۹۰ درصد سازمان‌های موظف در قانون حمایت از کودکان کار وظایف خود را انجام ندادند

به گزارش شهرآرانیوز، نیره عابدین‌زاده امروز ۲۹ خرداد ماه در جلسه سیاست‌گذاری در مواجهه با کودکان کار و خیابان در شهر که در دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، اظهار کرد: قانون حمایت از اطفال و نوجوانان قانونی پیشرفته و جزو معدود قوانینی است که مسائل قضایی و اجتماعی را کنار هم قرار داده و ترکیبی از مداخلات حمایتی، قضایی و پیشگیرانه است.

وی افزود: در وضعیت کودکان مشمول این قانون، قانون‌گذار این کودکان را به دو دسته در شرایط مخاطره‌آمیز و در خطر شدید یا قریب‌الوقوع تقسیم می‌کند که مداخلات، شیوه و نتیجه اقدام براساس این دو دسته متفاوت است. اشتباه این است که وضعیت‌ها را با هم ترکیب می‌کنند. کودک کار می‌تواند در دو قسمت هم مخاطره‌آمیز و هم خطر شدید قرار گیرد که مددکار این موضوع را تشخیص می‌دهد. 

عابدین‌زاده با بیان اینکه در حوزه کودکان کار سیاست‌گذاری زیاد داریم، اما کسی را برای اجرا نداریم، عنوان کرد: مداخلات قضایی مداخلات فوری، حمایتی و مبتنی بر برخورد مجازات‌گرایانه است. قانون حمایت از اطفال و نوجوانان از معدود قوانینی است که ترک فعل را جرم‌انگاری کرده و ضمانت اجرا دارد.

معاون دادستان عمومی و انقلاب خراسان رضوی ادامه داد: دو نقطه مقابل در این قانون وجود دارد که ناظر اصلی را مرجع ملی حقوق کودک قرار داده که باید سیاست‌گذاری کند. پراکنده‌گویی در قانون وجود دارد که اگر ۵۰ بار هم مطالعه شود شاید تسلط کافی پیدا ایجاد نشود. یکی از دلایل اینکه قانون اجرا نشده این است که دو تکلیف برای فرهنگ‌سازی قانون به بهزیستی و صداوسیما محول شده، به این دلیل که بهزیستی کف میدان و در حوزه عملیات اجرایی است و نیاز به ردیف بودجه دارد، هنوز این کار را انجام نداده است. صداوسیما نیز بیان می‌کند که بهزیستی پول بدهد تا فرهنگ‌سازی کنم، بنابراین در چرخه باطل گرفتار شدیم. 

وی با اشاره به اینکه هنوز در سازمان‌ها برای موضوع کودک اولویت قائل نشده‌اند، تصریح کرد: این موضوع بدین دلیل است که سازماندهی در مقاطع متفاوت درگیر موضوعات بحرانی‌تر هستند. ما ۱۰ تا ۱۲ آیین‌نامه داریم که باید سازمان‌ها می‌نوشتند، اما به هر کدام می‌گوییم بیان می‌کنند در اولویت ما قرار ندارد. ردیف بودجه‌های خاصی که در قانون پیش‌بینی شده نیز تخصیص داده نشده است. همچنین تفاوت فاحشی بین قانون و پروتکل‌های سازمانی وجود دارد. ۹۰ درصد سازمان‌های موظف در قانون حمایت از اطفال و نوجوانان وظایف خود را انجام ندادند. 

عابدین‌زاده گفت: در قانون حمایت از اطفال و نوجوانان ظرفیتی داریم مبنی بر اینکه نظارت بر فرایند کودک به ناظری سپرده شود. ما نقش‌های مردمی را در مشهد پررنگ کردیم. به بهزیستی سپردیم که به ازای هر کودک کار که شناسایی می‌شود باید ناظری معرفی کنند تا بر فعالیت‌های بهزیستی نظارت نمایند و وکیل مدافع کودک کار باشند. 

معاون دادستان عمومی و انقلاب خراسان رضوی بیان کرد: امیدواریم در حوزه کودکان کار حداقل سیاست‌هایی که وجود دارد را درست اجرا کنیم. اگر این کار انجام شود وضعیت کودکان کار بهتر می‌شود. مشهد اتفاقات خوبی را رقم زده از این جهت که فهمیدیم نقص داریم و باید کاری انجام دهیم. اگر برای اطفال و نوجوانان به موقع اقدام نکنیم زمانی که باید اقدام کنیم پرهزینه، بی‌ثمر و بی‌نتیجه است. 

