نگاهی به سریال‌های توقیفی تلویزیون
نگاهی به سریال‌های توقیفی تلویزیون، به بهانه پخش «سرزمین مادری»، بعد از ۱۰ سال.
شکیبا افخمی راد | شهرآرانیوز؛ شاید بسیاری فکر کنند که معضل توقیف فقط مختص فیلم‌های سینمایی و مجموعه‌های شبکه نمایش خانگی است و این اتفاق برای برنامه‌های تلویزیونی که ساختشان مصوبه صدا و سیماست و بودجه شان را خود این سازمان تأمین می‌کند رخ نمی‌دهد. اما در سال‌های گذشته چندین بار شاهد توقیف مجموعه‌های تلویزیونی به خاطر اتفاقات غیر فنی و غیر تخصصی سریال سازی بوده ایم.
از طرف دیگر رسانه ملی مجموعه‌هایی را هم تولید کرده است که برچسب توقیفی نخورده اند، اما چندین سال می‌شود که در نوبت پخش قرار دارند؛ این درحالی است که در دوره‌های مختلف، شبکه‌های سیما گاهی به دلیل نداشتن سریالی جدید به سراغ پخش چندین باره مجموعه‌های گذشته خود رفته اند؛ اتفاقی که بی شک می‌تواند باعث دلسردی مخاطبان شود، البته تجربه نشان داده است آثار توقیفی دیر یا زود روانه آنتن می‌شوند.
«سرزمین مادری» جدیدترین سریالی است که رفع توقیف و این روز‌ها روانه آنتن شبکه ۳ شده است. در گزارش پیش رو نگاهی داشته ایم به مجموعه‌های رفع توقیف شده و همچنین سریال‌های بلاتکلیف رسانه ملی در سال‌های اخیر.
استقبال از مجموعه توقیفی «سرزمین مادری»
«سرزمین مادری» به کارگردانی کمال تبریزی، مشهورترین سریال توقیف شده تلویزیونی بود که بعد از گذشت ۱۰ سال، چندی پیش رفع توقیف شد. باوجوداین مسئولان صداوسیما بازهم این مجموعه را روانه آنتن تلویزیون نکردند و پخشش را به پلتفرم تلوبیون که بی شک نسبت به رسانه ملی تماشاگر کمتری دارد، واگذار کردند.
اما بعد از پخش چند قسمت از تلوبیون، مسئولان صداوسیما به ناگاه موضع خود را تغییر دادند و تصمیم گرفتند «سرزمین مادری» را روی آنتن شبکه ۳ هم ببرند. به نظر می‌رسد آنچه باعث تغییر این موضع شده، استقبال زیاد مردم از نخستین قسمت‌های سریال کمال تبریزی بوده است.
مجموعه «سرزمین مادری» که در ابتدا «سرزمین کهن» نام داشت، اولین بار در سال ۱۳۹۲ روی آنتن شبکه ۳ رفت، اما بعد از چهار قسمت، پخشش به دلیل اعتراض بختیاری‌ها متوقف شد. آن زمان سازندگان تصمیم گرفتند دیالوگ‌های برخی سکانس‌ها را تغییر دهند تا سوءتفاهم‌ها از بین برود، اما این تصمیم کمکی نکرد و ۱۰ سال طول کشید تا مشکلات «سرزمین مادری» برطرف شود. داستان این سریال درباره پسری به نام رهی است که قصه زندگی او در حدفاصل سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۵۷ روایت می‌شود. همچنین نقش کودکی «رهی» را علی شادمان بازی کرده است و شهاب حسینی و آرش مجیدی دوران جوانی و میان سالی این کاراکتر را بازی کرده اند.
پخش با سانسور‌های فراوان
مجموعه «زندگی زیباست» با نام قدیمی «ع ش ق» به کارگردانی قاسم جعفری هم جزو آثاری است که مدتی توقیف بوده است. در زمان توقیف، عوامل اصلی سریال، هیچ واکنشی به این اتفاق نشان ندادند، اما بازیگران جوان «زندگی زیباست» در پی پخش نشدن این مجموعه به علی عسکری، رئیس وقت سازمان صداوسیما، نامه نوشتند و درخواست کردند وضعیت سریالشان پس از یک سال بلاتکلیفی مشخص شود؛ سریالی که سال ۱۳۹۸ تولید شده است و به زندگی چند جوان و موضوع عشق می‌پردازد. درنهایت با تصمیم مسئولان صداوسیما این مجموعه بعد از دو سال توقیف بدون خبر قبلی در تیرماه ۱۴۰۰ روی آنتن شبکه ۲ رفت؛ اما سانسور‌های زیادی که در سریال «زندگی زیباست» اعمال شده بود، بار دیگر اعتراض عوامل و بازیگرانش را به همراه داشت.
