هفدهم شوال را روز پهلوانی و ورزش‌های زورخانه‌ای نامیده اند؛ به اعتبار آن روزی که امام علی (ع) در نبرد با عمروبن عبدود، به دلیل بی ادبی عمرو و تفو انداختن، بر نفس خویش غلبه کرد و ماجرا آن گونه شد که همه می‌دانیم. فرهنگ پهلوانی ریشه‌ای کهن در تاریخ ایران و اساطیر ایرانی دارد و در گذر تاریخ هم بسیاری از این پهلوانان نامشان ثبت شده است.

پهلوانی یک نشان است؛ نشانی هم معنای مروت، مردانگی، غیرت، آزادگی و جوانمردی. هر قهرمانی پهلوان نیست، اما هر پهلوانی، قهرمانی واقعی است، چه نشان قهرمانی داشته باشد و چه نه.

در شاهنامه فردوسی، داستان پهلوانان بسیاری را همچون زال و رستم شنیده ایم. پهلوانانی که از نظر اخلاق سرآمد بودند و با پشت سر گذاشتن تمرین‌های سخت، برای پیروزی جبهه خیر علیه شر، وارد میدان نبرد می‌شدند.

پس از ورود اسلام، آداب اسلامی با این ورزش عجین شد و با تأثیرپذیری از سرشت جوانمردی امام علی (ع) و با توجه به فرهنگ ایرانی و اسلامی به مسیر خویش ادامه داد و اکنون به عنوان میراث اصیل ایرانی در جهان مطرح است.

جوانمردی یک ویژگی ارزشمند و آیینی کهن با آداب و اصول اخلاقی خاص خود و میراث گران قدر ایرانی و اسلامی است. در این باره آثار فراوانی هم نوشته شده است مانند «سمک عیار» و «فتوّت نامه» که به ریشه یابی خاستگاه جوانمردی و فتوت در ایران پرداخته اند. راه یافتن داستان پهلوانان به ادبیات و شعر ایران زمین، نوشتن مرام نامه ‏ها و فتوت نامه‏ ها و انتقال سینه به سینه و نسل‏ به نسل ماجرا‌های پهلوانان در بین مردم ایران زمین، نشان دهنده نقش ویژه و تأثیرگذار پهلوانان بر تاریخ ایران است.

از طرفی تاریخچه کشتی پهلوانی و ورزش‌های زورخانه‌ای و حرکات پهلوانی جزو فعالیت‌های اصلی روزمره ایرانیان در دوران باستان بوده است. در صفات پهلوانان با تکیه بر زندگی رستم، پهلوان کامل به کسی گفته می‌شد که علاوه بر زورمندی، ویژگی‌های اخلاقی و انسانی نیز داشته باشد. لباس جوانمردان و فتیان به ویژه در خراسان دوره اسلامی نیز جالب بوده و پوشیدن آن آدابی داشته است و باید از دست (استاد) یا (مطلوب) خود جامه می‌پوشیده اند و روی به قبله می‌بوده اند.

ازاین رو، پهلوانی یک مرام و منش است و یک نشان فرهنگی و تاریخی. بازوبند پهلوانی باید بر بازوی پهلوانی نقش بندد که نمادی از جوانمردی باشد و معیاری برای مردان این راه. امثال تختی‌ها نه به اعتبار سکو‌های قهرمانی که بالا رفتند، که به اعتبار نشان جوانمردی «جهان پهلوان» شدند.