چگونه می‌توان اوضاع ترافیکی مشهد را سامان بخشید؟

این روز‌ها ترافیک بدجوری گریبان شهر‌ها را گرفته است، به‌حدی که از بزرگ‌ترین و اصلی‌ترین معضلات شهری به شمار می‌آید. کافی است در ساعت‌هایی از شبانه‌روز وضعیت را زیر نظر بگیرید. رفتار‌های اشتباه ترافیکی برخی کاربران که باعث تشدید ترافیک و بروز تصادف‌ها می‌شود، یکی‌دو تا نیست؛ از حضور تک‌سرنشین‌ها گرفته تا رعایت‌نکردن قوانین و مقررات از جمله رانندگی‌نکردن بین خطوط، پارک دوبله و....

این ماجرا زمانی بیشتر نمود پیدا می‌کند که در کلان‌شهری مثل مشهد که در طول سال پذیرای ۳۶ تا ۴۰ میلیون زائر است، شاهد بی‌نظمی‌های ترافیکی به‌ویژه در هسته مرکزی هستیم. بسیاری از مجاوران و البته زائرانی که در این شهر رفت‌وآمد می‌کنند، بدون برنامه‌ریزی برای سفر‌های درون‌شهری‌شان با وسایل نقلیه موتوری خود، باری می‌شوند بر دوش ترافیک گره‌خورده شهر، آن‌هم در روز‌ها و ساعت‌های خاص. درحالی‌که با مدیریت می‌توان اوضاع را سروسامان بخشید.

اول/اطلاع، بعد اقدام

حواسمان را بیشتر به تابلو‌های سنجش آلودگی هوا که در شهر نصب شده‌اند، جمع کنیم. سالی که گذشت، مشهد فقط ۳۶ روز هوای پاک استشمام کرد.
وقتی ۳۳ درصد آلودگی هوای شهر ناشی از دود خودروهاست، انتظار زیادی نیست که دست‌کم برای یک روز در هفته یا ماه پشت فرمان ننشینیم. تا زمانی که به‌ازای هر خودرو جدید یک خودرو اسقاطی از چرخه خارج نشود و نتوانیم از سوخت‌های استاندارد استفاده کنیم، وضعیت به همین منوال است.
خودرو‌های شخصی را برای موقعیت‌های خاص و اضطراری بیرون بیاوریم و از تک‌سرنشینی که آفت بیش از ۷۰ درصد ترافیک است، پرهیز کنیم.
از یاد نبریم آلودگی‌های صوتی ناشی از وسایل نقلیه موتوری که در شهر تردد می‌کنند، یکی از عوامل تخریب محیط زیست است.

دوم/به‌روزرسانی

این روز‌ها به‌لطف فضای‌مجازی خدمات موردنیاز و ضروری از طریق شبکه‌های اطلاع‌رسانی به هر کاربری ارائه می‌شود. با این اقدام دیگر نیاز نیست به‌صورت فیزیکی به‌دنبال دسترسی به خدمات دولتی و نهاد‌های خصوصی باشیم. دیجیتالی‌شدن برخی خدمات ازجمله خرید‌های اینترنتی باعث کاسته‌شدن از حجم ورودی وسایل نقلیه موتوری به شهر می‌شود.

سوم/انتخاب درست

زمان زیادی نمی‌برد که مسیر مبدأ تا مقصد را در ذهنمان ترسیم کنیم و امکانات حمل‌ونقلی را که در مسیر می‌توانیم از آن‌ها استفاده کنیم، پیش‌رو بگذاریم. انتخاب یک گزینه مناسب مثل اتوبوس، قطارشهری و انواع تاکسی‌های درون‌شهری از خطی گرفته تا اینترنتی به کاهش ترافیک کمک می‌کند.