قاسم جعفری که ساخت برخی از پربیننده‌ترین سریال‌های رسانه ملی، همچون «مسافری از هند»، «خط قرمز» و «کمکم کن» را در کارنامه دارد، در زمان پخش مجموعه «زندگی زیباست» در واکنش به سانسور‌های سریالش در نامه به رئیس وقت صداوسیما از سانسور بیش از ششصد دقیقه یا به عبارتی پانزده قسمت از سریالش خبر داد؛ اتفاقی که بی شک به روند داستان و کیفیت این مجموعه لطمه زد.
واگذاری امتیاز پخش به شبکه نمایش خانگی
باوجودآنکه در سال‌های گذشته چندین سریال توقیفی به آنتن رسیده است، همچنان چندین مجموعه تولید شده وجود دارد که وضعیت پخششان نامشخص است. «۸۷ متر»، ساخته کیانوش عیاری، یکی از این آثار است. این سریال سال ۱۳۹۶ کلید خورد، اما بار‌ها به دلیل مشکل بودجه ساختش متوقف شد تا اینکه درنهایت زمستان سال ۱۳۹۹ تصویربرداری آن به پایان رسید.
در ابتدا قرار بود سریال عیاری در سال ۱۴۰۰ روی آنتن برود. حتی مدتی تیزرهایش از تلویزیون پخش شد، ولی سریال دیگری به جای آن در جدول پخش قرار گرفت. عیاری سال گذشته در گفت وگویی به تذکر صداوسیما مبنی بر حذف صحنه‌های مربوط به گربه از سریالش اشاره کرده بود. در پی این اظهارات، شبکه یک سیما نیز در پاسخی اعلام کرده بود: «برخی تصاویر مانند غذا دادن به گربه در سریال از سوی بازبین ایراد گرفته نشده و صرفا تصاویر مکرر، محل اشکال بوده است.»
نتیجه این کش وقوس ها، واگذاری امتیاز پخش «۸۷ متر» به شبکه نمایش خانگی و روی آنتن نرفتن آن در شبکه‌های سیما بوده است. حدود شش ماه پیش مهدی نقویان، رئیس سیما، این خبر را اعلام کرد. باوجوداین همچنان وضعیت پخش سریال «۸۷ متر» مشخص نشده و هیچ خبر رسمی‌ای درباره انتشار این مجموعه از هیچ پلتفرمی اعلام نشده است. در سریال «۸۷ متر» بازیگرانی، چون علی دهکردی، مهران رجبی، شهین تسلیمی، فریده سپاه منصور و محمد بحرانی به ایفای نقش پرداخته اند.
روی آنتن رفتن «کتونی زرنگی»
«کتونی زرنگی» به کارگردانی علی ملاقلی پور دیگر مجموعه‌ای است که مدتی توقیف بود، اما درنهایت توانست به آنتن رسانه ملی برسد. این مجموعه طنز هجده قسمتی که محصولی از باشگاه فیلم سوره است، اولین بار قرار بود اواخر سال ۹۸ روی آنتن شبکه ۳ برود، اما چند روز مانده به پخش از انتشار آن جلوگیری شد.
آن زمان مسئولان صداوسیما علاوه بر اینکه خطای فاحش کارگردان را به دلیل انتشار یک اظهارنظر نامتعارف، علت توقیف «کتونی زرنگی» بیان کردند، مدعی شدند سریال از نظر کیفی هم صلاحیت پخش ندارد.
البته این ادعا از سوی سازندگان اثر رد شد و ملاقلی پور هم بابت اظهارنظرش عذرخواهی کرد. باوجوداین «کتونی زرنگی» به آنتن نرسید و درنتیجه ملاقلی پور اوایل سال ۱۴۰۱، متنی را منتشر و خواستار تشکیل پویشی برای پیگیری ماجرای پخش سریال شد.