آمار دقیقی در زمینه تعداد کودکان کار و خیابان در کشور ما وجود ندارد 

در ادامه مجید فولادیان، عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، اظهار کرد: آمار دقیقی در زمینه تعداد کودکان کار و خیابان در کشور ما وجود ندارد. من در بررسی‌ها در سال ۹۹ به عدد حدود ۲ میلیون کودک کار در کشور رسیدم که اکنون بیشتر شده است. برای چیزی که تعداد آن را نمی‌دانیم چگونه می‌خواهیم سیاست‌گذاری کنیم.

وی با بیان اینکه در تمام قوانین موجود خود کودک وجود ندارد، عنوان کرد: ما بالا می‌نشینیم و برای کودکان، معتادان، روسپی‌ها و افراد مختلف قانون می‌نویسیم. اولین نیاز ما برای حل مسائل در کشور این است که مسائل را در سطح کلان‌تر و از خلال دید کنشگران ببینیم.

فولادیان گفت: من از سال ۹۶ در زمینه کودکان کار و خیابان فعالیت کردم. اگر سیاست‌گذاری‌های کشور را با نگاه کلان انجام نکنیم، مشکل کودکان کار و خیابان حل نمی‌شود. این مشکل ریشه‌ای به قبل از انقلاب برمی‌گردد. ما بعد از انقلاب همان سیاست‌های قبل انقلاب را پیاده می‌کنیم، البته دوره‌هایی تغییر کرده است.

عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد افزود: از سال ۵۷ تا امروز هیچ سیاستی برای مهاجران نداشتیم. کدام کشوری اندازه ما برای مهاجران هزینه کرده و اندازه ما بهره برده است؟ به این دلیل که نتوانستیم آن‌ها را جذب کنیم از ما دلزده و متنفر شدند. در بهترین سیاست‌گذاری برای کودک این است که مشکلات وی در خانواده حل شود.

وی با اشاره به مصاحبه‌های خود با کودکان کار و خیابان تصریح کرد: تجربه جمع‌آوری کودکان از خیابان؟ تحربه دردناکی برای آن‌ها است. به زور نمی‌توانیم آن‌ها را عاقبت به خیر کنیم و نتوانستیم، زیرا بخش زیادی از آن‌ها برای خانواده خود می‌جنگند. البته که بسیاری از طریق مافیا کنترل می‌شوند.

فولادیان ادامه داد: می‌خواهیم شهر خود را از طریق جمع‌آوری کودکان، معتادان متجاهر و کارتن‌خواب‌ها، اما در واقع از طریق بازداشت معتادان، کارتن‌خواب‌ها و کودکان کار زیبا کنیم که این غیر قانونی است. چه کسی گفته معتاد حق ندارد در پارک بخوابد، آن‌ها واقعیت شهر ما هستند. در گذشته مرکز خانه سبز مکانی خلوت بود و به آن‌ها کار آموزش می‌دادند، اما اکنون مکان برای خوابیدن نیست، در واقع زندان و این کار غیر قانونی است.

عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد اضافه کرد: واقعیت این است که حداقل ۲ میلیون کودک کار و خیابان داریم، معتادان متجاهر و حاشیه‌نشینی افزایش پیدا کرده، اما پنهان می‌کنیم و می‌خواهیم کسی نبیند. با قوانینی که مجلس برای جوانی جمعیت تصویب کرده تنها خانواده‌های فرودست را به افزایش جمعیت تشویق می‌کند. تا چند سال دیگر با بحران جدی از کودکان کار و خیابان روبه‌رو خواهیم شد.

وی خاطرنشان کرد: باید کودکان کار را به رسمیت بشناسیم و در جامعه جذب کنیم. هیچ سیاست‌گذاری برای جذب آن‌ها در جامعه وجود ندارد. به یک تغییر رویکرد نیاز داریم و تا زمانی که این تغییر رویکرد اتفاق نیفتد بحران ما در سال‌های بعد بیشتر می‌شود. ما به جای پیشگیری همه چیز را برای درمان گذاشتیم.