البته این نکته را نباید از یاد ببریم که کیفیت، دسترسی آسان و هزینه مقرون‌به‌صرفه سفر با وسایل حمل‌ونقل عمومی انبوه‌بر، بر رغبت کاربران ترافیکی می‌افزاید و نباید از دید مدیریت شهری پنهان بماند. یک روز خاص مثل امروز را تصور کنید که خیلی‌ها سعی می‌کنند خودشان را به حرم‌مطهررضوی برسانند. اگر بنا باشد هر فرد با وسیله نقلیه خودش وارد هسته مرکزی شود، انضباط ترافیکی مختل می‌شود.

چهارم/تغییر مد حمل‌ونقلی

بهتر است کمی با الگو‌ها و نمونه‌های خارجی در حوزه ترافیک آشنا شویم. ورود وسایل نقلیه موتوری به بافت قدیمی خیلی از کشور‌ها ممنوع است و جریمه‌های سنگینی را به‌دنبال دارد. اما متأسفانه این اتفاق در شهر ما به‌حدی عادی است که برخی خودروشان را در هسته مرکزی زیر تابلو حمل با جرثقیل پارک می‌کنند، در ساعت‌هایی که طرح ترافیک فعال است، سعی می‌کنند از کوچه‌پس‌کوچه‌ها وارد طرح شود و.... این افراد وقتی هم جریمه می‌شوند، نگران مبلغ جزئی و کم آن نیستند.

بهتر است دست‌اندرکاران این حوزه، تغییر مد حمل‌ونقل را در دستورکار قرار دهند. فرهنگ‌سازی برای استفاده از دوچرخه با راهکار‌هایی ازجمله راه‌اندازی پویش‌های مردمی، حرکت نمایشی و مانور یک روز خاص در هفته بدون خودرو، دادن تشویقی به کارمندان دولت در کنار ایجاد مسیر‌های ایمن دوچرخه‌سواری در شهر باعث می‌شود کاربران ترافیکی به‌سمت حمل‌ونقل پاک و سبز بروند.

اتفاق خوشایند دیگر می‌تواند فرهنگ‌سازی در حوزه ترویج پیاده‌روی باشد. دسترسی و ایجاد بستر پیاده‌روی ایمن در بسیاری از نقاط شهر باعث می‌شود خودبه‌خود شهروندان تشویق شوند وسیله نقلیه شخصی‌شان را در رفت‌وآمد‌ها حذف کنند. این مدل حمل‌ونقل همگانی علاوه بر کاهش ترافیک، ضامن سلامت جسمی و روحی شهروندانی است که به‌نوعی امور روزانه‌شان را با ورزش و پیاده‌روی به سرانجام می‌رسانند.
همچنین، احداث مناطق پارک و سواری کمک می‌کند از حجم ترافیک و تعداد تصادف کاسته شود. با این اقدام، هر فرد می‌تواند خودرو شخصی‌اش را در نزدیک‌ترین پارکینگ در محل وسایل حمل‌ونقل عمومی پارک کند و مسیر را بدون خودرو شخصی ادامه دهد.

گزینه‌های سازگار با محیط زیست

در کنار همه گزینه‌هایی که پیشنهاد شد، می‌توان برای ساده‌سازی امور از وسایل حمل‌ونقلی که سوخت پارک دارند، استفاده کرد. موتور‌های برقی و اسکوتر‌های برقی نمونه‌ای از این وسایل هستند که علاوه بر آنکه از حجم ترافیک می‌کاهند، با محیط زیست سازگارند. این وسایل گزینه مناسبی برای سفر‌های کوتاه شهری هستند. پیشنهاد بدی نیست که در نزدیکی ایستگاه‌های قطارشهری یا اتوبوس، دوچرخه، موتور و اسکوتر‌های برقی کرایه‌ای در اختیار شهروندان قرار بگیرد. این اطمینان از مهیابودن امکانات حمل‌ونقل باعث می‌شود خیلی‌ها کمتر پشت فرمان خودرو شخصی خود بنشینند.

۷۰۰۰۰۰۰ سفر
تعداد سفر‌هایی که روزانه در مشهد انجام می‌شود

۸۷ ایستگاه
تعداد ایستگاه‌های دوچرخه فعال در مشهد با ۳۰۰ دوچرخه