محققی نقاد و  روشن نگر

مادلونگ را‌ می‌توان در میان اسلام شناسانی که در سده اخیر در دنیا ظهور پیدا کردند و به فعالیت‌های علمی و پژوهشی پرداختند، به صورت ویژه و با یک نگاه مخصوص، بررسی کرد.

دلیل آن هم این است که اولا یک اسلام شناس درس خوانده است و خاستگاه اسلام شناسی او از تحصیلات و پژوهش‌های وی در این عرصه، برآمده است. درواقع خاستگاه اسلام شناسی او برآمده از رویکرد‌های سیاسی یا کانون‌های سیاسی خاص نبوده است.

افزون بر این، مادلونگ دارای تحصیلات عالی مرتبط و دقیقا منطبق با حوزه اسلام شناسی، تاریخ اسلام و موضوعات مختلف مرتبط با موضوعات فرهنگ و تمدن اسلامی است. او هم در دانشگاه قاهره درس خوانده و هم در دانشگاه‌های آلمان و همه تحصیلات خود را مرتبط با حوزه کاری اش دنبال کرده است.

ارتباط با  استادانی مانند محمدکامل حسین، اسلام شناس و محقق برجسته مصری، اشپولر و رودولف اشتروتمان، سبب شده است مادلونگ از نظر علمی جایگاه خاصی داشته باشد. همکاری پیوسته و نزدیک مادلونگ با مؤسسه تحقیقات اسماعیلی در لندن، در پرورش شخصیت وی اثرگذار بوده است. همچنین او در دانشگاه‌های آمریکا و اروپا به تحقیق پرداخته و تدریس هم می‌کرده است و تدریس وی در آکسفورد، نقطه عطف وی محسوب می‌شود.

به نظر بنده از ویژگی‌های برجسته وی، داشتن رویکرد نقادانه و تحلیلی است و از ابتدا با نگاه یورش بر تمام افکار و اندیشه‌ها وارد موضوع شده است. همچنین وی، از قرآن برای تبیین مباحث خود بهره تحلیلی برده است که بسیار ارزشمند است؛ البته قرآن شاید سند تاریخی بیان نکرده است، ولی مباحث زیادی در آن مطرح است که در تحلیل‌های تاریخی، می‌تواند استفاده شود و مادلونگ این کار را با استناد به قرآن کریم انجام داده است.

تحلیل نقادانه تاریخی و حدیثی با رعایت اصول اخلاقی نقد، از دیگر ویژگی‌های این اسلام شناس شهیر است و به صورت خاص دیدگاه‌های مونتگومری وات و... را به صورت جدی، نقد و دیدگاه‌های خود را بیان کرده است. مادلونگ برای تألیف کتاب جانشینی محمد (ص)، نگاهی انتقادی به گلدزیهر و جان ونزبرو داشته و به منابع صدر اسلام مانند قرآن و احادیث اعتبار بخشیده است، درحالی که نام بردگان، اعتبار منابع صدر اسلام را زیر سؤال برده اند تا بتوانند ریشه اسلام را بزنند.

بسیاری از پژوهشگران و محققان شیعه باتوجه به اینکه مادلونگ عقاید شیعه را طرح نکرده است، به وی انتقاد می‌کنند، ولی باید گفت او قرار نیست این کار را بکند؛ زیرا یک محقق غیرشیعه است؛ البته همین که برخی دیدگاه‌های شیعه را مطرح کرده، شایسته ستایش است.