این کارگردان در این متن اشاره کرده بود که با وجود نظارت بسیار تلویزیون بر ساخت این سریال و رضایت مدیران از آن، پس از دو سال هنوز این سریال به پخش نرسیده است. درنهایت بعد از گذشت سه سال «کتونی زرنگی» با بازی هدایت هاشمی، ملیکا شریفی نیا و افسانه چهره آزاد از ۱۷ بهمن ۱۴۰۱ روی آنتن شبکه ۳ رفت. البته این مجموعه نتوانست آن چنان که باید، مخاطبان زیادی را با خود همراه و رضایتشان را جلب کند.
پخش سریال سینماگر مشهدی از تلوبیون
عادل تبریزی بعد از ساخت فیلم سینمایی «گیجگاه» به سراغ ساخت مجموعه طنز سیاسی اجتماعی «جناب عالی» رفت. این سریال قرار بود در ایام نوروز ۱۴۰۱ روی آنتن یکی از شبکه‌های سیما برود، اما درنهایت پخش آن از این رسانه منتفی شد و با پایان تعطیلات نوروزی، از طریق پلتفرم تلوبیون پیش روی مخاطبان قرار گرفت.
به گفته مصطفی رضوانی، تهیه کننده «جناب عالی»، عوامل تولید این مجموعه، اصلاحات شبکه نسیم را -که قرار بود شبکه پخش کننده سریال باشد- انجام داده اند، اما در چند روز مانده به عید نوروز با موانع دیگری که از خارج از شبکه نسیم مطرح شد، روبه رو شده اند؛ برای مثال برخی در سازمان، نگران واکنش دولت بوده اند، درحالی که «جناب عالی» اشاره‌ای به هیچ دولت خاصی نداشته است.
البته بدون شک اینکه سازمان صداوسیما تصمیم گرفت «جناب عالی» را در بستر دیگری پخش کند، تصمیم بهتری بود نسبت به آنکه جلوی پخش سریال گرفته شود. درهرحال سریال عادل تبریزی شانس نمایش در مقابل میلیون‌ها مخاطب رسانه ملی را از دست داد و آن طور که باید دیده نشد. در سریال «جناب عالی» که با زبانی طنز به مشکلات نظام اداری و سیاسی کشور می‌پردازد، بازیگرانی، چون امیرحسین رستمی، حسین سلیمانی و بیژن بنفشه خواه به ایفای نقش می‌پردازند.
پخش یک قسمتی «رعد وبرق»
«رعدوبرق» به کارگردانی بهروز افخمی، یکی از سریال‌های بلاتکلیف رسانه ملی است. این مجموعه قرار بود ماه رمضان سال ۱۴۰۰ روی آنتن شبکه ۵ برود، اما پس از پخش یک قسمت، از کنداکتور تلویزیون حذف شد.
آن زمان بهروز افخمی و مسئولان شبکه ۵ هرکدام روایت متفاوتی درباره دلیل متوقف شدن پخش «رعد و برق» ارائه کردند.
افخمی مدعی شد، آن زمان از مدیریت شبکه ۵ درخواست کرده است، دوباره قسمت اول را پخش کند تا قسمت دوم آماده شود، اما این شبکه بدون توجه به حرف هایش سریال دیگری را جایگزین کرده است.
البته شبکه ۵ نیز در پاسخ به اظهارات این کارگردان بیان کرد که پس از پخش قسمت اول، بهروز افخمی درباره تحویل بقیه قسمت‌ها ابراز بی میلی کرده و شبکه ۵ ناچار شده است سریال دیگری را روی آنتن ببرد.
این شبکه همچنین در بیانیه خود اعلام کرده بود که افخمی متعهد شده است تا ابتدای دی ۱۴۰۰ کل قسمت‌ها را برای پخش تحویل شبکه بدهد، اما متأسفانه این عهد نیز نقض شده است.
اکنون حدود دو سال از زمان این کشمکش‌ها می‌گذرد و هنوز خبری از پخش «رعدوبرق» در شبکه پنج نیست؛ سریالی که روایتی از مناطق درگیر سیل در نوروز سال ۹۸ ارائه می‌کند و در رده مجموعه‌های «الف» رسانه ملی قرار نمی‌گیرد و معلوم نیست چرا ساخت آن طولانی شده است.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
